سرخس: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۵۷:
سرخس در زمانی که عباس میرزا به خراسان آمد مورد تعارض وی قرار گرفت و عباس میرزا قریب 3000 نفر از مردم این شهر را قتل و عام کرد
هما ناطق به نكته ی بسیار روشنگری اشاره میكند. او مینویسد: باید بپذیریم كه داستان اسیر بردن و اسیر گرفتن تركمانان بیشتر جنبه ی افسانه ای داشته و یا لااقل به آن شدتی كه اولیای حكومت و دولت وانمود می كردند، نبوده است. در میان افرادی كه اسیر خوانده میشدند، بسیار بودند كشاورزان و حتی كدخدایانی كه از جور مالک و كلانتر، دهات خود را به دلخواه رها میكردند و به ایلات میپیوستند و حتی همراه آنان به غارت ده خود باز میگشتند. خانم ناطق در ادامه از ژوزف ولف سخن میگوید كه خود مدتی در میان تركمانان بود. به نظر ولف بسیاری از تبهكاریهای بزرگان و دزدی حكام و یا بد حسابی ها به حساب تركمانان گذاشته میشد. ولف مینویسد: عجیب اینكه همین تركمانان كه به چپو و غارت مشهورند، مورد اعتماد كامل تجار و اهل كسب هستند. پول به دستشان سپرده میشود و اینان نیز مبلغ را بدون كم و كاست به مقصد میرسانند(ص81) هما ناطق در مقاله ی خود تأثیرات منفی این لشكركشی را از لحاظ اقتصادی و سیاسی و روابط انسانی بررسی میكند. در باره ی وضعیت تركمنها مینویسد: تركمنهایی كه به اسارت به مشهد رفتند، اوضاع اسف باری پیدا كردند. .. عباس میرزا از خون هیچ كس در نگذشت، به هیچ مذاكره ای تن در نداد. در یک وعده چهل اسیر تركمن را از سرخس به مشهد آوردند و او دستور داد همه را یک جا به قتل رساندند و بیشتر زندانیان و اسرا از شدت قحطی و گرسنگی تلف شدند. از 3000 اسیر سرخس فقط 300 كودک و زن در كوچه های مشهد در حال جان كندن بودند. نویسنده در ادامه، از قول فریزر می آورد: اینان نیمه جان و با چشمهای بسته در كنار خیابان افتاده اند.. و زنان و كودكان تركمانانی هستند كه در سرخس كشته شدند. در آن جا 3000 اسیر گرفتند كه بیشتر از زن و بچه های خردسال تشكیل میشدند. راستی هم كه تركمانان چه بهای گرانی پرداختند. هما ناطق بعد از آن، خود نتیجه میگیرد: لیكن بازماندگان ظلم و ستم را فراموش نكردند و نه تنها برخلاف گفته ی نایب السلطنه ریشه كن نشدند، بلكه در اثر خشم روزافزون و انتقام، ایلاتی كه از یكدیگر دور بودند، به یكدیگر پیوستند و تركمانان مرو و سرخس یكی شدند و با تعداد كمتر لیكن نفرت بیشتر به چپو و غارت پرداختند هر چند كه تاریخها نوشتند نیكان بر بدان غالب آمدند! (ص84)
ه نظر نگارنده، عباس میزرا میتوانست با سیاست و رفتار عاقلانه، عاملان برده فروشی را بشدت مجازات كند و در مقابل با فرزندان و زنان و افراد بی گناه دیگر به ملایمت و نرمی برخورد كند و به جذب و جلب آنان بپردازد. اما او بعد از تركمانچای بشدت دگرگون شده بود. همان طور كه ذكرش رفت، رفتارهای او در این مقطع زمانی با قبل از تركمانچای تفاوت های اساسی داشت. ما نیز او را به سبب اصلاحات نظامی و اداری و ... می ستاییم. از برخورد خوب او با اهالی آذربایجان قبل از تركمانچای به نیكی یاد میكنیم. اما سپاهیان او در دامغان و خراسان در مواردی برخورد درستی با اهالی این مناطق نداشته اند. رفتار او با تركمانهای سرخس از شاهزاده ی اصلاح طلبی چون او بعید مینمود. پاره پاره كردن پیر و برنا و ضعیف و توانا و صغیر و مرد و زن تركمن در سرخس به هیچ وجه زیبنده ی او نبود. خانم هما ناطق در كتاب خود به دور از جانب داری، حق مطلب را ادا كرده است. در ضمن، دیگر مقالات آن كتاب نیز قابل توجه و تأمل است که ذکر آنها در این مجال اندک نمی گنجد.
در سال‌های اخیر با ایجاد [[پالایشگاه گاز خانگیران]] و استخراج گاز شیرین و ترش و لوله کشی به نواحی مصرف، و بهره‌برداری از راه آهن مشهد – سرخس – تجن و ترانزیت جاده‌ای (یکصدوچهل هزار تریلی در سال) توسعه و رونق یافته و برآبادانی وجمعیت سرخس افزوده شده‌است و هم چنین به واسطه همسایه گی با جمهوری ترکمنستان، دارای اهمیت نظامی و استراتژیک است.
| |||