گنجعلی خان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Modernbot (بحث | مشارکت‌ها)
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۲:
 
'''گنج‌علی خان''' از حکام مشهور زمانِ [[شاه عباس بزرگ|شاه عباس]] صفوی است که از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر کرمان فرمانروایی و آثار و بناهای زیادی بنا کرد و در آبادی این منطقه کوشش کرد.<ref>{{cite web|title=ʿGANJ-ʿALĪ KHAN |url=http://www.iranicaonline.org/articles/ganj-ali-khan|work=online edition|publisher=Encyclopædia Iranica}}</ref>
گنج‌علی خان از افراد یکی از طوایف ایران، یعنی طایفه «زیک» بود. این طایفه را [[فردیناند یوستی|یوستی]] یکی از [[هفت خاندان ممتاز ساسانی|هفت دودمان قدیم زمان اشکانی و ساسانی]]<ref group="یادداشت">[[علیرضا شاپور شهبازی|شاپور شهبازی]] در دانشنامه ایرانیکا واسپوهران (هفت خاندان پارتی و ساسانی) را اینگونهاین‌گونه نام می‌برد: وَراز، کارن، سورن، مهران، اسپندیاث، زیک و نهابِد.</ref> دانسته‌است<ref>{{پک|A. Shapur Shahbazi| July 20 2005|ک=دانشنامه ایرانیکا|ص=}}</ref> و اخیراً آنان را از یکی از طوایف کرد دانسته‌اند.<ref>{{پک|باستانی پاریزی|۱۳۴۳|ف=گنجعلی خان|ک= مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه اصفهان) |ص=۶۵}}</ref>
از خدمات به جا مانده وی می‌توان به [[مجموعه گنج‌علی خان]] اشاره کرد.
 
خط ۱۲:
گنج‌علی خان از ۱۰۰۵ه. ق. (۹۷۴ه. ش) (۱۵۹۶م) تا ۱۰۳۴ه. ق. (۱۰۰۲ه. ش) (۱۶۲۴م) حاکم کرمان بوده و پس از او نیز پسرش محمدذوق حکومت کرمان را داشت. حوزه حکومتی گنج‌علی خان از مرز فارس تا سرحد قندهار کشیده می‌شد و تمام کرمان و بلوچستان و قائنات و سیستان را در بر می‌گرفت.
 
گنج‌علی خان از امرایی است که در زمان او اقدامات بسیار اساسی و مهمی در [[کرمان]] شده استشده‌است. تمام راه‌ها که به دریا ختم می‌شد امن و امان شد و تجارت رونق گرفت.
 
گنج‌علی خان با سپاه [[کرمان]] در بیشتر لشکر کشی‌های [[شاه عباس]] شرکت داشت چنان‌که در ۱۰۰۶ ه.ق. از طریق طبس به جنگ ازبکان رفت و در سال ۱۰۱۱ ه.ق. برای دفع عبدالباقی خان ازبک خود را به خراسان رسانید و در این جنگ امرای بزرگی مثل اللهوردی خان نیز حضور داشتند. در سال ۱۰۱۳ ه.ق. برای جنگ با عثمانی‌ها به آذربایجان رفت و تا دریاچه وان رسید.
خط ۲۳:
پسرانش محمدذوق و [[علی‌مردان خان (سردار)|علی‌مردان خان]] نعش پدر را از قندهار به مشهد مقدس معلی نقل نموده و در روضه رضویه در جوار بارگاه ملکوتی [[امام رضا]] (ع) مدفون گردانید.
 
حکومت گنج‌علی خان حدود سی سال طول کشید که درست مقارن با دوران شگفتی و قدرت [[شاه عباس]] کبیر است. گنج‌علی خان از همان روز نخست ورود خویش شروع به اقدامات عمرانی اساسی کرد. او برای اینکه در وسط شهر تفرج گاه‌های عمومی وجود داشته باشد ابتدا یک میدان بزرگ ایجاد کرد. این میدان که بیش از ۱۰۰ متر طول و ۵۰ متر عرض دارد از چهار طرف به بناهای اختصاصی محصور گردیده و یک مجموعه عالی از آثار عمرانی عصر صفوی به شماربه‌شمار می‌رود.
 
== نامه شاه عباس به گنج‌علی خان ==
از [[شاه عباس]] به گنج‌علی خان حاکم کرمان:
گنج‌علی خان! جمعی از حرکات و رفتار تو بد می‌گفتند خواستم شخصاً تحقیق کنم. به همین جهت به کرمان آمدم و همان روزی که تو به جمعی به سرآسیا می‌رفتی به این شهر رسید. با جمعیت به سرآسیا (سراسیاب فرسنگی کنونی) آمدم. سه شب در فلان کاروانسرا ماندم و بر من یقین شد که آنچه درباره تو گفته‌اند دروغ و خطا بوده استبوده‌است.
 
امروز حکومت هرات و قندهار نیز به حکومت تو اضافه می‌شود. تو بناهای خود از مسجد و حمام و آب انبار همه را به همان صورت که شروع کرده‌ای تمام کن ... چه، شکایت و فریادهای مردم تمام می‌شود اما عمارات و آثار خیر باقی می‌ماند ...<ref name="گنجعلیخان، محمد باستانی پاریزی"/><ref>زندگانی شاه عباس اول ج2 ص379</ref>