ترکان جوان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ترکان جوان''' (به [[زبان ترکی|ترکی]]: ''Jön Türkler''، برگرفته از فرانسوی: ''Jeunes Turcs'') نام عمومی ائتلافی از چند گروه سیاسی گروه‌های تجددگرا اعم از [[ملی‌گرا]]، [[مشروطه‌خواه]] و [[اصلاح‌طلب]] است که در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم در [[ترکیه عثمانی]] فعالیت می‌کردند.

 

 

# از اوایل دهه ۱۸۶۰ تا ۱۸۷۸

# از ۱۸۷۸ تا ۱۹۰۸

 

== دوره اول ==

 

[[مصطفی فاضل پاشا]] از وزرای دربار عثمانی ــ که خود از جانشینیِ برادرش [[اسماعیل پاشا]]، [[خدیو مصر]]، محروم شده و به دشمنی با سلطان و [[صدراعظم]] عثمانی برخاسته و به فرانسه گریخته بود ــ با انتشار نامه سرگشاده‌ای به زبان فرانسه خطاب به [[سلطان عبدالعزیز]] در روزنامه لیبرته، ضمن انتقاد از [[نظام استبدادی]] و طرفداری از [[اصلاحات]] و [[دموکراسی]]، احتمالاً به تقلید از اصطلاحاتی چون [[ایتالیای جوان]]، [[فرانسه جوان]]، [[آلمان جوان]]، هواداران و پشتیبانان خود در ترکیه عثمانی را ''ژؤن ترک'' و خویشتن را نماینده ترکیه جوان معرفی کرد. این اصطلاح در مطبوعات و تاریخ‌نگاری اروپا متداول، و با همان تلفظ (ژؤن ترکلر) یا ترجمه آن (گنج ترکلر) وارد زبان ترکی شد. جمعیتی هم که در ۱۲۸۴/ ۱۸۶۷ با شرکت نامق کمال و چند تن از مهاجران [[مشروطه خواه]] به ریاست مصطفی فاضل پاشا تشکیل شد، تحت تأثیر همین عنوان خود را ''ینی عثمانلی لار'' (به ترکی یعنی نوعثمانیان، عثمانیان جدید) نامیدند. آنان اصطلاح ژؤن ترک را نیز عیناً در سر لوحه نشریات خود می‌آوردند.

نوعثمانیان در اروپا با انتشار روزنامه‌هایی چون [[مخبر (روزنامه)|مخبر]] و [[حریت (روزنامه)|حریت]] در لندن به ترویج افکار خود پرداختند. اصول عمومی و مشترک آنان عبارت بود از خواست «نظامات اساسیه» (قانون اساسی)، «نظام سربستانه» (دموکراسی) و «شورای امت» (مجلس ملی). البته بین آنان اختلافاتی نیز وجود داشت؛ مثلاً، در حالی که نامق کمال و ضیاءبیک مخالف جدایی امور دینی از امور دولتی بودند و از «اصول مشورت» بر اساس دین جانبداری می‌کردند، بعضی دیگر چون مصطفی فاضل پاشا و سعاوی نظری برخلاف آنان داشتند. درباره راه رسیدن به [[حکومت مشروطه]] هم بعضی به مبارزه سیاسی و فکری اعتقاد داشتند، اما بعضی دیگر طرفدار شدت عمل و مبارزه مسلحانه بودند.

 

 

== دوره دوم ==

در این دوره، ترکهای جوان جمعیت‌ها و سازمان‌هایی را در داخل و خارج عثمانی تشکیل دادند.

 

 

 

«ما خواهان برانداختن خاندان حاکم فعلی (عثمانی) نیستیم؛ بلکه بر آن هستیم که بقای این خاندان برای بقای نظام ضرورت دارد. ما خواهان تبلیغ اندیشه ترقی ای هستیم که از راه صلح و سازش به پیروزی می‌رسد. شعار ما انتظام و ترقی است. ما از امتیازاتی که با توسل به زور و خشونت کسب گردد، منزجریم…».

در حالی که کمیته اتحاد و ترقی در خارج کشور، از عدم خشونت طرفداری می‌کرد، جمعیت اتحاد عثمانی که رهبری اش به دست افراد مبارزی چون حاجی احمد افندی و نائلی افندی افتاده بود، در داخل در تدارک [[کودتا]] بود؛ ولی با فاش شدن نقشه کودتا، که قرار بود در اوت ۱۸۹۶ اجرا شود، بسیاری از دست اندرکاران آن بازداشت و تبعید شدند. جمعیت ضربه سنگینی خورد و بیش از پیش سرّی شد.

 

 

در اواخر ۱۸۹۹، در حالی که جنبش بر اثر ضربه ۱۸۹۷ و ضربات بعدی متلاشی می‌شد، خبر فرار داماد محمودپاشا، شوهرخواهر سلطان، با پسرانش (صباح‌الدین و لطف‌اللّه) از کشور و پیوستنشان به احمدرضا و یاران اندک او، ضمن فرود آوردن ضربه سنگینی بر اقتدار عبدالحمید، جانی نو در کالبد جنبش ترکهای جوان دمید. از سه درباری فراری، صباح‌الدین به مبارزه با عبدالحمید ادامه داد، اما اختلاف عقیده وی با احمدرضا جنبش ترکهای جوان را به دو قطب تقسیم کرد که این تفرقه تا پایان حکومت عثمانی باقی‌ماند. اختلاف اصلی آن‌ها بیشتر درباره دو موضوع بود:

اگرچه پس از ضربه ۱۸۹۷، جنبش ضد استبدادی ترکهای جوان در عثمانی تا دو سه سال مانده به اعلان حریت در ۱۹۰۸، در حال رکود بود، مرکز ثقل جنبش در داخل و تأثیر گروه‌های خارج از کشور در آن کم بود. در ۱۹۰۴ و سالهای پس از آن، تشکلهایی در میان دانش آموزان و دانشجویان مدارس عالی نظامی و غیرنظامی و روشنفکران در استانبول و [[شام]] و شهرهای [[روم ایلی]] به وجود آمد. در این میان، تشکیل «جمعیت حریت عثمانی» در سپتامبر ۱۹۰۶ در شهر بندری [[سلانیک]] با شرکت گروهی از افسران و کارمندان از اهمیت خاصی برخوردار است. همین جمعیت یک سال بعد با اعزام نمایندگانی به پاریس، با جمعیت ترقی و اتحاد عثمانی تماس گرفت و در نتیجه مذاکراتی که در پاریس و سلانیک صورت گرفت، آن دو جمعیت در سپتامبر ۱۹۰۷ متحد شدند و سازمانِ به وجود آمده از اتحاد آن دو، دارای دو مرکز داخلی و خارجی (در پاریس) شد. مرکز داخلی ــ که در سلانیک مستقر بود ــ استقلال نسبی داشت و با بخش ترکی روزنامه «شورای امت»، که در پاریس منتشر می‌شد، همکاری می‌کرد. اهداف اصلی تعیین شده برای سازمان عبارت بود از: ۱) نجات وطن از وضع دشواری که گرفتارش شده بود؛ ۲) نجات ملت از ظلم و اسارت و تأمین زندگی شایسته برای آنان. رسیدن به این دو هدف، در گرو احیا و اجرای [[قانون اساسی]] بود. این سازمان جدید، «ترقی و اتحاد عثمانی» نامیده شد. پس از اعلان مشروطیت بود که نام سازمان به «اتحاد و ترقی» تبدیل شد.

 

 

سرانجام کمیته ترقی و اتحاد طی نشستی در ۲۳ ژوئیه با ارسال تلگرامی به دربار، سلطان را تهدید کرد که اگر تا یکشنبه (۲۶ ژوئیه) فرمان اعلان مشروطیت و برپایی مجلس مبعوثان را صادر نکند، حوادثی مغایر خواست و اراده سلطان اتفاق خواهد افتاد. عبدالحمید برای جلوگیری از توسعه و تشدید جنبش انقلابی، ناگزیر در ۲۳ جمادی الا´خره ۱۳۲۶، مشروطیتی را که در حدود سی سال پیش سرکوب کرده بود، رسماً پذیرفت.