به‌توپ بستن مجلس: تفاوت میان نسخه‌ها

در ساعت ۶ صبح ۲ تیر ۱۲۸۷، ۲۰ نفر از افراد [[بریگاد کُساک]] برای دستگیری سران [[جنبش مشروطه]] فرستاده‌شدند، اما با مقاومت و شلیک از سوی [[مسجد سپهسالار]] (در نزدیکی ساختمان مجلس) مواجه شدند.<ref name="Martin"/> دستور تیراندازی را [[آیت الله]] [[سید عبدالله بهبهانی]] صادر کرده بود.<ref name="leghaei">{{یادکرد وب |نویسنده =لقائی، آزيتا |نشانی=http://iichs.org/index.asp?id=531&doc_cat=1|عنوان=به‌توپ‌بستن مجلس، ۲ تير ۱۲۸۷ ش.| ناشر =[[مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران]]|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۱۳}}</ref> در آن سو، نیروهای کُساک که اجازه تیراندازی نداشتند، تیر هوایی و تیر مشقی شلیک می‌کردند و مسجد و مجلس را محاصره کردند.<ref name="leghaei"/> چندی بعد نیروی کمکی بریگاد به همراه افسران روسی خود وارد عمل شدند.<ref name="Martin"/> با تیراندازی‌های مشروطه‌خواهان، عده‌ای از کُساک هاکُساک‌ها کشته می‌شوند.<ref name="leghaei"/> پس از شلیک توپ باروتی بدون گلوله توسط کُساک ها، تیراندازی اعضای انجمن‌ها، به طوربه‌طور مشخص اعضای انجمن آذربایجان<ref name="Martin"/> و انجمن مظفری<ref name="Martin"/> شدت می‌گیرد و پرتاب بمب توسط آن‌ها، تعدادی دیگر از افراد کُساک را می‌کشد<ref name="leghaei"/> که منجر به درگیری شدیدی می‌شود.<ref name="Martin"/>

کُساک هاکُساک‌ها با دریافت حکم تیر، به خانه [[ظل‌السلطان]] که مقر اصلی انجمن آذربایجان بود حمله می‌برند و نیروهای آن‌ها را فراری می‌دهند. به سرعت شرایط به نفع کُساک هاکُساک‌ها تغییر می‌کند و [[مسجد سپهسالار]] نیز به تصرف آن‌ها درمی‌آید. پس از فرار مشروطه‌خواهان به ساختمان مجلس، کُساک هاکُساک‌ها ساختمان مجلس را به توپ می‌بندند و مشروطه‌خواهان را شکست می‌دهند.<ref name="leghaei"/>

<blockquote>در وهلهٔ اول حمله و هجوم قوای دولتی به مجلس در مقابل یک مقاومت دلیرانهٔ مجاهدین راه آزادی در هم شکست و قشون مهاجم رو به فرار گذارد و قسمتی از میدان مجلس آزاد شد و در نتیجهٔ کشته شدن توپچی‌هایی که توپ‌های آنهاآن‌ها در صف مقدم بود، چند اراده توپ بدون محافظ در جلوخان مجلس باقی ماند. مجاهدین که از این پیشرفت خود تشجیع شده بودند، برای به غنیمت گرفتن توپ‌ها درب مجلس را باز کردند و چند نفر به سرکردگی مرحوم اسدالله خان جهانگیر، عمه‌زاده مرحوم [[جهانگیرخان صور اسرافیل|میرزا جهانگیر خان]] (صور اسرافیل) در میان گلولهٔ توپ و تفنگ، خود را به توپ‌ها رسانیده و آنهاآن‌ها را در تصرف در آورده، به طرف مجلس کشیدند. ولی غفلتاً شلیک شدیدی از طرف قشون دولتی شد و اسدلله خان شهید گردید و چند نفر مجروح شدند...

با کمال تأسف در همان موقع که مجاهدین در نتیجهٔ پیشرفت مختصری که کرده بودند تشجیع شده و حرارتی در آنهاآن‌ها پیدا شده بود، آقایان بهبهانی و سایر علما که در مجلس بودند، عده‌ای را به آن سنگرها فرستادند و مجاهدین را قسم می‌دادند که برادرکشی نکنند و دست از جنگ بکشند. حتا از طرف مرحوم بهبهانی به آنهاآن‌ها پیغام داده شده بود که من فوراً با هر خطری هست به باغ شاه می روم و به جنگ و خونریزیخون‌ریزی خاتمه می‌دهم.

عده‌ای از مجاهدین با حال تأسف سنگرها را ترک کردند و گریه‌کنان تفنگ‌های خود را دور انداخته، از درب عقب مجلس بیرون رفتند. عدهٔ دیگر گوش نداده، مردانه تا آخرین ساعت جنگ کردند و در راه وطن شهید شدند. آقایان طباطبایی و بهبهانی در هم موقع ای که آتش جنگ در کمال شدت شعله‌ور بود، به گزاردن نماز وحشت پرداختند و به جای اینکه مجاهدین را تشویق به پایداری و دفاع از مشروطیت نمایند، برای اینکه خونریزیخون‌ریزی نشود، آن‌ها را مجبور به ترک جنگ و پایین آمدن از سنگرها کردند... در اینجا ناگفته نماند از صد و بیست انجمن که به نام طرفداری از مشروطیت در تهران منعقد می‌شد، فقط انجمن آذربایجان و انجمن مظفری در جنگ شرکت کردند و اکثر افراد آن دو انجمن جان خود را در راه آزادی فدا کردند...<ref>مهدی ملک‌زاده، زندگانی ملک‌المتکلمین، انتشارات علی‌اکبر علمی و شرکاء، تهران، اردیبهشت ۱۳۲۵، برگ‌های ۲۶۰ و ۲۶۱</ref>

* [[میرزا ابراهیم تبریزی]]، نماینده مجلس (در درگیری‌ها توسط کُساک هاکُساک‌ها کشته‌شد)<ref name="Browne"/>