نیتریک اسید: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
کاربرد آن در صنعت
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز replaced: های ← ‌های ، می باشد ← می‌باشد (3)، بوده است ← بوده‌است، می شود ← می‌شود (2)، بعنوان ← به عنوان ، می ک با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۸۵:
از''' اسید نیتریک''' در سده شانزدهم برای جداسازی [[طلا]] از [[نقره]] استفاده می‌شد. اسید نیتریک را از شوره به دست می‌آورند؛ بدین طریق که سولفات آهن یا زاج را در حالت گرم روی شوره اثر می‌دادند. این طریقه تولید نشان می‌دهد که شوره مصرفی، خالص بوده‌است. به ترکیبی از دو ماده، کمی ماسه، آهک یا سفال شکسته می‌افزودند؛ ماده به دست آمده را در یک شیشه کوچک درب دار می‌ریختند. این شیشه‌ها را در کوره آهک پزی می‌گذاشتند که می‌توانست دو ردیف از این شیشه‌ها را که هر ردیف چهار تا شیشه بود در برگیرد. این شیشه‌ها را تا گردن در خاک یا خاکستر، که سبب پخش گرما و جلوگیری از ترک برداری شیشه می‌شد، قرار می‌دادند. از در پوش شیشه‌ها لوله‌هایی خارج می‌شد که به همین تعداد شیشه‌های مایع کننده، برروی سکویی خارج از کوره متصل بودند. همه اتصالات بدقت آب بندی می‌شدند. حرارت نخست معتدل بود تا ماده خام درون شیشه‌ها خشک شود، سپس هر شش ساعت به شش ساعت حرارت را زیاد می‌کردند، گازهای نیترو بوسیله آب تبلور نمکها، به خارج کشیده می‌شد. هر وقت رنگ محصول تقطیر نشان می‌داد که تجزیه به پایان رسیده‌است، حرارت را به تدریج کم می‌کردند.
 
روش سولفات آهن باز بوسیله''' گلوبر''' شرح داده شده‌است. این روش بدون شک تا آغاز سده هجدهم، تنها روش مورد استفاده برای تولید نیتریک اسید بوده استبوده‌است. انگلیسی‌ها و هلندی‌ها تا مدتهامدت‌ها بعد هم از روش سولفات آهن استفاده می‌کردند؛ اما در فرانسه روش آلومین جای آن را گرفت. در سده پیش، تولید کنندگان اسید نیتریک گمان می‌بردند که بازده تولید با روش آلومین از بازده آن با سولفات آهن کمتر است. کمی پس از آن نظر مخالف غلبه یافت بدون اینکه معلوم شود که برپایه کدام مشاهدات این تغییر عقیده ایجاد شده‌است. بدیهی است که کار آزمایشگاهی در این عمل بی تأثیر بوده‌است. محتوای کتابهای شیمی شامل دستورهای نسخه مانندی است که مؤلفان آنهاآن‌ها از عمل کنندگان دریافت داشته‌اند. گویا تغییرات در روشهای سنتی در نتیجه ایجاد بازار بهتر و تقاضاهای بیشتر بوده‌است.
اسید نیتریک خالص (HNO3) در 41.6- درجه سانتی‌گراد ذوب شده، تولید مایع بی‌رنگی می‌کند، اما نسبت به درجه حرارت و درجه تابش نور بر آن، گستره رنگ آن از زرد تا قرمز متمایل به قهوه‌ای متغیر است. این تغییرات نتیجه تجزیه آن طبق واکنش زیر است:
 
خط ۹۳:
 
'''خصوصیات فیزیکی شیمیایی اسید نیتریک:'''
نوع تجاری اسید نیتریک آزئوتروپیکی از آب با غلظت 68% میمی‌باشد باشد. این محلول با نقطه جوش 120.5 درجه سانتیگراد در فشار یک اتمسفر میمی‌باشد باشد. دو شکل هیدراته برای آن شناخته شده استشده‌است: 1-مونو هیدرات (HNO3·H2O) و 2-تری هیدرات (HNO3·3H2O)
== روشهای تهیه اسید نیتریک ==
امروزه در تولید صنعتی اسید نیتریک، آمونیاک بعنوانبه عنوان ماده اولیه استفاده می‌شود. از نظر تاریخی، اسید نیتریک اولین بار از اثر [[اسید سولفوریک]] روی [[نیترات سدیم]] (شوره شیلی ) بدست آمد. واکنش در کوره‌هایی با دمای 150 تا 170 درجه سانتی‌گراد صورت می‌گیرد. اسید بدست آمده، دارای غلظت 95 تا 97 درصد است.
که به اسید دود کننده معروف است ورنگ این اسید قرمز تا زرد میمی‌باشد باشد.
 
:2 [[sodium nitrate|NaNO<sub>3</sub>]] + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → 2 HNO<sub>3</sub> + [[sodium sulfate|Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>]]
خط ۱۱۳:
==واکنش با مواد مختلف==
===واکنش با سولفوریک اسید===
نیتریک اسید در واکنش با سولفوریک اسید یک اسید قوی تولید می کندمی‌کند که در این فرآیند یون نیترونیوم فعال نیز آزاد می‌شود که در ترکیب با مواد آلی مواد منفجره قوی نظیر تی ان تی ونیتروگلسیرین و.... تولید می کندمی‌کند .(فرآیند نیتراسیون).یکی از مهممهم‌ترین ترین واکنش هایواکنش‌های نیتریک اسید واکنش آن با گلیسیرین که باعث تولید [[نیتروگلیسرین|نیتروگلیسیرین]] می شودمی‌شود.
 
HNO<sub>3</sub> + 2H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> ⇌ NO<sub>2</sub><sup>+</sup> + H<sub>3</sub>O<sup>+</sup> + 2HSO<sub>4</sub><sup>−</sup>; ''K'' ~ 22
 
یکی از کاربردهای آن در صنعت، استفاده از آن برای میرور کردن ورقهای استنلس استیل 304 است، که از اسید نیتریک در ترکیب با آب و دی اکساید تیتانیوم استفاده می شودمی‌شود.
 
== جستارهای وابسته ==