دستگاه (موسیقی): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:موسیقی ایرانی |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه، replaced: به طور ← به‌طور (3) با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۲۲:
شکل‌گیری دستگاه‌ها احتمالاً متأثر از مفهومی دیگر به نام «شَدّ» (جمع: شدود) بوده‌است. دَورَه‌بیگ کَرامی (سفره‌چی در دربار [[شاه عباس صفوی]] که موسیقی و شاعری نیز می‌دانست)، در رسالهٔ ''معرفت علم موسیقی'' از شدود چهارگانه نام برده‌است. در هر شد تعدادی از مقام‌ها، آوازها یا شعبه‌ها به دنبال هم اجرا می‌شدند و شروع و خاتمهٔ هر شد همیشه مقام یا شعبهٔ واحدی بوده‌است؛ از این جهات مفهوم دستگاه و شد با هم شباهت دارند.<ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۳|ک=دانشنامه جهان اسلام|ص=مدخل «دستگاه»}}</ref> همچنین در رسالهٔ ''در بیان چهار دستگاه اعظم'' که احتمالاً در قرن سیزدهم هجری نگارش شده، «دستگاه راست» از جملهٔ «چهار شد اعظم» دانسته شده‌است.<ref>{{پک|میثمی|۱۳۹۳|ک=دانشنامه جهان اسلام|ص=مدخل «دستگاه»}}</ref>
اولین سند مکتوب از تقسیم‌بندی دستگاه‌ها به شکلی که امروز متداول است، [[بحورالالحان]] اثر [[فرصت‌الدوله شیرازی]] است. این اثر در سال ۱۹۰۴ در [[بمبئی]] به چاپ رسید، و فقط گوشه‌های هر دستگاه را فهرست می‌کند اما اشاره‌ای به ساختار دستگاه نمی‌کند و گوشه‌ها را نیز به نت نیاورده‌است.<ref dir=ltr>{{پک|Hajarian|1999|ک=Ghazal as a Determining Factor|ص=44|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|شیرازی|۱۳۴۵|ک=بحورالالحان|ص=۳۱}}</ref> در اواخر قاجاریه، دو فرزند [[علی‌اکبر فراهانی]] به نام [[میرزاعبدالله]] و [[آقاحسینقلی]] دستگاه‌ها را به صورت مجموعه‌ای تحت عنوان [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] گردآوری و تدوین کردند. آن‌ها ردیف را به نسل بعدی موسیقی‌دانان ایرانی نظیر [[اسماعیل قهرمانی]]، [[نورعلی برومند]]، [[درویش‌خان]] و [[علینقی وزیری]] آموزش دادند. از این میان، وزیری اولین کسی بود که
== ساختار ==
خط ۸۲:
=== ضرب‌آهنگ ===
گوشه‌های یک دستگاه
== تقسیم‌بندی ==
| |||