زبان اوستایی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۹۲:
==== صرف نامهای با پایانههای u-دار (مذکر)<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زبان و خط اوستایی|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=۱۰۰}}</ref> ====
<table class="wikitable"><tr><th rowspan="2">صرف</th><th colspan="3">پایانههای u-دار (مذکر)</th></tr><tr><th>مفرد</th><th>مثنی</th><th>جمع</th></tr><tr><th>نهادی</th><td>-uš</td><td>-u/-ū</td><td>-auuō</td></tr><tr><th>ندایی</th><td>-ō</td><td href="ژاله آموزگار">-u/-ū</td><td>----</td></tr><tr><th>رایی</th><td>-ūm</td><td>-u/-ū</td><td>-ūš</td></tr><tr href="رده:اوستا"><th>بایی</th><td href="رده:زبانهای ایرانی باستان">-u</td><td href="رده:زبانهای ایرانی شرقی">-ubiia</td><td href="رده:زبانهای ایزو ۶۳۹–۱">----</td></tr><tr href="رده:زبانها"><th>برایی</th><td>-auua</td><td>-ubiia</td><td>-ubiiō</td></tr><tr><th>ازی</th><td>-aoṯ</td><td>-ubiia</td><td>-ubiiō</td></tr><tr><th>وابستگی (اضافی)</th><td>-aoš/-ə̄uš</td><td>-uuå</td><td> -unąm</td></tr><tr><th>دری</th><td>-āu</td><td>-uuō</td><td>-uṣ̌u</td></tr></table>برای نمونه واژه '''''پَسْو''''' {{به اوستایی|𐬞𐬀𐬯𐬎|pasu}} به معنای چارپای اهلی و دام که مذکر است و در این دسته گنجانیده میشود. همریشههای واژه یادشده اوستایی امروزه به دیسههای «'''بَسوق'''» در پارسی نو<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=دهخدا|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=پارسی ویکی|نشانی=https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/d9e06e87d2b940f5b7ed4513d0f08ea8|عنوان=مدخل بسوق}}</ref>، «'''پَس'''» (پەس/پأس-pas) در [[کردی کلهری]]، [[زبان لکی|لکی]] و [[زازاکی]]، «'''پَز'''» در [[سورانی|کردی سورانی]] و [[کرمانجی]] (پەز-paz)<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=ku|تاریخ=|وبگاه=ویکیواژه کردی کرمانجی|نشانی=https://ku.wiktionary.org/wiki/pez|عنوان=مدخل pez}}</ref>، «'''پَس'''» (pas) در [[بلوچی]]<ref name=":4">{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ سید گنج|نام خانوادگی=شاه هاشمی|نام=سید ظهور|ناشر=|سال=۱۹۷۸|شابک=|مکان=کراچی|صفحات=۲۷۳}}</ref>، «'''پسه'''» (psᶕ/pәsᶕ) در [[زبان پشتو|پشتو]] <ref name=":5">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=ps|تاریخ=|وبگاه=قاموسونه|نشانی=http://www.qamosona.com/j/|عنوان=مدخل پسه}}</ref>و «'''فیش'''» (фус -fus) یا «'''فوش'''» (фыс -fys)<ref name=":6">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=oss , ru|تاریخ=|وبگاه=فرهنگ برخط آسی-روسی|نشانی=http://slovar.iriston.com/index.php?q=%D0%BE%D0%B2%D1%86%D0%B0&showcat=jump&f=-1&PHPSESSID=ofd2srjna5julpalprq5s31rd4|عنوان=مدخل овца (به روسی)}}</ref> <ref name=":7">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=oss , ru|تاریخ=|وبگاه=فرهنگ برخط آسی-روسی|نشانی=http://slovar.iriston.com/news.php?newsid=45200|عنوان=مدخل фыс (به آسی)}}</ref>در [[زبان آسی|آسی]] به معنای گوسفند و دام دیده میشوند.
==== صرف نامهای با پایانههای ū-دار (مونث)<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زبان و خط اوستایی|نام خانوادگی=گویری|نام=سوزان|ناشر=بهجت|سال=۱۳۸۸|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۲۷۶۳-۲۳-۸|مکان=تهران|صفحات=۱۰۱}}</ref>====
<table class="wikitable"><tr><th rowspan="2">صرف</th><th colspan="3">پایانههای ū-دار (مونث)
==== صرف نامهای با پایانههای āi-دار (مونث)<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زبان و خط اوستایی|نام خانوادگی=گویری|نام=سوزان|ناشر=بهجت|سال=۱۳۸۸|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۲۷۶۳-۲۳-۸|مکان=تهران|صفحات=۱۰۱}}</ref>====
در این گروه از واژگان آگاهی چندانی از چگونگی گردانش یا تصریف نیست. باری بدین گونه اند:<table class="wikitable"><tr><th rowspan="2">صرف</th><th colspan="3">پایانههای āi-دار (مونث)
</th></tr><tr><th>مفرد</th><th>مثنی</th><th>جمع</th></tr><tr><th>نهادی</th><td>----</td><td rowspan="8">ندارد</td><td>----</td></tr><tr><th>ندایی</th><td>----</td><td>----</td></tr><tr><th>رایی</th><td>-aēm</td><td>-āiiō</td></tr><tr href="رده:اوستا"><th>بایی</th><td href="رده:زبانهای ایرانی باستان">-aiia</td><td href="رده:زبانهای ایزو ۶۳۹–۱">----</td></tr><tr href="رده:زبانها"><th>برایی</th><td>----</td><td>----</td></tr><tr><th>ازی</th><td>----</td><td>----</td></tr><tr><th>وابستگی (اضافی)</th><td>----</td><td> -aiiąm</td></tr><tr><th>دری</th><td>----</td><td>----</td></tr></table>برای نمونه واژه '''رائی''' {{به اوستایی|𐬭𐬁𐬌|rāi}} به معنای شکوه و درخشش است.
==== صرف نامهای با پایانههای āu-دار (مذکر و مونث) ====
درباره گردانش این پایانه آگاهیها بیشتر از همتای āi-دار است. این پایانه دیسه قوی (بالنده) پایانههای ao-دار است.<table class="wikitable"><tr><th rowspan="2">صرف</th><th colspan="3">پایانههای āu-دار (مذکر و مونث)
</th></tr><tr><th>مفرد</th><th>مثنی</th><th>جمع</th></tr><tr><th>نهادی</th><td>-āuš/ -aoš</td><td>-auuā</td><td>-auuō</td></tr><tr><th>ندایی</th><td>-āuš/ -aoš</td><td href="ژاله آموزگار">-auuā</td><td>----</td></tr><tr><th>رایی</th><td>-ąm</td><td>-auuā</td><td>-ā̊</td></tr><tr href="رده:اوستا"><th>بایی</th><td href="رده:زبانهای ایرانی باستان">-auua</td><td href="رده:زبانهای ایرانی شرقی">-----</td><td href="رده:زبانهای ایزو ۶۳۹–۱">-aobīš</td></tr><tr href="رده:زبانها"><th>برایی</th><td>-auuōi/ -auue</td><td>-----</td><td>----</td></tr><tr><th>ازی</th><td>-aoṯ</td><td>-----</td><td>----</td></tr><tr><th>وابستگی (اضافی)</th><td>-ə̄uš</td><td>-auuå</td><td> -auunąm</td></tr></table>برای نمونه واژه '''''گائو/ گَئُ''''' {{به اوستایی|𐬔𐬁𐬎/𐬔𐬀𐬊|gāu/gao}} به معنای گاو که مذکر است و در این دسته گنجانیده میشود. همریشههای واژه یادشده اوستایی امروزه به دیسههای «'''گاو'''» در پارسی نو<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=دهخدا|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=پارسی ویکی|نشانی=https://www.parsi.wiki/fa/wiki/topicdetail/6a642b9d71fe429c84abab9903b2c141|عنوان=مدخل «گاو»}}</ref>، «'''گا'''» (گا-gā) در [[کردی کلهری]]، [[زبان لکی|لکی]]، [[زازاکی]]، [[سورانی|کردی سورانی]] و [[کرمانجی]] <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=ku|تاریخ=|وبگاه=ویکیواژه کردی|نشانی=https://ku.wiktionary.org/wiki/ga|عنوان=مدخل «ga»}}</ref>، «'''گوک'''» (gúk) در [[بلوچی]]<ref name=":4" />، «'''غوا'''» (ǧwâ) در [[زبان پشتو|پشتو]] <ref name=":5" />و «'''غوگ'''» (гъог-ǧog) یا «'''قوگ'''» (хъуг -qug) <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=ru|تاریخ=|وبگاه=فرهنگ برخط روسی- آسی|نشانی=http://slovar.iriston.com/news.php?newsid=47241|عنوان=مدخل «хъуг»}}</ref>در [[زبان آسی|آسی]] به معنای گاو دیده میشوند.
==== صرف نامهای با پایانههای دارای گردش واکهای (مذکر و مونث) ====
|