نایب خاص: تفاوت میان نسخه‌ها

عنوان سفیر در ابتدا در کتاب الغیبه [[نعمانی]] به چشم می‌خورد اما نام و تعداد این نایبان ذکر نشده‌است. سپس [[علی بن بابویه|ابن بابویه]] نام چهار نایب را در کمال‌الدین ثبت نموده‌است<ref name="Deputy"/><ref name="etan811"/> و مبسوط‌ترین گزارش‌ها دربارهٔ فعالیت سفرا در کتاب الغیبه ابوجعفر [[شیخ طوسی|طوسی]] آمده‌است. به نوشته [[اتان کولبرگ]] عمده این گزارش‌ها بر مبنای دو کتاب که اکنون در دسترس نیست می‌باشد: اخبار ابی العمر و ابی الجعفر العمریان اثر [[ابن برنیه کاتب]] و اخبار الوکاله الربعه نوشته [[احمد ابن علی ابن عباس ابن روح صیرفی]]. به گفتهٔ کولبرگ در دانشنامه اسلام اعتقاد به سفرا در نزد خاندان نوبختی شکل گرفت.<ref name="etan811">{{harvnb|Kohlberg|1995|p=811}}</ref>

به نوشتهٔ ساچادینا شبکه وکلا در دوران امامان مسئول گردآوری [[خمس]] بود و [[عثمان بن سعید]] نیز یکی از وکلای حسن عسکری بود. در شرایطی که چند امام آخر به‌شدت تحت نظارت و مراقبت بودند، عملاً اداره امور ساختار مرکزی جامعه شیعه بر عهده وکلا بود. در شرایط غیبت امام وکلا سرپرستی و رهبری مجازی جامعه شیعه را در خصوص امور دینی و مالی برعهده گرفتند.<ref>{{harvnb|Sachedina|1981|p=89}}</ref> به نوشتهٔ ساچادینا در منابع اولیه از جمله کتاب‌های [[شیخ کلینی|کلینی]] و ابن بابویه ([[شیخ صدوق]]) به وکلا به طور عمومی اشاره شده‌است و ابن بابویه چندین نفر را نام برده‌است که به گفتهٔ وی با مهدی در ارتباط بوده و سمت وکالت را بر عهده داشته‌اند بی آنکه کسی از آنها را به عنوان وکیل ویژه یا [[نائب خاص]] معین کند. اما بخصوص برخی از وکلا بطور نیابتی [[خمس]] را از شیعیان می‌گرفته‌اند. ساچادینا از بررسی روایات ابن بابویه نتیجه می‌گیرد که اصطلاح نیابت خاص در دوره‌های بعد برای تبیین غیبت صغری ایجاد شده‌است.<ref>{{harvnb|Sachedina|1981|pp=86–7}}</ref>