یحیی تارساز: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: انتقال رده به درخواست Modern Sciences از رده:ارمنیتبارهای اهل ایران به رده:افراد ایرانی ارمنی‌تبار |
جز تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
| اندازه جعبه =
| عنوان = هُوْهانِس آبکاریان
| نام = یحیی تارساز
| تصویر = yahya1.jpg
خط ۶۰:
}}
'''
== زندگینامه ==
خط ۷۳:
خوش‌خوانی و خوش دستی تار یحیی به چند عامل مهم دیگر نیز بستگی دارد که عبارت‌اند از: طرز ساخت کاسه، شیوهٔ نصب دسته به کاسه، عمل آوردن رو دسته، اندازه‌های نسبت کاسه به دسته، تناسب کاسهٔ بزرگ با کاسهٔ کوچک، نفیر داخل کاسه، تراش داخل کاسه، تناسب داخلی حجم کاسهٔ بزرگ و کوچک و... مهم‌تر از همه اینکه یحیی خرکی را که اولین بار روی تار قرار می‌داد تا آن را امتحان کند اگر از نظر صدا دهی مقبول واقع می‌شد، دیگر آن را تغییر نمی‌داد و این خرک را همیشه بر روی تار نگاه می‌داشت.
هر ساله [[آقا حسینقلی]] و [[میرزا عبدالله]] سفری به اصفهان کرده و از ساخته‌های یحیی آزمون به عمل می‌آوردند.<ref>سرگذشت موسیقی ایران، جلد اول، صفحهٔ ۱۷۱</ref> تار یحیی را اشرف تارها و صدای آن را یکی از بهترین صداهای ساطع شده از ساز تار می‌دانند.<ref name="cmi"
== الگوی ساز یحیی ==
خط ۸۰:
[[پرونده:Nameh.jpg|180px|thumb|نامه یحیی تار ساز به روزنامه ناهید برای عرض تشکر.]]
امروزه شکل و ساختمان کنونی [[تار]] که ساخته می‌شود از روی تار یحیی است و به «الگوی یحیی» معروف است. در سال ۱۳۱۲ قیمت تار یحیی ۴۰ تومان بوده‌است. در حالی که تار سایر استادان آن زمان از ۱۴ یا ۱۵ تومان تجاوز نمی‌کرده است. تارهای معمولی بی نام و نشان نیز ۳ تا ۵ تومان قیمت داشته‌اند.
یحیی در ابتدا بی مهر می‌ساخته، اما تقلید و فروش تار به نام او باعث شد تا سرانجام مهر بیضی یحیی را بسازد و درون کاسه و زیر سیم گیر را مهر کند.<ref>کتاب هنر ساز سازی، حسین مسعود</ref> او در کارهای سالهای ۱۳۰۰ به بعد تاریخ و در برخی محل ساخت را نیز حک می‌کرد.
تارهای یحیی به علت مرغوبیت خریداران فراوانی داشت. به همین دلیل کار او را تقلید می‌کردند و به نام او می‌فروختند. همین موضوع استاد را واداشت تا نخستین بار برای نشان دادن اصالت کارش مهری بسازد. استاد مهر بیضی شکل کوچکی با اسم یحیی ساخت و آن را درون کاسهٔ ساز چسباند اما پس از چندی طبق روال گذشته از نو تارهایی تقلبی به نام او ساختند؛ لذا استاد تصمیم گرفت مهری دایره شکل با تاریخ بر روی دستهٔ تار بچسباند. در نهایت، استاد مهر سومی تهیه کرد که تاریخ و محل ساخت تار را نشان می‌داد. آن را به صورت مخفی در زیر سیمگیر بر روی کاغذی می‌زد و سپس، زیر استخوان سرپنجه می‌چسباند. اگر تاری این سه مهر را داشته باشد، خصوصاً مهر زیر استخوان سرپنجه را، بی‌گمان ساختهٔ یحیی است. بعدها، این کار در بین سازندگان ساز رواج پیدا کرد.
خط ۸۶:
یحیی از سالهای ۱۳۲۲ قمری به بعد یعنی از سالهای ۳۰ سالگی مهر خود را بر روی سازها حک می‌کرده است و از این سال‌ها کم‌کم الگوی خود را نهایی کرده‌است این سازها تقریباً به اندازه مناسب رسیده و دیگر به نام الگوی یحیی شناخته شده‌است تاریخهای مهر یحیی سالهای ۱۳۲۲-۱۳۴۰-۱۳۴۳-۱۳۴۵ و ۱۳۵۲ قمری می‌باشد.
امروزه تعداد سازهای یحیی را ۱۵۰ عدد تخمین زده‌اند. تارهای ساخت یحیی امروزه زینت بخش موزه‌های ایران است؛ و نمونه‌ای از تار ساخت یحیی هم اکنون در [[موزه کلیسای وانک]] نگهداری می‌شود و در معرض دید عموم قرار دارد.<ref
== درگذشت ==
یحیی در ۲۸ بهمن ۱۳۱۰ در سن ۵۶ سالگی در [[جلفای اصفهان]] درگذشت و در قبرستان ارمنیان، در دامنهٔ [[کوه صفه]]، به خاک سپرده شد.
[[ساسان سپنتا]] در کتابش سال مرگ او را ۱۳۱۲ ذکر کرده‌است و برخی دیگر نیز سال مرگ یحیی را ۱۳۱۱ عنوان کرده‌اند. یحیی در زمان مرگ چیزی در حدود ۵۶ سال سن داشته‌است. عده‌ای دلیل مرگ او را استنشاق مداوم تراشه چوب توت ذکر کرده‌اند. چه آن که چوب توت حاوی ماده سمی [[آرسنیک]] است و استنشاق گرد ساییده آن در طول زمان می‌تواند بیماری‌های تنفسی یا سرطان ایجاد کند. به نوشته [[سپنتا]]، یحیی در ساخت تار اعجاز می‌کرده است و تار یحیی گران‌ترین و مشهورترین تارهای دنیا بوده‌است. اتفاقاتی که تا امروز نیز تداوم یافته‌است.<ref name="cmi"
== منابع ==
| |||