شیوه روایت: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات: جایگزینی پیوند جادویی شابک با الگو شابک |
|||
خط ۳۷:
روایت سوم شخص یا اوی راوی انعطاف پذیرترین نوع برای مؤلف است و بنابراین معمولترین شیوه روایت در ادبیات محسوب میگردد. در روایت سوم شخص، راوی همیشه شخصیتهای داستان را با «او» یا «آنها» خطاب میکند و هیچگاه از «من»، «ما»، «تو» یا «شما» استفاده نمیکند. در روایت سوم شخص، راوی یا [[موجودیت]] مشخصی ندارد یا کسی است که داستان را منتقل میکند و هیچکدام از شخصیتهای داستان نیست.<ref name="Ricoeur1990">{{cite book|author=Paul Ricoeur|title=Time and Narrative|url=http://books.google.com/books?id=vjBw9NuSkuEC&pg=PA89|date=15 September 1990|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-71334-2|pages=89–}}</ref>
راوی سوم شخص یا وجود ندارد، یا در صورت وجود قهرمان اصلی نیست و داستان دربارهٔ شخص دیگری است و دربارهٔ زندگی خود راوی نمیباشد. این شیوه با چشمانداز '''او''' روایت میگردد.<ref>[http://signbook.persiangig.com/document/literature/theory/raavi1.pdf Ranjbar Vahid. ''The Narrator'', Iran:Baqney 2011]</ref>
راوی سوم شخص به دو نوع طبقهبندی میشود. نوع اول ذهنی یا عینی بودن آن. در راوی سوم شخص ذهنی(Subjective)، راوی افکار و احساسات یک یا چند شخصیت را توصیف میکند اما در راوی سوم شخص عینی (Objective) راوی تنها مشاهدات را توصیف میکند و افکار و احساسات هیچکدام از شخصیتها را شرح نمیدهد. نوع دوم دانای کل یا دانای محدود بودن آن است که میزان آگاهی راوی را نشان میدهد. راوی سوم شخص دانای کل (Omniscient) از تمام اتفاقات، شخصیتها، مردم و زمانها که شامل افکار تمام شخصیتها هم میشود، آگاه است. امّا راوی سوم شخص با دانایی محدود (Limited)، متضاد دانای کل است. او میتواند از تمام چیزها را دربارهٔ یکی از شخصیتها و تمام قطعات افکار او را بداند، امّا آگاهی او به همین شخصیت محدود میشود و این یعنی این که راوی نمیتواند چیزهای ناشناخته برای شخصیت متمرکز را توصیف کند.
روایتگری سومشخص معمولاً روایتی است که در آن راوی جزو شخصیتهای داستان نیست و از زبان سومشخص به شخصیتها اشاره میشود (مثلاً «او این کار را کرد»؛ «او این را میگوید»). اغلب به این نوع روایتگری روایتگری دانای کل هم میگویند که غلطانداز است. این اصطلاح نیز درست مانند اصطلاح روایتگری اولشخص دستهبندی رضایتبخشی نیست، زیرا راویهای سومشخص ممکن است برای اشاره به خودشان از زبان اولشخص استفاده کنند و در ضمن تقریباً همهی روایتهای اولشخص مملو از روایتگری سومشخصاند. ژرار ژنه برای حل این مسأله تمایزی روشنتر بین روایتگری خودگو، دیگرگو و برونگو پیشنهاد کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سواد روایت|نام خانوادگی=ابوت|نام=اچ. پورتر|ناشر=اطراف|سال=۱۳۹۷|شابک=978-600-98019-0-9|مکان=تهران|صفحات=ص. ۴۰۶|مترجم=رویا پورآذر و نیما م. اشرفی}}</ref> آثار بسیاری چون [[جنگ و صلح]] اثر [[لئو تولستوی]]،<ref name="جنگ و صلح">{{یادکرد|نویسنده = تولستوی، لئون|ترجمه=[[سروش حبیبی]]|عنوان = جنگ و صلح|چاپ =هشتم |ناشر = نیلوفر|شهر = تهران|تاریخ= ۱۳۹۲،ISBN 978-964-448-412-4}}</ref> [[جنایت و مکافات]] اثر [[داستایوفسکی]]،<ref name="جنایات و مکافات">{{یادکرد|نویسنده =داستایوفسکی، فئودور|ترجمه=[[مهری آهی]]|عنوان = جنایات و مکافات|چاپ = نهم|ناشر =خوارزمی|شهر = تهران|تاریخ = بهمن ۱۳۹۱،ISBN 978-964-487-002-6}}</ref> [[کوری (رمان)|کوری]] اثر [[ژوزه ساراماگو]]،<ref name="کوری">{{یادکرد|نویسنده = ساراماگو، ژوزه|ترجمه= [[عاطفه اسلامیان]]|عنوان = کوری|چاپ = دوم|ناشر = نگارستان کتاب|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۸۶،ISBN 978-964-8155-38-9}}</ref> [[صد سال تنهایی]] اثر [[گابریل گارسیا مارکز]]،<ref name="صد سال تنهایی">{{یادکرد|نویسنده = گارسیا مارکز، گابریل|ترجمه= [[کیومرث پارسای]]|عنوان = |چاپ = بیست و سوم|ناشر = آریابان|شهر = تهران|تاریخ = فروردین ۹۳،}}</ref> [[خانواده تیبو]] اثر [[روژه مارتن دوگار]]،<ref name="خانواده تیبو">{{یادکرد|نویسنده = مارتن دوگار، روژه|ترجمه= [[ابوالحسن نجفی]]|عنوان = خانواده تیبو|چاپ = ششم|ناشر = نیلوفر|شهر = تهران|تاریخ = بهار ۱۳۹۳،ISBN 964-448-069-4}}</ref> [[دن آرام]] اثر [[میخائیل شولوخف|میخائیل شولوخوف]]،<ref name="دن آرام">{{یادکرد|نویسنده = شولوخوف|ترجمه= [[احمد شاملو]]|عنوان = دن آرام|چاپ = پنجم|ناشر = مازیار|شهر = تهران|تاریخ =۱۳۹۱ ،ISBN 964-5676-26-6}}</ref> [[ژان کریستف]] اثر [[رومن رولان]]،<ref name="ژان کریستف">{{یادکرد|نویسنده = رولان، رومن|ترجمه= [[محمد مجلسی]]|عنوان = ژان کریستف|چاپ = سوم|ناشر=نشر دنیای نو |شهر =تهران |تاریخ =۱۳۹۲ ،ISBN 978-964-8263-67-1}}</ref> [[بینوایان]] اثر [[ویکتور هوگو]]،<ref name="بینوایان">{{یادکرد|نویسنده = هوگو، ویکتور|ترجمه= [[حسینقلی مستعان]]|عنوان = بینوایان|چاپ = بیست و چهارم|ناشر = امیرکبیر|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۹۲،ISBN 978-964-00-0418-0}}</ref> [[کلیدر]] اثر [[محمود دولتآبادی]]،<ref name="کلیدر">{{یادکرد|نویسنده = دولتآبادی، محمود|عنوان = کلیدر|چاپ = بیست و چهارم|ناشر = فرهنگ معاصر|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۹۱،}}</ref>[[شوهر آهو خانم]] اثر [[محمدعلی افغانی]]،<ref name="شوهر آهو خانم">{{یادکرد|نویسنده =افغانی، محمدعلی |عنوان = شوهر آهو خانم|چاپ = دوازدهم |ناشر = جاویدان|شهر = تهران|تاریخ = ۱۳۷۷،}}</ref> [[آتش بدون دود]] اثر [[نادر ابراهیمی]]<ref name="آتش بدون دود">{{یادکرد|نویسنده = ابراهیمی، نادر|عنوان = آتش بدون دود|چاپ = دهم|ناشر = روزبهان|شهر = تهران|تاریخ = پاییز ۱۳۹۱،}}</ref> و [[سووشون]] اثر [[سیمین دانشور]]<ref name="سووشون">{{یادکرد|نویسنده = دانشور، سیمین|عنوان = سووشون|چاپ = دوم|ناشر = خوارزمی|شهر = تهران|تاریخ = خرداد ۱۳۴۹}}</ref> از یکی از انواع راوی سوم شخص استفاده میکند. {{گفتاورد|اهل خراسان مردم کرد بسیار دیدهاند. بسا که این دو قوم با یکدیگر در خورده بودهاند؛ خوشایند و ناخوشایند. اما اینکه چرا چنین چشمهاشان به مارال خیره مانده بود، خود هم نمیدانستند. مارال، دختر کرد دهنهٔ اسب سیاهش را به شانه انداخته بود، گردنش را سخت و راست گرفته بود و با گامهای بلند، خوددار و آرام رو به نظمیه میرفت.|محمود دولتآبادی|کلیدر، جلد اول<ref name="کلیدر"/>}}
این شیوه روایت در داستانهای رئالیستی و ناتورالیستی، شیوه غالب است. حسین پاینده میگوید:
سطر ۸۱ ⟵ ۸۵:
به علاوه میتواند این حس را تقویت کند که راوی واقعی است (بنابراین داستان حقیقت دارد). مزیت اصلی این روش مناسب بودن برای داستانهای بزرگ، فراگیر و حماسی است یا داستانهای پیچیدهای که چند شخصیت در آن نقش دارند. مشکل این روش ایجاد فاصله میان مخاطب و داستان است و حقیقت این است که پیوستگی داستانهای فراگیر یا حماسی با هزارن شخصیت (در حالی که شخصیتسازی بهتر است محدود باشد) باعث میشود خواننده قدرت تشخیص یا همدردی با شخصیت را از دست بدهد. یک مثال کلاسیک از مزیت و مشکل این روش [[ارباب حلقهها]] اثر [[جان رونالد روئل تالکین]] است.
برخی نویسندگان و منتقدان ادبی بین سوم شخص دانای کل و '''دانای کل جهانی''' تفاوت قائل هستند، تفاوت دانای کل جهانی در این است که راوی از صنعت اطلاعاتی را نشان میدهد که شخصیت ندارد ([[آیرونی]]). معمولاً دانای کل جهانی این نظر را تقویت میکند که راوی هیچ ارتباطی با اتفاقات داستان ندارد.
روایتگری دانای کل روایتگریِ آن دسته از [[راوی (روایت)|راوی]]<nowiki/>هایی است که ظاهراً همه چیزِ مربوط به قصهی روایتشده را میدانند. این اصطلاح در عین رواج، مسألهساز نیز هست و در مجموع بیشتر گیجکننده است تا مفید. این درست که راویهایی هستند که ظاهراً همه چیز را میدانند اما هیچکدام از روایتگریها کاملاً به شیوهی دانای کل (به معنای تحتاللفظی «همهچیزدان») نیستند. همهی روایتگریها پر از نقاط کور یا شکافهایی هستند که ما باید با استفاده از دانش محدود خود آنها را پر کنیم.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سواد روایت|نام خانوادگی=ابوت|نام=اچ. پورتر|ناشر=اطراف|سال=۱۳۹۷|شابک=978-600-98019-0-9|مکان=تهران|صفحات=ص. ۴۰۶|مترجم=رویا پورآذر و نیما م. اشرفی}}</ref>
== زمان روایت ==
|