مسعود یکم غزنوی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ImanFakhri (بحث | مشارکتها) |
ImanFakhri (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۴۸:
تاریخ مسعودی معروف به [[تاریخ بیهقی]] درخشانترین تاریخ روزگار غزنوی، بلکه برجستهترین تاریخنگاریهای ایران با نوشتن معروف به میباشد. این کتاب همانگونه که از نامش پیداست سرگذشت روزگار سلطان مسعود غزنوی است اما مناسبت به مسایل فراوان از دیگر ادوار پیش از سلطان یاد شده، بویژه رخدادهای مرتبط با [[سامانیان]] و [[آل بویه]] و قراخانیان و سیمجوریان و [[خوارزمشاهیان]] مقتدم و… پرداختهاست.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۷}}</ref> نویسنده کتاب خود از دبیران دستگاه دیوانسالاری دوران غزنوی است.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۶}}</ref><ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۱|ک=تاریخنگاری فارسی|ص=۱۱۰}}</ref> او در گزارش رویداد دقت و حوصله فراوانی به خرج میدهد و بسیاری از جزئیات دقیق را برای خواننده بازگو میکند و تا آنجا که برای یک نویسنده دولتی ممکن بود است جانب انصاف و بیطرفی را رعایت کردهاست.<ref>{{پک|بیات|۱۳۶۳|ک=شناسایی منابع و مآخذ تاریخ ایران|ص=۱۳۸}}</ref> اصل کتاب ۳۰ جلد بوده و ۵ جلد می باشدکه به گزارش روزگار سلطان مسعود غزنوی میپردازد. نیز برای بخشهایی از تاریخ غزنویان به ویژه شکست آنان از [[سلجوقیان]] و مناسبات بازماندگان خاندان غزنوی با دولت سلجوقی میتواند مفید باشد. [[زین الاخبار]] عبدالحی بن ضحاک گردیزی از جمله نخستین تاریخهای عمومی است که به شرح حال و روزگار [[غزنویان]] از آغاز تا جلوس مودودبن مسعود پرداختهاست. این اثر نخستین تاریخ عمومی به زبان فارسی بهشمار میرود.<ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۱|ک=تاریخنگاری فارسی|ص=۹۲}}</ref><ref>{{پک|فروزانی|۱۳۹۳|ک=غزنویان از پیدایش تا فروپاشی|ص=۱۰}}</ref>
نویسنده گمنام نیز که از جمله تواریخ عمومی فارسی است و در حدود سال ۵۲۰ تألیف یافتهاست نیز اشاراتی مختصر به تاریخ [[غزنویان]] تا زمان خود و به ویژه درگیریهای آنان با سلجوقیان مینماید. همچنین باید از طبقات ناصری اثر گرانقدر منهاج الدین بن سراج الدین جوزجانی یاد کرد که در اوایل قرن هفتم هجری در [[هندوستان]] نوشته شدهاست. این کتاب به ویژه از جهت استفاده از منابعی نظیر قسمتهای گمشده [[تاریخ بیهقی]] و برخی وقایع نامههای مربوط به [[قراختائیان]] و [[غوریان]] که امروزه از میان رفتهاند جایگاه برجستهای دارد. طبقات ناصری هم برای بررسی دوران پیدایش دولت غزنوی و اجداد این خاندان و هم مسئله مناسبات غزنویان و [[غوریان]] از اهمیت به سزایی برخوردار است. نیز به جهت استفاده از منابع گمشدهای مانند تجارب ابن فندق و احتمالاً ملک نامه (کتابی دربارهٔ تاریخ اوایل کار سلجوقیان) همچون طبقات ناصری علیرغم اینکه سالها پس از سقوط غزنویان نوشته شدهاست منبعی ارزشمند برای مطالعه تاریخ ایران در روزگار مورد بحث بهشمار میرود. در کنار این منابع، برخی تاریخهای عمومی دیگر نیز اطلاعات مفیدی دربارهٔ غزنویان به دست میدهند که مهمترین آنها عبارتند از: مجمع الانساب شبانکاره ای، جامع التواریخ رشید فضلالله همدانی، المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم ابوالفرج بن الجوزی، مختصر الدول ابن عبری.{{مدرک}}
=== تاریخهای محلی ===
|