شیر (گربهسان): تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسینشده] | [نسخهٔ بررسینشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسبها: ویرایش کاربر تازهوارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری |
برچسبها: ویرایش کاربر تازهوارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۳۲:
به این جانور با ابهت از دیرباز تا کنون در [[فرهنگ]] و [[ادبیات]] ملل گوناگون جهان توجه شدهاست. [[غارنگاره|نگارههای غار]] در [[لاسکو]] [[فرانسه]] نخستین نقاشیهای یافت شده از شیر در جهانند که مربوط به ۱۷٬۰۰۰ سال پیش هستند. به عنوان نمادی از پادشاهی و قدرت در طبیعت، تصویر شیر از دیرباز در [[فرهنگ ایرانی]] نمایندهٔ
== فرگشت و ردهبندیشیر [[گونه (زیستشناسی)|گونهای]] از [[سرده|سردهٔ]] [[پلنگمانندها]] است و خویشاوندان نزدیکش دیگر گونههای این سرده چون [[ببر]]، [[پلنگ]]، و [[یوزپلنگ]] هستند. به احتمال زیاد سردهٔ پلنگیان در آسیا [[فرگشت]] یافت ولی ریشههای دقیق آن نامشخص هستند.<ref>{{پک|Turner|Mauricio|۱۹۹۷|ک=The Big Cats and Their Fossil Relatives|ص=۶۱|زبان=en}}</ref> شواهد سنگوارهای نشان میدهند که این سرده میبایست میان ۲ تا ۳٫۸ میلیون سال پیش بر روی زمین پا گذاشته باشد.<ref>{{پک|Turner|۱۹۸۷|ف=New fossil carnivore remains from the Sterkfontein hominid site|ص=|زبان=en}}</ref> شیر خود، میان ۱ میلیون تا ۸۰۰٬۰۰۰ سال پیش در [[آفریقا]] فرگشت یافت و در زیستگاههای [[نیمکره شمالی]] پراکنده شد.<ref>{{پک|Yamaguchi|Cooper|Werdelin|Macdonald|۲۰۰۴|ف=Evolution of the mane and group-living in the lion|ص=|زبان=en}}</ref> کهنترین سنگوارههای یافت شدهٔ شیر در [[اروپا]] مربوط به ۷۰۰٬۰۰۰ سال پیش هستند که مربوط به زیرگونه ''Panthera leo fossilis'' در [[ایسرنیا]]، [[ایتالیا]] میشوند. [[شیر غارنشین|شیرهای غارنشین]] (''Panthera leo spelaea'') بازماندگان اینگونه شیر هستند که ۳۰۰٬۰۰۰ سال پیش ظاهر شدند.<ref>{{پک|Turner|Mauricio|۱۹۹۷|ک=The Big Cats and Their Fossil Relatives|ص=۶۲|زبان=en}}</ref> شیرهای شمال [[اوراسیا]] در پایان واپسین دورهٔ یخبندان زمین نزدیک به ۱۰٬۰۰۰ سال پیش [[انقراض|منقرض]] شدند.<ref name="Burger">{{پک|Burger|Rosendahl|Loreille|Hemmer|۲۰۰۴|ف=Molecular phylogeny of the extinct cave lion Panthera leo spelaea|ص=|زبان=en}}</ref> شیرهای اروپا در دورهٔ پلیستوسن بالایی<ref group="پانویس">Upper Pleistocene</ref> نه تنها در اوراسیا حضور داشتند که به آمریکای شمالی راه پیدا کردند و در جنوب تا [[پرو]] پراکنده شدند.<ref>{{پک|Turner|Mauricio|۱۹۹۷|ک=The Big Cats and Their Fossil Relatives|ص=۷۲|زبان=en}}</ref>==▼
▲کهنترین سنگوارههای یافت شدهٔ شیر در [[اروپا]] مربوط به ۷۰۰٬۰۰۰ سال پیش هستند که مربوط به زیرگونه ''Panthera leo fossilis'' در [[ایسرنیا]]، [[ایتالیا]] میشوند. [[شیر غارنشین|شیرهای غارنشین]] (''Panthera leo spelaea'') بازماندگان اینگونه شیر هستند که ۳۰۰٬۰۰۰ سال پیش ظاهر شدند.<ref>{{پک|Turner|Mauricio|۱۹۹۷|ک=The Big Cats and Their Fossil Relatives|ص=۶۲|زبان=en}}</ref> شیرهای شمال [[اوراسیا]] در پایان واپسین دورهٔ یخبندان زمین نزدیک به ۱۰٬۰۰۰ سال پیش [[انقراض|منقرض]] شدند.<ref name="Burger">{{پک|Burger|Rosendahl|Loreille|Hemmer|۲۰۰۴|ف=Molecular phylogeny of the extinct cave lion Panthera leo spelaea|ص=|زبان=en}}</ref> شیرهای اروپا در دورهٔ پلیستوسن بالایی<ref group="پانویس">Upper Pleistocene</ref> نه تنها در اوراسیا حضور داشتند که به آمریکای شمالی راه پیدا کردند و در جنوب تا [[پرو]] پراکنده شدند.<ref>{{پک|Turner|Mauricio|۱۹۹۷|ک=The Big Cats and Their Fossil Relatives|ص=۷۲|زبان=en}}</ref>
بررسیهای تازه انجام گرفته و منتشر شده در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان دادهاند که نیاکان شیرهای امروزی حدود ۱۲۴ هزار سال پیش زندگی میکردند. گونه امروزی شیر (''Panthera leo'') نخست در شرق و جنوب آفریقا ظاهر شد. در اواخر دوران [[پلیستوسن]] شیرهای ساکن جنوب یا شرق قاره آفریقا با گذر زمان از بقیه جدا شده و روند تغییر خود به نسبت شیرهای ساکن شمال و غرب آفریقا را آغاز کردند. وجود دو رودخانهٔ بزرگ [[رود نیل|نیل]] و [[رود نیجر|نیجر]] باعث شد که این دو گروه از شیرها از هم دور بمانند. ''Panthera leo'' در حدود ۲۱ هزار سال پیش به خارج از قاره آفریقا پا گذاشت و در نهایت به شبهقاره هند رسیدند. حدود ۵ هزار سال پیش نیز گروه دیگری از شیرها از آفریقا مهاجرت کرده و به ایران رسیدند. این نسل از شیرها امروزه منقرض شدهاند.<ref name="Barnett2014">{{پک|Barnett|Yamaguchi|Shapiro|Ho|۲۰۱۴|ف=Revealing the maternal demographic history of Panthera leo|ص=|زبان=en}}</ref>
|