پلکان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:WinderStairs.png|بندانگشتی|تصویری از یک راه پلهراه‌پله]]

[[پرونده:Persepolis 24.11.2009 13-12-47.jpg|بندانگشتی|270px||پلکانی در [[تخت جمشید]].، ۵۵۰ پیش از میلادپ.م.]]

[[پرونده:RudkhanCastle.JPG|بندانگشتی|270px||مسیر پلکانی [[قلعه رودخان]] فومن.]]

[[پرونده:Spiral stairs (спирално степениште).jpg|250px|بندانگشتی|چپ|راه‌پلهراه‌پلهٔ مارپیچ]]

'''پـِلِّکان''' یا '''راه پلهراه‌پله''' سازه‌ای است که برای ارتباط دادن دو سطح غیر هم‌سطحغیرهم‌سطح در ساختمان یا فضاهای دیگر بکاربه‌کار می‌رود و از اجزای کوچک‌تری به نام پلّه ساخته شده‌است. در حالتی که پلکان در یک فضای بسته ساخته شود به آن راه‌پله گفته می‌شود.

به پلکانی که به صورت نقاله‌ای و با نیروی برق حرکت کند [[پله برقی]] گفته می‌شود. از انواع دیگر پلکان می‌توان پلکان مارپیچی، پلکان تاشو (دربدرِ مخفی) و پلکان هواپیما را نام برد.

به‌طور معمول پهنای مؤثر پله‌ها و پاگردها باید حداقل دارای یک و نیم متر باشند و از دو نیم متر تجاوز نکنند. درها نباید پهنای مفید پاگردها را اشغال و محدود کنند و درهای رو به راه پلهراه‌پله باید به طرف خروجی باز شوند. هم‌چنین بهتر است نسبت ارتفاع به عمق پاگذار ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر باشد.<ref>[http://www.archibase.ir/post-134.aspx معماری بیمارستان]. بازدید: ژوئیه ۲۰۱۱.</ref>

به سطح افقی پله، کف پله یا پاگذارپاگذار، و به سطح عمودی آن پیشانی پله گفته می‌شود. در پله‌های مسدود کف پله معمولاً نسبت به پیشانی آن حالت پیش آمده دارد تا کف پله از سطح پهنتری برخوردار باشد. به ارتفاع باز راه‌پله‌ها یعنی فضای کف تا سقف، سرگیر گفته می‌شود.

اجزااجزای پلکان:

* نردهنردهٔ پله

به‌طور کلیکلی، هر قدر ارتفاع پله زیادتر باشد تعداد پلهپلهٔ مورد نیازموردنیاز برای عبور از طبقه‌ای به طبقهطبقهٔ دیگر کمتر بوده و در نتیجه [[قفسه]] پله یا فضای لازم برای ایجاد پله کمتر استاست، ولی [[ارتفاع]] پله کاملاً بستگی به محل استفاده و اشخاص استفاده‌کننده از آن را دارد مثلاً ارتفاع پله برای طبقات آپارتمان‌های مسکونی در حدود ۱۶ الیتا ۲۰ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شودمی‌شود، زیرا ۸۰ درصد استفاده کنندگاناستفاده‌کنندگان آن در سنینی هستند که به راحتیبه‌راحتی می‌توانند از پله پایین و بالا روند. همچنین ارتفاع پله [[موتور خانه]]‌ها یا [[انبار]] را در حدود ۲۰ الیتا ۲۵ و حتی ۵۰ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند زیرا ۹۹ درصد استفاده کنندگاناستفاده‌کنندگان این قسمت از [[ساختمان]] را اشخاص جوان تشکیل می‌دهندمی‌دهند، و همچنین ارتفاع پله مکان‌های عمومی مانند ایستگاه [[راه آهنراه‌آهن]] یا [[بیمارستان]]‌ها یا ادارات [[عمومی]] را در حدود ۱۵ الیتا ۱۷ سانتی‌متر در نظر می‌گیرند زیرا از این نوع پله‌ها اجباراً افراد در هر سنی استفاده خواهند نمود.

۱.# طول کف پاقدم

طول قدم یک آدم معمولی در حدود ۶۳ الیتا ۶۵ سانتی‌متر می‌باشد برای اینکه بتوان پله‌ها را پشت سر هم و بدون توقف و به راحتی و با قدم معمولی طی نمود می‌باید مجموع دو برابر ارتفاع به‌علاوه کف پله عددی بین ۶۳ الیتا ۶۵ سانتی‌متر باشد.

اگر تعداد پله‌هایی که پشت سر هم قرار دارند در حدود ۸ الیتا ۱۲ پله باشد کف پله نمی‌تواند از ۳۲ الیتا ۳۳ بیشتر باشد.باشد؛ زیرا اگر کف پله از این مقدار پهن‌تر باشد استفاده‌کننده از آن در موقع بالا رفتن ناخودآگاه هر قدم خود را روی پلهٔ بعدی قدری عقب‌تر گذاشته و روی پله هشتم یا نهم پنجه پای او روی لبه پله قرار گرفته و ممکن است تعادل خود را از دست داده و به جلو خم شود ولی در مورد پله‌های جلو ساختمان که معمولاً تعداد آن در حدود ۳ یا ۴ پله می‌باشد می‌توان از کف پله پهن‌تر نیز استفاده نمود.

در مورد پله‌های کم رفت‌وآمد مانند پله‌هایی که به بام ختم می‌شوند و از آن‌ها برای [[برف روبی]] یا سرکشی به بام استفاده می‌شود عرض ۵۵ الیتا ۶۰ سانتی‌متر کافی می‌باشداست.

== پله‌های دو گردش و یک پا گردپاگرد ==

== پله گردپله‌گرد ==

برایویژهٔ مکان‌های کمکم‌رفت‌وآمد رفت‌وآمد می‌باشداست و امکان استفاده از آن برای کودکان و افراد [[مسن]] بسیار مشکل است.

در طرح این گونه پله‌ها که معمولاً حول [[لوله]] ای‌ای به قطر ۱۰ الیتا ۱۵ ساتی مترسانتی‌متر می‌چرخدمی‌چرخد، روش کار چنین است که ابتدا [[دایره]] متوسط گردش را به تقسیمات مساوی تقسیم نمودهنموده، آنگاه از مرکز دایره گردش به این نقاط وصل می‌نمایند و این خطوط را ادامه می‌دهند تا محیط دایره خارجی پله را قطع کند.

در پله‌هایی که با دو گردش و یک پاگرد اجرا می‌شود گردش‌های پله باید با فاصله‌ای حداقل در حدود ۱۰ سانتی‌متر از یکدیگر واقع شوند. به این فاصله که چشم پله گفته می‌شود اجرای [[نرده]] پله را آسان ترآسان‌تر می‌کند البته اگر فضای پله دارای عرض کافی نباشد می‌توان از این فاصله صرف نظر نمود.

نباید بیشتر از ۱۰ الیتا ۱۲ پله پشت سر هم قرار گیرد و بعد از هر ۱۰ پله پاگرد در نظر گرفته می‌شود. علت معین کردن تعداد پله این است که در موقع استفاده از پله فرد احساس وحشت نکند.

== نردهنردهٔ پله ==

ارتفاع نرده در حدود ۷۵ الیتا ۸۰ سانتی‌متر پیشنهاد می‌شود.

در موقع نصب پله معمولاً در حدود ۲ یا ۳ میلی‌متر به آن [[شیب]] می‌دهند که این شیب شستشوی پله را راحت تر می‌کند.<ref>اجزااجزای ساختمان و ساختمان-تالیف:ساختمان، تألیف سیاوش کباری</ref>

* [[تاقطاق]]