کتاب ایقان: تفاوت میان نسخه‌ها

این کتاب در ابتدا به نام رساله خالُویه و استدلالیه معروف بود. چنانچه بهاءالله در لوحی می‌نویسد: «باید امنای حق به مصلحت امر ناظر باشند چه که أعدای خارجه و داخله به تمام حیله ظاهر شده‌اند. چنانچه ظهور قبلم ([[حضرت باب|حضرت اعلیٰ]]) خبر داده و همچنین در الواح پارسیه که به استدلالیه معروف است از قلمِ عِلمیّه أخبار این ایّام ذکر شده.».<ref>قاموس ایقان، جلد ٤، صفحه ١٧٩١ - نوشته عبدالحمید اشراق خاوری</ref> بهاءالله در [[عکا|عکّا]] نام این کتاب را ایقان گذاشت؛ و امّا در مورد نامگذاری این کتاب می‌توان ۳ مطلب ارائه نمود؛ ابوالفضائل در کتاب فرائد (صفحه ۵۹۰) نوشته‌است: "لفظ ایقان دالّ است که مندرجات آن از عالم یقین نازل شده، نه از عوالم شکّ و ظَنّ و گمان و تخمین…". و اینکه این کتاب را به ایقان نامیده‌اند، ممکن است به این مناسبت باشد که وصول از مرحله ایمان که مرحله ابتدائی است به مرحله ایقان و اطمینان که مراحل نهائی است، مستلزم وقوف بر چنین حقائق معنوی و کشف چنین اشارات و رموز دینی تلقّی شده است. دو لفظ ایمان و ایقان از همان سرآغاز کتاب مذکور آمده و گفته‌است: "جوهر این باب آنکه سالکین سبیل ایمان و طالبین کوس ایقان باید نفوس خود را از جمیع شئونات عَرَضیّه پاک و مقدّس نمایند.". ایقان مرتبه‌ای از معرفت است که در آن جائی برای ظنّ و گمان و تردید و سؤال باقی نمی‌ماند و کلام حقّ به عنوان جوهر حقیقت پذیرفته می‌شود. ایمان حقیقی چنان‌که در الواح شتّی و کتاب مستطاب اقدس آمده اعتقاد تزلزل ناپذیر به این است که [[مظهر ظهور|مظهر الهی]] "یفعل ما یشاء و یحکم ما یرید" است و مصداق این سخن: "پس سر تسلیم نه و توکّل بر ربّ رحیم به…". و نیز بهاءالله در یکی از الواح که به افتخار ابن اصدق در تاریخ ۱۹ رجب ۱۳۰۸ هـ. ق نوشته شده است، می‌نویسد: "... و آنچه نازل شد مابین عباد به رساله خال معروف و نظر به حکمت بالغه از بعد اسم خال را برداشتند و به کتاب ایقان موسوم گشت. ...".

برای اولین (و دومین بار) چاپ سنگی این کتاب در ۱۸۸۲ (۱۸۸۹) در بمبئی بود که شامل ایرادات در زبان عربی و در آیات قرآن بود که در چاپ اولیی سربی (چاپ سوم کتاب) که در مصر انجام شد اصلاحات مربوط به ایرادات زبان عربی و آیات قرآن با اجازه میرزا حسینعلی انجام شد.<ref>Christopher Buck, "The Kitab-i Iqan: An Introduction to Baha'u'llah's Book of Certitude with Two Digital Reprints of Early Lithographs", Occasional Papers in Shaykhi, Babi and Baha'i Studies, Vol. 2, No. 5 (June, 1998)</ref> از آنجا که در چاپ اول این کتاب حسینعلی خود را در مقابل صبح ازل «عبد» خوانده بود و او را به عنوان «مصدر امر» در نظر آورده بود (که موجب استناد ازلیان می‌شد) بهائیان تصمیم گرفتند که این کتاب را بر طبق مصالح خود اصلاح کنند.<ref>{{یادکرد|فصل= |کتاب=بهائیان |نویسنده=سیدمحمدباقر نجفی |ترجمه= |ناشر=نشر مشعر |چاپ=اول |شهر=تهران |کوشش=رسول جعفریان |ویرایش= |صفحه=۴۴۴ |سال=۱۳۸۳ |شابک=۳–۶۱–۷۶۳۵–۹۶۴}}</ref> در این تغییرات زعمای بهائیت در اولین چاپ سربی کتاب، آیات تحریف شده را برخلاف منظور استدلال حسینعلی میرزا حذف، و به جای آن آیه صحیح را منظور کردند.

برای حدود دو دهه پس از نگارش، ایقان به صورت دستی و دست‌نویس در بین مردم پخش شد{{مدرک}} و در این کپی‌ها خطاهای نگارشی در بین نسخ خطی آن پدیدار شد.{{مدرک}} بهاءالله طی لوحی خطاب به [[ملا علی‌اکبر شهمیرزادی]]، حاجی آخوند، از [[ایادیان امرالله]]، بیان می‌کند، شماری از دست‌نویس‌های کتاب ایقان در این سرزمین (عکا) هستند ولی همه بی‌غلط نیستند.<ref>Dr. Christopher Buck, Michigan State University, ''The Kitab-i Iqan: An Introduction to Baha'u'llah's Book of Certitude with Two Digital Reprints of Early Lithographs''</ref>