بخش مرکزی شهرستان خلخال: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بخش مرکزی شهرستان خلخال''' یکی از بخش‌های تابعه [[شهرستان خلخال]] در استان [[استان اردبیل]] ایران است.<ref>اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.</ref> مرکز آن شهر [[خلخال (اردبیل)|خلخال]] است که با شهر میانه 96۹۶ کیلومتر و با اردبیل 110۱۱۰ کیلومتر فاصله دارد.

بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت بخش مرکزی شهرستان خلخال در سال ۱۳۸۵ برابر با ۶۵۶۳۸ نفر بوده استبوده‌است.<ref name="آمار">{{یادکرد درگاه ملی آمار|۱۳۸۵}}</ref>

[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] شامل سه [[دهستان سنجبدشرقی]] به مرکزیت « [[لنبر]]» ، [[دهستان خانندبیل غربی]] به مرکزیت «[[گزاز]]» و [[دهستان خانندبیل شرقی]] به مرکزیت «[[خوجین]]» است. این بخش که از سمت شمال وشمال غرب با شهرستان کوثر ،کوثر، از سمت غرب وجنوب غربی با [[بخش خورش رستم]] ، از سمت جنوب با [[بخش شاهرود]] و از سمت شرق با استان [[گیلان]] مجاورت دارد شامل 64۶۴ پارچه آبادی است که تعداد 60۶۰ پارچه از این آبادیها دارای سکنه بوده و 4۴ پارچه آبادی دیگر فاقدسکنه هستند. 1۱ مورد از آبادی هایآبادی‌های خالی از سکنه ،سکنه، دایمی و 3۳ مورد آن غیردایمی بوده استبوده‌است. <ref> فرهنگ آبادی هایآبادی‌های خلخال (خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

نگاهی به آمارهای مختلف جمعیتی در [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] و مقایسه آن با آمار سنوات گذشته و بخش های دیگربخش‌های ،دیگر، بیانگرآن است که اولا تعداد آبادیهای خالی ازسکنه این بخش در مقایسه با دیگر مناطق شهرستان بیشتر است ثانیاثانیاً تعداد جمعیت آن در مقایسه با سال 1385۱۳۸۵ تغییر چندانی نداشته استنداشته‌است.

اطلاعات مستخرج از سرشماری سال 1390۱۳۹۰ نشان می دهدمی‌دهد که در سال 1390۱۳۹۰ در بخش مرکزی خلخال شامل [[دهستان سنجبدشرقی]] ، [[دهستان خانندبیل غربی]] و [[دهستان خانندبیل شرقی]] مجموعاً مجموعا 7086۷۰۸۶ خانوار با 25736۲۵۷۳۶ نفر جمعیت ساکن بوده اندبوده‌اند بیشتر ساكنینساکنین آبادی هایآبادی‌های دهستان سنجبدشرقی ،سنجبدشرقی، دهستان خانندبیل غربی و دهستان خانندبیل شرقی به كارکار كشاورزی ،کشاورزی، باغداری و دامداری و بخش كمیکمی نیز به كارکار صنعت مشغول هستند.<ref> فرهنگ آبادی هایآبادی‌های خلخال (خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

پرجمعیتپرجمعیت‌ترین ترین آبادی هایآبادی‌های [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] به ترتیب تعداد جمعیت عبارتند از : روستای [[خوجین]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] با 871۸۷۱ خانوار و 3068۳۰۶۸ نفر ،نفر، روستای [[طولاش]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] با 478۴۷۸ خانوار و 1736۱۷۳۶ نفر ،نفر، روستای [[علی آبادعلی‌آباد]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] با 392۳۹۲ خانوار و 1624۱۶۲۴ نفر ،نفر، روستای [[اندبیل]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] با 473۴۷۳ خانوار و 1541۱۵۴۱ نفر و روستای [[بفراجرد]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] با 355۳۵۵ خانوار و 1331۱۳۳۱ نفر .<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

بدین ترتیب ملاحظه می شودمی‌شود که بزرگترین وپرجمعیت ترینوپرجمعیت‌ترین روستاهای بخش مرکزی و حتی شهرستان خلخال در [[دهستان خانندبیل شرقی]] قراردارند و روستای [[خوجین]] به تنهایی جمعیتی برابر با 75۷۵ درصد دهستان سنجبدشرقی با 15۱۵ آبادی آن را در خود جای می دهدمی‌دهد.<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] که قسمتی ازسمت شمال و شمال شرقی شهرستان خلخال را دربر می گیردمی‌گیرد با داشتن زیرساختهای غنی فرهنگی و برخورداری از آداب و رسوم متنوع از قابلیت هایقابلیت‌های خوبی برای توسعه برخوردار است كهکه با شناخت دقیق آن می توانمی‌توان در توسعه و پیشرفت منطقه برنامه ریزیبرنامه‌ریزی صحیحی نمود. این بخش به دلیل قرارگرفتن در منطقه ای کوهستانی ،کوهستانی، دارای آب وهوای کوهستانی و معتدل میمی‌باشد باشد 59۵۹ پارچه آبادی در منطقه ای کوهستانی و 5۵ آبادی دیگر در منطقه ای هموار و یا دشتی استقرار یافته اندیافته‌اند. امامزاداداغی(2000۲۰۰۰ متر) ، آق مسجدداغی(2666۲۶۶۶ متر) ، بایقوش قایاسی(2434۲۴۳۴ متر) ، تیرف(2913متر۲۹۱۳متر) ، جَرداغی(2312۲۳۱۲ متر) ، سنگبیر(2455متر۲۴۵۵متر) ، چهل گزی(2378۲۳۷۸ متر) ، چوگردمئشه(2287۲۲۸۷) ، لراخانی(2746۲۷۴۶ متر) ، آلش آوار(2762۲۷۶۲ متر) ، تندده(2287۲۲۸۷ متر) ، جبارداغی(2162۲۱۶۲ متر) ، شیلش(2018۲۰۱۸ متر) ، قوروق داغی(2355۲۳۵۵ متر) ، قوزیه(2154۲۱۵۴ متر) ، گچ داغی(2012۲۰۱۲ متر) ، گونئی داغی(2124۲۱۲۴ متر) ، اسپه سیره(2473متر۲۴۷۳متر) ، تیلار(2654۲۶۵۴ متر) ، خانقاه داغی (2330متر۲۳۳۰متر) ، زرمور(2381۲۳۸۱ متر) ، سلطان خونی(2862۲۸۶۲ متر) ، ساران(2035۲۰۳۵ متر) ، عجم داغی(2802۲۸۰۲ متر) ، قاشقاداغ (2683متر۲۶۸۳متر) و قبله داغی(2364۲۳۶۴ متر) از ارتفاعات مهم بخش مرکزی است.<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

== وضعیت راههایراه‌های ارتباطی ==

راه ارتباطی 27۲۷ پارچه از آبادی هایآبادی‌های [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] آسفالت است ،است، 11۱۱ روستا از طریق جاده شن ریزی شده به شبکه ارتباطی منطقه پیوند می خورند ،می‌خورند، دسترسی به 23۲۳ آبادی از طریق جاده خاکی امکان پذیرامکان‌پذیر است و یک آبادی جاده مالرو دارد.<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

وضعیت آب آشامیدنی برخی از روستاهای این بخش نامناسب است. آب شرب تعدادی از روستاهای بخش مرکزی به دلیل پوسیدگی منبع و شبکه آبرسانی برای مصرف مناسب نیست. مشکل کمبود و بهداشت آب شرب اهالی 9۹ روستای پرجمعیت این بخش از جمله روستاهای [[گاودول]] ، [[ارسون]] ، [[یوزناب]] ، [[گورانسراب]] ، [[مصطفی لو]] ، [[لنبر]] ، آق بولاغ کرد ،کرد، میره جین و کَهران جدی است.<ref> فرهنگ آبادی هایآبادی‌های خلخال (خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

غیر ازساکنین [[دهستان سنجبدشرقی]] در [[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] که به زبان کرد [[کرمانجی]] تکلم می کنندمی‌کنند. زبان رایج دیگر آبادیهای بخش ،بخش، ترکی آذری است. در 15۱۵ پارچه از آبادیهای [[دهستان سنجبدشرقی]] که به زبان کردی کرمانجی سخن می گویندمی‌گویند نفوذ زبان ترکی روز به روز بیشتر می شودمی‌شود با اینهمه زبان رسمی تمام آبادی هاآبادی‌ها فارسی است.<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

== زیارتگاههازیارتگاه‌ها ==

[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] و روستاهای آن مثل اغلب آبادی هایآبادی‌های شهرستان خلخال زیارتگاههازیارتگاه‌ها و مکانهای مقدس متعددی دارد بخشی از این زیارتگاههازیارتگاه‌ها در داخل شهر خلخال قرارگرفته اند و تعدادی دیگر در روستاهای مختلف دهستانهای بخش مرکزی پراکنده اندپراکنده‌اند. این بقاع و زیارتگاههازیارتگاه‌ها عبارتنداز :

امامزاده سیدابوالقاسم [[غفورآباد]] (کالار).<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] نیز همچون دیگر بخش هابخش‌ها و آبادیهای آن از زیباییزیبایی‌های های طبیعی ،طبیعی، آثارفرهنگی وتاریخی و مجموعه هایمجموعه‌های گردشگری مناسبی برخورداراست . مهمترین مجموعه تفریحی سیاحتی این بخش ،بخش، مجموعه تفریحی وگردشگری [[ازناو]] در سمت جنوبی روستای [[خوجین ]] و تفرجگاه [[اندبیل]] درسمت شرقی شهر خلخال است. علاوه براین دو، رودخانه اندبیل چایی و کافاقالا([[قلعه کفو]]) در ارتفاعات شمال روستای [[اندبیل]] ، چشمه [[فنارود]] ، کوکاوان ([[کوه کیوان]]) ، رودخانه ازناو و منطقه گردشگری [[کمرخونی]] در روستای [[خوجین]] ، غار[[هفتخانه]] (یئدی اِئولر) و چشمه هایچشمه‌های ایستی بولاغ روستای گرمخانه در جنوب غربی شهر خلخال ،خلخال، کوه [[هوت خونی]] (مالان داغی) ، سال نمای آفتابی روستای [[ترازوج]] در اُویوق داغی و...و… از جاذبه هایجاذبه‌های فرهنگی و طبیعی بخش مرکزی شهرستان خلخال بهبه‌شمار شمار می رودمی‌رود.<ref> فرهنگ آبادی هایآبادی‌های خلخال (خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

[[بخش مرکزی شهرستان خلخال]] نیز درطی دهه هایدهه‌های گذشته ازمهاجرت اهالی آبادی هایآبادی‌های مختلف دهستان های سهدهستان‌های گانهسه‌گانه خود فارغ نبوده و ترک آبادیها از سوی سکنه آن یکی از دغدغه هایدغدغه‌های اصلی مسئولین منطقه بوده استبوده‌است. روستاهای [[پیرانلو]] و [[تقی بولاغی]] در [[دهستان سنجبدشرقی]] ، [[بیشه نو]] ، [[بهستان]] ، [[گیزگیناب]] ، [[گوجه آغاجی]] ، [[جین دره سی]] ، [[طالب یوردو]] و [[قاراقویون در [[دهستان خانندبیل غربی]] و [[افشار]] ، [[انگان]] ، [[بیلی نودرآمد]] ، [[تبرت]] ، [[تنوره]] (تندیره) ، [[دره سران]] ، [[سردول]] ، [[سولودره]] و [[قاراقایا]] در [[دهستان خانندبیل شرقی]] از آبادی هاییآبادی‌هایی بودند که در دهه هایدهه‌های گذشته سکنه خود را از دست داده اندداده‌اند.<ref> فرهنگ آبادیآبادی‌های هایخلخال خلخال(خورش رستم،شاهرود،بخشرستم، شاهرود، بخش مرکزی وحومه) کیانی ،کیانی، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394 </ref>.

{{پانویس|۲}}

* [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3957291&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author فرهنگ آبادی هایآبادی‌های خلخال (خورش رستم، شاهرود، مرکزی و حومه کیانی ، داود. انتشارات محقق اردبیلی . 1394۱۳۹۴)‏‫]‬‬