خوشنویسی در جهان اسلام: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز ←استادان خوشنویسی: اساتید -> استادان / با استفاده از AWB |
Fatranslator (بحث | مشارکتها) جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{معماری اسلامی}}+مرتب+تمیز+ |
||
خط ۷۳:
{{اصلی|خوشنویسی ایرانی}}
[[پرونده:Sa'di's Bustan - Nasta'liq calligraphy style.jpg|بندانگشتی|دو بیت از بوستان سعدی، خط [[نستعلیق]]، [[چلیپا]]]]
پیش از اسلام در ایران خطوط مختلفی مانند [[خط میخی|میخی]]، [[خط پهلوی|پهلوی]] و [[خط اوستایی|اوستایی]] رایج بود ولی پس از ظهور [[اسلام]] ایرانیان الفبا و خطوط اسلامی را پذیرفتند. در ایران پس از فتح اسلام، خطّاطی به شیوهٔ نسخ وجود داشت. در پرتو حمایت [[ابوبکر بن سعد زنگی]] در فارس، دهها نسخه قرآن خطی به وجود آمد. در زمان حکومت [[ایلخانیان]]، به دلیل نفوذ [[چینی]]ها و [[مغول]]ها، اوراق [[تذهیب|مذهّب]] کتابها نخستین بار با نقشهای تزیینی زینت یافت. در زمان حکومت [[تیموریان]] در ایران، خط و خوشنویسی به اوج کمال خود رسید. [[میرعلی تبریزی]] با ترکیب خط نسخ و تعلیق، خط نستعلیق را بنیان نهاد. مشهورترین خطاط قرآن در این دوره [[بایسنقر میرزا]] بود.<ref name=ToolAutoGenRef1
اوایل قرن هفتم خط [[تعلیق]] که ''ترسل'' نیز نامیده میشد از ترکیب [[خطوط نسخ]] و رقاع به وجود آمد که بیشتر به عنوان خط تحریر برای نوشتن نامهها و فرمانهای حکومتی بهکار میرفت. این خط حدود یکصد سال دوام داشت. تعلیق را [[خواجه تاج سلمانی]] قانونمند کرد؛ که بعدها به وسیله [[خواجه عبدالحی منشی استر آبادی]] بدان قواعد و اصول بیشتری بخشیده شد.<ref>وبگاه زرقلم</ref> خط تعلیق دارای دوایر زیاد، حروف مدور و قابلیت بسیاری در ارائهٔ ترکیبهای متنوع است و بیشتر در بین کسانی رواج داشته که از نظر سواد و میزان آشنایی با خط در سطح بالایی بودهاند.<ref name=ToolAutoGenRef2>مجله اینترنتی هفت سنگ</ref> از این رو این خط به تدریج کاربرد خود را از دست داد. خط تعلیق را میتوان نخستین خط کاملاً ایرانی دانست.
دومین خط ایرانی در سده هشتم توسط [[میرعلی تبریزی]] (۸۵۰ ه. ق) از ترکیب و ادغام دو خط ''نسخ'' و ''تعلیق'' شکل گرفت و بهنام ''نسختعلیق'' نامیده شد که در اثر کثرت استفاده به [[نستعلیق]] تغییر پیدا کرد. این خط بسیار مورد اقبال واقع شد و موجب تحول عظیمی در هنر خوشنویسی گردید. نستعلیق حدود یک دانگ سطح و مابقی آن دور است.<ref name=ToolAutoGenRef3>وبگاه تبیان</ref> (یک ششم حرکتهای مستقیم و پنج ششم حرکتهای مدور دارد) در میان خطوط ایرانی و عربی، خط نستعلیق به گواه آثار آفریده شده بهعنوان زیباترین خط و برتر از خطوط اسلامی شناخته شده و آن را «عروس خطوط اسلامی» نامیدهاند.<ref name=ToolAutoGenRef2
[[پرونده:Tugra Mahmuds II.gif|بندانگشتی|200px|نمونه تحلیلی [[خط طغری]] مربوط به امضاء [[سلطان محمود دوم]] پادشاه عثمانی]]
در اواسط قرن یازدهم سومین خط خالص ایرانی، یعنی [[شکسته نستعلیق]] به دست [[مرتضی قلی خان شاملو]] حاکم [[هرات]] با تغییر دادن خط نستعلیق ابداع شد. علت پیدایش آن را میتوان به سبب نیاز به تندنویسی و راحت نویسی در امور منشیگری و بیش از آن ذوق و خلاقیت ایرانی دانست. همانطوری که بعد از پیدایش خط تعلیق، ایرانیان بهخاطر سرعت در کتابت، [[شکسته تعلیق]] آن را نیز بوجود آوردند.<ref name=ToolAutoGenRef3
== خطوط مختلف خوشنویسی اسلامی ==
خط ۱۲۵:
* در خط نسخ: ''[[میرزا احمد نیریزی]]'' (اواسط قرن ۱۲)
* در خط نستعلیق: ''[[میرعماد حسنی]]'' ([[۱۰۲۴ (قمری)|۱۰۲۴]] هجری قمری)
* در خط شکستهنستعلیق: ''[[عبدالمجید طالقانی]]'' ([[۱۱۸۵ (قمری)|۱۱۸۵]] هجری قمری)<ref name=ToolAutoGenRef3
== نگارخانه ==
خط ۱۸۹:
{{خوشنویسی اسلامی|state=expanded}}
{{خوشنویسی در جهان اسلام}}
{{هنر اسلامی}}
{{معماری اسلامی}}
[[رده:خوشنویسی]]▼
[[رده:خوشنویسی اسلامی]]▼
[[رده:خوشنویسی ایرانی]]
[[رده:خوشنویسی خط عربی]]
▲[[رده:خوشنویسی اسلامی]]
[[رده:عناصر معماری اسلامی]]
[[رده:فرهنگ اسلامی]]
[[رده:فرهنگ در عثمانی]]
[[رده:هنر اسلامی]]
▲[[رده:خوشنویسی]]
|