دهه ۱۹۰۰ (میلادی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
جز اصلاح افعال جملات بدون فعل یا با فعلا غیردقیق - اضافه یا تغییر جای ویرگول در جملات - توجه به نیم‌فاصله‌ها و اصلاح بعضی از ترکیب‌ها - |
||
خط ۱:
[[پرونده:1900s decade montage.png|420px|بندانگشتی|چپ|از چپ، در جهت عقربه‌های ساعت: در سال ۱۹۰۳ برادران رایت برای اولین پرواز موفق خود را با هواپیمای سرنشین دار در [[کیتیهک، کارولینای شمالی]] انجام دادند، رئیس‌جمهور آمریکا [[ویلیام مک‌کینلی]] در نمایشگاه پان‌امریکن توسط [[لئون چولگوش]] ترور شد، در سال ۱۹۰۶ زلزله‌ای در [[گسل سان آندریاس]] بیشتر [[سان فرانسیسکو]] را ویران کرده و حداقل ۳۰۰۰ نفر را کشت، در سال ۱۹۰۲ آمریکا بعد از جنگ فیلیپین-آمریکا فیلیپین را تحت کنترل خود درآورد. راک عازم ساخت کانال پاناما شد و دریادار توگو هیچیرو قبل از [[نبرد تسوشیما]] در سال ۱۹۰۵ قسمتی از [[جنگ روسیه و ژاپن]]، ژاپن را به سمت پیروزی هدایت کرده و موجب تثبیت ژاپن به عنوان یکی از قدرتهای بزرگ شد.]]
'''دهه ۱۹۰۰ (میلادی)''' صد و نودمین دهه [[تقویم میلادی]] است که در اول
== جنگ، صلح، سیاست ==
خط ۲۶:
=== تغییرات عمده سیاسی ===
* [[امپریالیسم نو]]
* [[پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند]] با [[جمهوری سوم فرانسه]]، توافق [[w:en:Entente Cordiale|متفقین صمیمی]] را امضا کردند.
== بلایا ==
خط ۳۴:
=== بلایای طبیعی ===
* ۸ سپتامبر ۱۹۰۰، [[توفند]](تندباد دریایی) سهمگینی در [[گالوستون، تگزاس]] [[ایالات متحده]] ۸۰۰۰ نفر را کشت.
* ۱۹ آوریل ۱۹۰۲، در اثر [[زمین‌لرزه گواتمالا (۱۹ آوریل ۱۹۰۲)|زمین‌لرزه گواتمالا]] که بزرگی آن ۷٫۵ ریشتر بود ۲۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند.
* در اثر فوران [[کوه پله|کوه آتشفشان پله]] در [[مارتینیک]]، شهر سنت‌پیر ویران شده و بیش از
* ۷ آوریل ۱۹۰۶، کوه [[وزوو]] فوران
* ۱۸ آوریل ۱۹۰۶، [[زمین‌لرزه ۱۹۰۶ سانفرانسیسکو|زمین‌لرزه‌ای در سانفرانسیسکو]] (با قدرت تخمینی ۷٫۸ ریشتر) که در روی [[گسل سان آندریاس]] روی داد، بیشتر شهر [[سان فرانسیسکو]] را ویران
* ۱۸ سپتامبر ۱۹۰۶، تایفون و سونامی تقریباً ۲۰۰۰ نفر را در هنگ کنگ کشت.
* ۱۴ ژانویه ۱۹۰۷، در [[زمین‌لرزه گینگ‌استون (۱۹۰۷ میلادی)|زمین‌لرزه گینگ‌استون]] بیش از ۱۰۰۰ نفر کشته شدند.
* ۲۸ دسامبر ۱۹۰۸ ،[[زلزله]] و [[سونامی]] شهرهای [[مسینا]]، [[سیسیل]] و [[کالابریا]] در ایتالیا را ویران
=== بلایای غیرطبیعی ===
* ۲۶ آوریل ۱۹۰۰، الوار در اُتاوا-هال جان ۷ نفر را گرفته و
* ۳۰ ژوئن ۱۹۰۰، آتش‌سوزی در بارانداز [[هابوکن، نیوجرسی]]:کشتی‌های زاله، ماین، بخمن و کزار ویلیام دِ گوسه (امپراتور ویلیام بزرگ) که همگی متعلق به خطوط کشتی‌رانی شرکت آلمانی نورته چایلوید بودند، در بارانداز شهر [[هابوکن، نیوجرسی]] آمریکا آتش گرفتند. آتش‌سوزی در اسکله آغاز
* ۳ مه ۱۹۰۱،[[آتش‌سوزی]]
* ۱۰ ژوئیه ۱۹۰۲، در حادثهٔ انفجار در معدن [[جانزتاون، پنسیلوانیا]] [[ایالات متحده]] ۱۱۲ معدنچی جان خود را از دست دادند.
* ۱۰ اوت ۱۹۰۳، در آتش‌سوزی در [[مترو]] [[پاریس]] ۸۴ نفر جان باختند.
* ۳۰ دسامبر ۱۹۰۳، در تئاتر ایرکوای در شیکاگو آمریکا حداقل ۶۰۲ نفر جان باختند.
* ۷ فوریه ۱۹۰۴، در آتش‌سوزی بزرگ بالتیمور در شهر بالتیمور [[ایالات متحده]] بیش از ۱۵۰۰ ساختمان در ۳۰ ساعت ویران شدند.
* ۱۵ ژوئن ۱۹۰۴، در آتش‌سوزی
* ۲۸ ژوئن ۱۹۰۴،
* ۲۲ ژانویه ۱۹۰۶، کشتی [[اس‌اس والنسیا]] دور از [[جزیره ونکوور]] [[کانادا]] به صخره‌ای اصابت کرده و ۱۰۰ نفر (براساس اعلام منابع رسمی ۱۳۶ نفر) در اثر آن کشته شدند.
== ترورها ==
در دهه ۱۹۰۰ چندین ترور و اقدام به ترور مهم روی داد:
* ۲۹ ژوئیه ۱۹۰۰، یک آنارشیست زادهٔ ایتالیا [[اومبرتوی یکم ایتالیا|اومبرتوی یکم]] پادشاه ایتالیا را ترور کرد.
* ۶ مارس ۱۹۰۱، در برمن یک قاتل تلاش کرد [[ویلهلم دوم]] امپراتور [[آلمان]] را ترور کند.
* ۶ سپتامبر ۱۹۰۱،[[لئون چولگوش]] آنارشیست آمریکایی در شهر [[بوفالو، نیویورک]] در نمایشگاه پان‌امریکن به [[ویلیام مک‌کینلی]] رئیس‌جمهور آمریکا شلیک کرد. [[ویلیام مک‌کینلی]] هشت روز بعد درگذشت.
* ۱۶ ژوئن ۱۹۰۴،[[نیکولای بابریکوف]]، فرماندهٔ نظامی و حاکم فنلاند توسط [[اوگن شااومان]] ترور شد.
* ۱ فوریه ۱۹۰۸، [[پادشاه]] [[پرتغال]] کارلوس اول در [[لیسبون]] ترور شد.
* ۲۶ اکتبر ۱۹۰۹، [[ایتو هیروبومی]] که هنگام تسلط ژاپن بر کره ۴ بار نخست‌وزیر ژاپن شده بود (اولین، پنجمین، هفتمین و دهمین)، توسط ان یونگ گونگ در ایستگاه قطار شهر [[هاربین]] [[منچوری]] ترور شد.
خط ۷۲:
* انیشتین [[حرکت براونی]] و [[اثر فتوالکتریک]] را توضیح می‌دهد.
* در سال ۱۹۰۱ در [[دانشگاه کالیفرنیا، برکلی]] [[لرزه سنج]] ساخته شد.
* در سال ۱۹۰۲ دستگاه [[تهویه مطبوع]] هوا توسط [[ویلیس کریر]] طراحی شد.
* در سال ۱۹۰۸ دستگاه[[شمارشگر گایگر|شمارشگر گایگر]] (که میزان رادیواکتیویته را اندازه‌گیری می‌کند) توسط [[هانس گایگر]] اختراع شد.
* [[رادیواکتیویته]] توسط [[ماری کوری]] کشف شد.
* کشف [[قانون سوم ترمودینامیک]] توسط [[والتر نرنست]]
* در سال ۱۹۰۰ [[تاریخ مکانیک کوانتومی|تئوری کوانتوم]] توسط [[ماکس پلانک]]<ref>{{cite web|url=http://www.enotes.com/1900-science-technology-american-decades/important-events-science-technology|title=How did science and technology change in the 1900s?|work=eNotes}}</ref><ref>http://blog.modernmachanix.com/2008/06/16/invented-earlier-than-youd-think-pt-2-answering-machines</ref><ref>http://library.thinkquest.rg/J0111064/00invetnions.html</ref><ref>{{cite web|url=http://www.buzzle.com/articles/history-of-radio-who-invented-the-radio.html|title=History of Radio - Who Invented the Radio?|author=Abhay Burande|work=Buzzle}}</ref><ref>http://gardenofpraise/ibdbell.htm</ref> مطرح شد
* ایمن‌سازی(BCG) در برابر بیماری [[سل]] برای اولین بار توسعه یافت.
| |||