قرمطیان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قرمطیان''' گروهی وابسته به [[اسماعیلیان]] یا [[باطنیان]] بودند که پس از قیام علی بن محمد برقعی معروف به ([[صاحب الزنج]]) که میان سالهای ۲۵۵-۲۷۰ هجری در نواحی جنوبی عراق صورت گرفت و بنیان حکومت [[عباسیان]] را متزلزل ساخت، و با تلفات انسانی و مالی بسیار همراه بود، خود مستقلاً وارد صحنه مبارزه شده و به قیام دیگری پرداختند که از نظر قدرت و دوام و حدود قلمرو و بسط حکومت و تاسیستأسیس نظام اجتماعی در جهت رفاه مستمندان از نهضت صاحب الزنجی برتر و مهمتر بود.<ref>نهضت صاحب الزنج، دکتر حسینعلی ممتحن، چاپ دانشگاه ش بهشتی، ۱۳۶۷ ش</ref>

فلسفه قرامطه در خطوط کلی با فلسفه اسماعیلیان اختلافی ندارد. شناخت فلسفه این فرقه، مبتنی بر شناخت فلسفه اخوان الصفا است. و در مجموعه رسائل آنها مباحث مفصلی دربارهدربارهٔ آرائ علمی و فلسفی وجود دارد.دانشمندان اسلام در آرائ قرمطیان، آثار هجوم [[مجوسیان]] و [[مزدکیان]] و [[مانویان]] را برای انهدام ارکان اسلام به عیان میدیدند چنانکه غزالی تعلیمات قرامطه را کفر می‌خواند و می‌گفت: «ایشان در عقیده به دو مبدا از ثنویت مجوس الهام گرفته‌اند ولی جای»نور«و»ظلمت" دو لفظ سابق و تالی را بکار می‌برند. قرامطه، فلسفه و مذهب خود را برای پیروانشان آشکار نمی‌کردند، مگر بعد از آماده ساختن طولانی و طی مراحل مختلفی که روش فیثاغورسیان و [[مانویان]] را به یاد می‌آورد.<ref>تاریخ فلسفه در جهان اسلام ص ۱۸۷-۱۸۸</ref><ref>تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی ج ۱.به نقل از رسائل اخوان الصفا ج۴</ref>

قرامطه بدون تردید در فکر اسلامی اثری عمیق داشته‌اند. اثر شگرف '''[[اخوان الصفا]]''' در فلسفه و تصوف مسلمانان جای گفتگو نیست. '''[[ماسینیون]]''' می‌گوید :{{نقل قول| متصوفه با اینکه با اسماعیلیه و قرامطه در مبارزه بودند، از آنها اصطلاحات متعددی فرا گرفتند، مثل ''نورانی، نفسانی، روحانی، جسمانی، شعشعانی، وحدانی، ناموس، لاهوت، ناسوت، جبروت، فیض، حلول، ظهور، جولان، تکوین، تلویح، تآیید'' و... نیز می‌بینیم که شهاب الدین [[سهروردی]]، اصطلاح (نور قاهر) را به کار برده‌است، چنانکه [[ابن عربی]] تآویل قرآن را از ایشان اقتباس کرده، اگر چه در تآویل راه اعتدال پیموده‌است.<ref>تاریخ فلسفه در جهان اسلام ص ۱۸۸-۱۸۹</ref>|||}} نیز آیین خرقه پوشی اخوت‌های [[صوفیه]] به تقلید از مراسم قرمطیان ([[اسماعیلیان]]) نخست در قرن ششم هجری به وجود آمد.دربارهدربارهٔ نهضت هاینهضت‌های انقلابی و مبارزه در راه مساوات و برابری باید گفت که قرمطیان پیکار دامنه داری با حکومت عباسیان و در پاره‌ای موارد با [[فاطمیان]] داشتند و پایه‌های دولت بنی عباس را برای مدت زیادی به تزلزل انداختند و توانستند نفوذ سیاسی و اجتماعی خود را از راه تبلیغ مذهب در پهنه‌ای از جهان اسلام از مغرب گرفته تا مشرق توسعه دهند و امرا و صاحبان قدرت را به کیش خود درآورند و مردم را در جهت رهایی از ظلم و ستم رهبری کنند.<ref>تاریخ ایران(کمبریج) ج۵ ص ۲۸۲.</ref>

در هر صورت قرمطیان یک جنبش اجتماعی مذهبی کاملاً سازماندهی شده را به وجود آوردند که با تشکیل سه حکومت؛ بحرین از ۲۸۶ تا ۳۶۶ هجری ومولتان هند از ۳۱۸ تا ۳۹۶ هجری و حکومت [[مصر]] و [[تونس]] به نام [[فاطمیان]] از سال ۲۹۷ تا ۵۵۵ هجری قمری، یعنی جمعاً ۲۶۴ سال در مقابل خلفای اسلام در [[بغداد]] ایستادگی نمودند. در واقع آنچه به حاکمیت اعراب در ایران مربوط می‌شود، قرمطیان آن را باضعف روبرو ساختند که تا در نهایت به دست [[هولاکوخان]] [[مغول]] به طوربه‌طور کامل انقراض یابد.