پیام‌رسانی فوری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ←‏استفاده نامناسب: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱۵:
[[پرونده:Unix talk screenshot 01.png|بندانگشتی|300px|در برنامه‌های اولیه پیام‌رسانی فوری نویسه‌ها در زمان تایپ شدن دیده می‌شدند. فرمان [[تاک (نرم‌افزار)|talk]] [[یونیکس]] نشان داده شده در این تصویردردهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ بسیار محبوب بود.]]
 
پیام‌رسانی فوری کهن تراز [[اینترنت]] است. اولین بار بر روی سیستم عاملهای چند کاربره مانند [[سی تی اس اس]](CTSS) و [[مالتیکس]] (Multics) در اواسط دهه ۱۹۶۰ پدیدار شد.<ref>[http://www.multicians.org/thvv/mail-history.html Instant Messaging on CTSS and Multics]</ref> در آغاز این سیستم‌ها برای آگاهی و اخطارهای سرویسهاییسرویس‌هایی مثل چاپ استفاده می‌شد اما بهدا گسترش یافت تا برقراری ارتباط بین کاربران مختلف یک ماشین را تسهیل نماید.{{مدرک}} هم‌زمان با گسترش شبکه‌ها در اواسط دهه ۱۹۶۰ پروتکلها نیز با آن‌ها توسعه یافتند. برخی از اینها از پروتکل‌های نظیر-به-نظیر استفاده می‌کردند (مانند [[تاک (نرم‌افزار)|talk]], ntalk, ytalk) در حالیکه برخی از آن‌ها نیازمند این بودند مه همه به یک کارساز (سرور) متصل شوند (مانند [[تاکر (نرم‌افزار)|talker]], [[آی آرسی|IRC]]) در دوران رواج پدیده [[بی بی اس]] (BBS) که در خلال دهه ۱۹۸۰ اوج گرفت، برخی از سیستم‌ها امکان گپ زدن مشابه به پیام‌رسانی فوری را اضافه نمودندکه [[میزگرد فریلنسین]] (Freelancin' Roundtable) نمونه بارز این سیستم‌ها بود.
 
در نیمه دوم دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰، سرویس برخط (online) [[کوانتوم لینک]] برای رایانه‌های [[کمودور ۶۴|کمودور۶۴]] امکان تبادل پیام بین مشتریانی که به این سرویس متصل بودند را فراهم می‌کرد که آن را پیام برخط (OLM) می‌خواندند. کوانتوم لینک بعدها به [[امریکاآنلاین]] (America Online) تغییر نام داد و [[پیام‌رسان فوری AOL]] را بوجود آورد. کوانتوم لینک تنها برای کمودورهای ۶۴ ساخته شده بود و از سیستم [[پتسکی]](PETSCII) کمودور برای متن و گرافیک استفاده می‌کرد. صفحه به بخشهاییبخش‌هایی تقسیم می‌شد و پیام‌های OLM بر روی نوار زرد رنگی نماشی داده می‌شدو با کلمات «پیام از:» آغاز می‌شدولیستی از گزینه‌ها برای پاسخگویی ارائه می‌شد.<ref>[http://www.qlinklives.org/qlink-old/liz1.jpg Screenshot of a Quantum Link OLM]</ref> ازاین رو می‌توان آن را نوعی [[واسط کاربر گرافیکی]] (GUI) دانست که البته بسیار ابتدایی تر از برنامه‌های پیام‌رسانی یونیکس و ویندوز و مکینتاش بود که بعد از آن بوجود آمدند. OLM جزو سرویس‌های افزوده کوانتوم لینک بود و کاربران می‌بایست مبلغی اضافی به ازای هر دقیقه علاوه بر هزینه ماهانه معمول سرویس کوانتوم لینک بپردازند.
 
برنامه‌های پیام‌رسانی فوری اینترنتی و مدرن با [[واسط کاربری گرافیکی]] به شکل امروزی آن از اواسط دهه ۱۹۹۰ با [[PowWow]]، [[آی‌سی‌کیو]] و [[AIM]] آغاز شد.AOl بعدها شرکت [[Mirabilis]], <nowiki>[[سازنده]]</nowiki> ICQ را خرید. پند سال بعد ICQ که اکنون توسط AOL اداره می‌شد دو امتیاز انحصاری برای پیام‌رسانی فوری از اداره ثبت اختراعات آمریکا در یافت نمود. در همین هنگام سایر شرکت‌ها نیز محصولات خود را بیرون دادند([[Excite]] [[Ubique]]، [[ام اس ان|MSN]] و [[یاهو|Yahoo]]) که هرکدام از [[پروتکل]] و برنامه کارخواه(Client) اختصاصی خود استفاده می‌کردند و اگر کسی می‌خواست در پند شبکه باشد باید نرم‌افزارهای همه آن‌ها را اجرا می‌کرد. در ۱۹۹۸، [[IBM]] نرم‌افزاری به نام IBM Lotus Sametime ارائه داد.
خط ۲۵:
در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی نیز امکانات پیام‌رسانی فوری را ارائه می‌دهند.
 
بسیاری از سرویسهایسرویس‌های پیام‌رسانی فوری از ویژگی‌های [[تماس تصویری]]، [[صدا روی پروتکل اینترنت|VoIP]] و [[کنفرانس مجازی]] پشتیبانی می‌کنند. کنفرانسهای مجازی می‌توانند از تماسهای تصویری و پیام‌رسانی فوری با هم استفاده کنند. برخی از شرکت‌های پیام‌رسانی فوری [[به اشتراک‌گذاری میزکار]]، رادیوی اینترنتی(IP Radio) و [[تلویزیون اینترنتی]](IPTV) را نیز به سرویسهایسرویس‌های قبلی اضافه نموده‌اند.
 
«پیام‌رسان فوری» [[نشان تجاری سرویس|نام تجاری خدماتی]] است که به نام شرکت [[تایم وارنر]] ثبت شده‌است،<ref>[http://www.uspto.gov/web/offices/com/sol/foia/ttab/decsum/2006/16jan06.pdf Summary of final decisions issued by the trademark trial and appeal board, January 16-20, 2006]</ref> و نمی‌تواند در مورد نرم‌افزارهایی که با AOL مرتبط نیستند در آمریکا به کار رود. به همین دلیل سازندگان نرم‌افزار پیام‌رسانی که پیشتر به نام گیم (Gaim) خوانده می‌شد، در آوریل ۲۰۰۷ اعلام نمودند که نام این نرم‌افزار را به پیجین (Pidgin) تغییر داده‌اند.<ref>[http://www.pidgin.im/index.php?id=177 «Important and Long Delayed News"], Announcement of Gaim renaming (to [[نیم‌زبان|Pidgin]]), April 6, 2007</ref>
 
== نرم‌افزارهای کارخواه<ref>واژه «کارخواه» معادل مصوب واژه انگلیسی «Client» در قلمرودانش رایانه‌است. - نسخه PDF واژه‌ها ی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژگان مصوب بین سالهای 1375 تا 1386 http://www.persianacademy.ir/UserFiles/File/Mosavvab/01_Latin_(A_Z).rar</ref> ==
معمولاً هر سرویس پیام‌رسانی فوری مدرنی، نرم‌افزار کارخواه خود را عرضه می‌کند که می‌تواند به صورت نرم‌افزار قابل نصب ویا [[برپایه مرورگر]] باشد. عموماً هر نرم‌افزار تنها با سرویس شرکت خود کار می‌کند، اما پاره‌ای از آن‌ها امکان محدودی برای کار با سرویسهایسرویس‌های شرکت‌های دیگر نیز دارند. نرم‌افزارهایی نیز از طرف شرکت‌های سومی ارائه شده‌است که امکان اتصال به اکثر سرویس دهنده‌های اصلی پیام‌رسانی فوری را دارند. نمونه‌هایی از این نرم‌افزارها عبارتند از: [[پیجین (نرم‌افزار)|Pidgin]], [[Trillian]], [[Meebo]], [[Adium]]، [[کیونکست (رایانه)|Qnext]] [[پیام‌رسان میراندا]] و [[Digsby]].
 
== هم‌کنش‌پذیری ==
[[پرونده:Pidgin Screenshot Ubuntu.png|بندانگشتی|200px|چپ|پنجره گپ چند صفحه‌ای [[پیجین (نرم‌افزار)|پیجین]](Pidgin) در [[لینوکس]]]]
 
نرم‌افزارهای پیام‌رسانی فوری استاندارد رایگان کارکردهایی چون انتقال فایل، لیست تماس‌ها و امکان بازکردنباز کردن چند پنجره گفتگوی هم‌زمان را ارائه می‌دهند. این ممکن است نیازهای یک کسب و کار کوچک را برطرف نماید اما سازمان‌های بزرگ به نرم‌افزارهای پیچیده تری نیاز دارند که بتوانند با یکدیگر کار کنند. راهی که پیش روی این سازمان‌هاست استفاده از نسخه‌های سازمانی برنامه‌های پیام‌رسانی فوری است.
این برنامه‌ها شامل عناوینی چون [[اکس‌ام‌پی‌پی]]، [[IBM Lotus Sametime]]، [[مایکروسافت لینک]] وغیره می‌باشند که اغلب با سایر نرم‌افزارهای سازمانی مثل سیستم‌های گردش کار به شکل یکپارچه کار می‌کنند. این نرم‌افزارهای سازمانی یا [[یکپارچه‌سازی نرم‌افزارهای سازمانی]] (EAI) غالباً با محدودیت‌هایی نظیر دخیره اطلاعات در یک قالب مشترک ساخته می‌شوند.
 
خط ۴۶:
دو راه برای آمیختن پروتکلهای نامتجانس وجود دارد:
# یک راه، ترکیب پروتکلهای مختلف در ''برنامه کارخواه پیام‌رسانی فوری'' (IM Client) است.
# راه دیگر ترکیب پروتکلهای متفاوت در ''برنامه کارساز پیام‌رسانی فوری''(IM Server) است. این روش وظیفه ارتباط با سرویسهایسرویس‌های دیگر را به گردن کارساز (سرور) می‌اندازد. کارخواه‌ها نیاز به دانستن پروتکلهای پیام‌رسانی فوری ندارند. مثلاً LCS 2005 Public IM Connectivity. این دیدگاه در کارسازهای XMPP رواج دارد. هرچند این گونه پروژه‌ها که با نام پروژه‌های انتقال خوانده می‌شوند، مانند هر پروژه دیگری که با پروتکل‌های بسته و اختصاصی سر و کار دارد، از مشکلات [[مهندسی معکوس]] رنج می‌برند.
 
برخی رویکردها با محدودسازی دسترسی به کارساز، به سازمان‌ها اجازه می‌دهد که یک شبکه پیام‌رسانی فوری خصوصی داشته باشند. (کل شبکه پیام‌رسانی فوری پشت [[دیواره آتش]] قرار می‌گیرد). درمقابل سیستم‌های پیام‌رسانی برخی سازمان‌ها به کاربران ثبت شده اجازه می‌دهد تا از خارج شبکه محلی سازمان نیز با استفاده از پروتکل ایمن [[اچ تی تی پی اس]](HTTPS)، به سیستم متصل شوند. یک کارساز پیام‌رسانی فوری اختصاصی از مزایایی چون لیست تماسهای از پیش آماده، تصدیق هویت یکپارچه (Integrated Authentication) و امنیت و محرمانگی بیشتر برخوردار است.
خط ۵۵:
 
== پیام‌رسانی فوری سیار ==
[[پیام‌رسانی فوری سیار]] فناوری است که سبب می‌شود سرویسهایسرویس‌های پیام‌رسانی فوری از دستگاه‌های سیار نیز قابل دسترسی باشند. این دستگاه‌ها شامل [[تلفن همراه|تلفن‌های همراه]] استاندارد، [[آی‌فون|آی فون]](iPhone)، [[بلک بری]](blackberry)، [[اندروید]](Android)، و دستگاه‌های مبتنی بر [[ویندوز موبایل]] می‌شود. این کار به دو طریق انجام می‌شود:
* '''کارخواه‌های جاسازی شده'''(Embedded Clients) - برای هر دستگاه کارخواه ویژه آن طراحی شود.
* '''بسترهای بدون کارخواه''' (Clientless Platforms) - برنامه بر پایه مرورگر که نیاز به بارگیری هیچ نرم‌افزار دیگری ندارد و به همه کاربران و دستگاه‌های مختلف اجازه می‌دهد که از این طریق به سرویس پیام‌رسانی اینترنتی آن‌ها متصل شوند. در عمل قابلیت‌های محدود مرورگر هاباعث ایجاد مشکلاتی می‌شود.