ووسون: تفاوت میان نسخه‌ها

انگاشته می‌شود که نام ووسون دگرگون‌شدهٔ نامی مانندآسمان، اَسمن یا اوسن بوده‌است و اگر چنین باشد می‌توان آنها را [[اوسیان‌ها]] که [[استرابون]] در کتابش از آنها یادکرده یکی دانست. دور نیست که نام ایشان در اصل همان آسمان بوده‌باشد چرا که در متن‌های چینی از سرزمین ووسون به نام آسمان و از اسب‌هایشان به نام اسب‌های بهشتی یاد شده‌است. همچنین ووسون را که از روی هیروگلیف کهن چینی خوانده‌اند تلفظ دقیقی نیست.

 

آنان در آغاز در کنار [[یوئه‌چی‌ها]] می‌زیستند. سپس امپراتوری [[شیونگنو]] آنان را به باختر راند. اینچنین یوئه‌چی‌ها هم ووسونگان را به پس راندند که بر اثر این درگیری شاه ووسونگ ناندومی هم جانش را از دست داد. فرزند خردسال او را رهاکردند. ولی معجزه‌ای رخ داد و گرگی ماده بدو شیر داد و کلاغ‌ها بدو خوراک دادند. [[چانیو]] پادشاه شیونگنو او را به فرزندی پذیرفت. هنگامی که او بالنده شد چانیو بدو فرماندهی باختر را داد و او به یوئه‌چیان تاخت تا انتقام گیرد. یوئه‌چی به [[فرغانه]] گریختند و سرانجام در [[بلخ]] جاگیرشدند. ووسون هم که در تعقیب اینان بودند سرانجام در [[دره ایلی]] جاگیر شدند و مرزهای خود را گسترش دادند و از شیونگنو هم مستقل گشتند. شمار ایشان را ۶۳۰ هزار تن نوشته‌اند که ۱۸۸هزارشان زره‌پوش و رزمجو بودند و از این رو نیروی بزرگی در [[آسیای میانه]] شمرده‌می‌شدند.

 

در آینده هنگامی که [[امپراتوری هان]] به نبرد با شیونگنو پرداخت ووسون‌ها در برابر فشار این امپراتوری سر به دشمنی با شیونگنو برداشتند. این همپیمانی با امپراتوری هان که با پیمان‌های زناشویی سیاسی هم انجامید برای ووسون‌ها گزینش خوبی بود. با عقب‌نشینی این امپراتوری از آسیای میانه گزارش‌ها هم از سرنوشت ووسون‌ها کمتر دیده می‌شود. می‌نماید که آنها در [[سده ۵ (میلادی)|سدهٔ پنجم پس از میلاد]] زیر فشار دولت [[روران]] به کوه‌های [[پامیر]] رفته‌باشند. در سدهٔ ششم میهن پیشین ووسون‌ها بخشی از سرزمین های دولت [[گوکترک]] گردید. از این پس نامی از ایشان در تاریخ نیست.

 

کاوش‌ها باستان‌شناسان چینی و بررسی استخوان‌هایی که می‌نماید از آن ووسون‌ها باشد نشان داده‌است که آنها کوتاه‌سر و اروپایی‌سان بوده‌اند. زنان ووسون را در بنمایه‌های [[دودمان هان باختری]] چنین وصف کرده‌اند:«زشت با پوستی تیره و گودی چشمی ژرف». در بنمایه‌های پسین چینی نیز با واژه‌هایی خوارکننده آنها را دارای چشمانی آبی یا سبز با ریش یا مویی سرخ و مانند بوزینه وصف کرده‌اند.

 

آنها در برخورد با همسایگانشان سیاست خوبی داشتند. با چینیان همپیمان شدند و پیروزی بزرگی را بر [[شیونگنو]] به دست آوردند. آنها چینیان را به عنوان قدرت برتر پذیرفته بودند و پیرو آنها ماندند.

در آغاز زبان آنها را زبانی همریشه با [[زبان‌های آلتایی]] می‌انگاشتند. و گواه ادعایشان را وجود لقبی چون بیگ در نزد ایشان می‌دانستند. ولی درآینده ثابت شد که لقب بیگ از [[زبان سغدی]] به زبان‌های آلتایی راه‌یافته و ریشهٔ [[هندواروپایی]] دارد، همانگونه که در زبان [[پهلوی]] این واژه به گونهٔ بغ درآمده‌است. می‌نماید که آنها یکی از [[اقوام ایرانی]] و نزدیک به [[سکاها]] بوده باشند. البته برخی نیز این نظریه را پیش کشیده‌اند که ووسون‌ها نیز مانند بسیاری از کوچ‌نشینان دیگر آمیزه‌ای از قبیله‌های همپیمان از نژادهای گوناگون بوده‌اند.

 

{{چپ‌چین}}

Wikipedia contributors, "Wusun," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wusun&oldid=280518552 (accessed May 14, 2009).

{{پایان چپ‌چین}}

 

[[رده:مردمان باستانی]]

 

[[ca:Wu-suen]]