استوانه کوروش: تفاوت میان نسخه‌ها

| registration = {{اطلاعات موزه بریتانیا|1880,0617.1941|id=327188}}<ref name=ToolAutoGenRef7 />

}}

 

== پیشینه ==

 

با اینکه رسام در سال ۱۸۹۷ میلادی در کتاب خویش محل کشف استوانه را جیمجیما ذکر کرده‌است، اما پیش از آن در سال ۱۸۷۹ میلادی، یعنی در همان سالی که استوانه را پیدا کرد، در نامه‌ای به ساموئل برچ، سرپرست بخش عتیقات [[موزه بریتانیا|موزهٔ بریتانیا]]، محل کشف استوانه را عَمران نوشته‌است. البته این اختلاف مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند، چرا که در نقشه‌های آن‌زمان، جیمجیما همان بخش جنوبی تپهٔ عَمران است اما هنوز مشخص نیست که تا کدام بخش از تپه را جیمجیما می‌دانسته‌اند. روستای جیمجیما و منطقه‌ای که به‌نام جیمجیما نامیده می‌شد، در جایی قرار داشتند که بخشی از دیوار ایمگور-اِنلیل، یکی از دیوارهای درونی بابل نیز به آن‌جا می‌رسیده‌است. این همان دیواری است که کوروش در متن استوانه از بازسازی آن سخن گفته‌است. برخی از پژوهشگران بر این باورند که چون در متن کتیبه از بازسازی دیوار ایمگور-اِنلیل صحبت شده، استوانه می‌باید مربوط به همین دیوار باشد. اما از آن‌جا که محل دقیق دیواری که استوانه در آن به‌دست‌آمده هنوز به‌درستی مشخص نشده، بنابراین هنوز با اطمینان نمی‌توان گفت که کاوشگران گروه رسام، این استوانه را درون چه دیواری یافته‌اند. اما آنچه به‌خوبی مشخص است، این است که استوانه درون دیواری در جنوب تپهٔ عَمران و نزدیک روستای جیمجیما به‌دست آمده‌است.<ref>{{پک|رزمجو|۱۳۸۹|ک=استوانهٔ کورش بزرگ|ص=۲۸–۳۱}}</ref>

 

== مشخصات ظاهری ==

این اثر استادانه برای چه کسی در نطر گرفته شده‌است؟ البته که خود کوروش باید از آن خرسند می‌گشت و فرمانروای آینده که ممکن بود کتیبه را پیدا کند، همان‌طور که کوروش کتیبهٔ آشوربانیپال را یافته بود. این دیدگاه ساده‌انگارانه که این اسناد فقط برای پادشاهان، خدایان و آیندگان بوده‌است، با نمونه‌های فراوان نسخه‌های بایگانی شده یا نمایش داده شدهٔ کتیبه‌های شاهان آشوری نو و بابلی نو، کتیبه‌های جانشینان هخامنشی کوروش و نیز با قطعه‌های تازه یافته شدهٔ لوحهٔ گلیِ نسخهٔ قیشتی ـ مردوک از متن استوانه، تناقض دارد. سازندهٔ اثر مخاطبانی را مدنظر داشته‌است، اما گُسترهٔ مخاطبان، ابزار ارائهٔ متن به آنها و فرایند انتقال متن به دانشمندان بعدی همچون قیشتی ـ مردوک موضوع حدس و گمان‌ها و اختلاف نظرهاست. محتوای آن نشان می‌دهد که به‌طور خاص برای مخاطبان بابلی نوشته شده‌است.<ref>{{پک|استولپر|۱۳۹۳|ک=کوروش بزرگ|ص=۴۵}}</ref>

 

# [آن هنگام که مر]دوک، پادشاه همهٔ آسمان و زمین، [......،...... (که) در.....یَش[..ِ..دشمنانش (؟) را] ویران می‌کند.

# [.................................................................] با داناییِ گسترده (؟)، [... که گو]شه‌های جهان [را نظاره (؟)می‌کند]،

نام کاتب لوحهٔ گلی (مربوط به دو قطعهٔ نویافته):

 

 

=== تاریخچهٔ ترجمهٔ متن ===

آخرین ترجمه‌ها از استوانهٔ کوروش را میکالووسکی و [[ایروینگ فینکل]] انجام داده‌اند.<ref name=ToolAutoGenRef2 />

 

 

شکل حروف میخی که متن استوانه با آن نوشته شده‌است یادآور شکل‌های هم‌روزگار [[زبان بابلی نو|بابلی نو]] در کاربرد رایج آن بود، نه همانند نشانه‌های زینتی، و کهن که پاره‌ای از پادشاهان بابلی نو در نوشتن کتیبه‌ها استفاده می‌کردند. زبان متن گونه‌ای از گویش [[زبان اکدی|بابلی اکدی]] است که به آن «بابلی معیار» گفته می‌شد و در آشور و بابل زبان ادبیات، علم و دانش، تحصیل و همچنین زبان کتیبه‌های سلطنتی بوده‌است. در مقایسه با زبان نامه‌های همروزگار، یعنی زبانی که مردم به وسیلهٔ آن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند، دارای واژگان فاخر، صورت‌های دستوری رسمی و متکلف و کاربردهای کهن است.<ref name=ToolAutoGenRef1 />

 

پیام اصلی فاتح که خود را به عنوان بازگردانندهٔ نظم توصیف می‌کند، یک مضمون سلطنتی قابل احترام است. عناصر این توصیف، از جملهٔ زمان‌دار آغازین که زمینه را آماده می‌کند تا دعای پایانی، به یک سنت تثبیت‌شدهٔ کهن تعلق دارد. چنین زبان فاخری آراسته به این صورت‌های آشنا، برای خواننده یا شنوندهٔ باستانی تازگی نداشته‌است، حتی جایی که بینندهٔ امروزی نوعی تغییر تاریخی را تشخیص می‌دهد.<ref name=ToolAutoGenRef1 />

 

نویسندهٔ ''[[کتاب اشعیا]]'' (۴۰–۵۴) از افکار پارسی‌ها بهره‌مند گشته‌است؛ چنان‌که آیات اشعیا (چهل و یک:۲–۳; چهل و دو:۱–۷; ۴۳:۱۴ و ۴۴:۲۸ و چهل و پنج:۱–۵، ۱۳–۱۴; چهل و هشت:۱۴–۱۵) با محتوای استوانهٔ کوروش موازی است؛ بنابراین، هردوی آن‌ها از یک منبع مشترک استفاده کرده‌اند که در نتیجه تبلیغات پارسی‌ها برای معرفی کوروش بزرگ به‌عنوان برگزیدهٔ مردوک برای بابلی‌ها و [[یهوه]] برای یهودیان مشابه بوده باشد.<ref>{{پک|Smith|1989|ک=Persian Elements in the Bible|ص=200|زبان=en}}</ref>

 

=== در رویدادنامه نبونید ===

ورود کوروش «بدون جنگ و پیکار» به شهر بابل، در یک سالنامهٔ بابلی که به [[رویدادنامه نبونید]] مشهور است، تأیید شده‌است: «در روز شانزدهم ماه [[تشریتو]] (۱۲ مهر ۱۱۶۰ پیش از ایرانی (هجری خورشیدی)/ ۱۱ اکتبر ۵۳۹ پیش از میلاد) «گَئوبَروَه» فرماندار گوتیوم همراه با سپاه کوروش بدون جنگ و پیکار به بابل اندر آمد».

 

== منشور کوروش در ایران ==

* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=ارفعی|نام=عبدالمجید|پیوند نویسنده=عبدالمجید ارفعی| عنوان =فرمان کوروش بزرگ| سال =۱۳۸۹ | ناشر =[[مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی|مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی)]]|مکان =تهران | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۷۰۲۵-۹۲-۸}}

* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =استولپر| نام =ماتیو ولفگانگ| پیوند نویسنده =ماتیو ولفگانگ استولپر| نام ویراستار =تورج | نام خانوادگی ویراستار =دریایی | پیوند ویراستار =تورج دریایی|فصل =قالب، زبان و محتوای استوانهٔ کوروش | عنوان =[[کوروش بزرگ (کتاب)|کوروش بزرگ؛ پادشاه باستانی ایران]] | ترجمه =آذردخت جلیلیان| سال =۱۳۹۳ | ناشر =توس |مکان =تهران | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۳۱۵-۷۳۸-۸}}

* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=رزمجو|نام=شاهرخ|پیوند نویسنده=شاهرخ رزمجو| عنوان =استوانهٔ کورش بزرگ| سال =۱۳۸۹ | ناشر =نشر فرزان روز|مکان =تهران | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۳۲۱-۳۳۳-۶}}

* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =رزمجو| نام =شاهرخ| پیوند نویسنده =شاهرخ رزمجو| نام ویراستار =تورج | نام خانوادگی ویراستار =دریایی | پیوند ویراستار =تورج دریایی|فصل =ترجمۀ فارسی استوانۀ کوروش بزرگ | عنوان =[[کوروش بزرگ (کتاب)|کوروش بزرگ؛ پادشاه باستانی ایران]] | ترجمه =آذردخت جلیلیان| سال =۱۳۹۳ | ناشر =توس |مکان =تهران | شابک =۹۷۸-۹۶۴-۳۱۵-۷۳۸-۸}}