شهرستان دیر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۸۷:
=== منطقهٔ حفاظت شدهٔ مند و نخیلو ===
{{اصلی|منطقه حفاظت‌شده مند|پارک ملی دیر-نخیلو}}
منطقه مند با مساحت ۴۶۴۰۰ هکتار، منطقه‌ای جلگه‌ای و کویری است که در [[بخش بردخون]] از توابع شهرستان دیر در ۱۳۰ کیلومتری جنوب بوشهر واقع گردیده و یکی از زیستگاه‌های مهم [[آهو]] در [[استان بوشهر]] به‌شمار می‌رود. این منطقه در سال ۱۳۵۵ به عنوان منطقه حفاظت شده تحت پوشش اداره کل حفاظت محیط زیست بوشهر قرارگرفت. [[رودخانه مند]] که از کوه‌های [[استان فارس]] سرچشمه گرفته و در خور زیارت به [[خلیج فارس]] می‌ریزد، مرز شمالی منطقهٔ مند را تشکیل می‌دهد. آب این رودخانه به دلیل عبور از کوه نمک واقع در جنوب خورموج شور و تلخ‌مزه گردیده، در فصل تابستان و پاییز به دلیل پایین آمدن سطح آب و تبخیر شورتر، و در فصل زمستان و بهار اندکی شیرین می‌شود و روی‌هم‌رفته مهمترینمهم‌ترین آبشخور منطقه را تشکیل می‌دهد. در مرز غربی منطقه و در حاشیه سواحل خلیج فارس جزایر کوچک [[ام سیله]] (خان)، [[جزیره تهمادو]]، [[جزیره نخیلو|نخیلو]] و [[جزیره گرم|گرم]] واقع گردیده‌اند. این جزایر و آبهای اطراف آن‌ها که بخش قابل توجهی از منطقه حفاظت شده مندرا شامل می‌گردد، زیستگاه مهمی جهت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و تخم‌گذاری پرندگان و لاک‌پشتان دریایی محسوب می‌شوند. مرز جنوبی منطقه از پوزه گرم (پوزه ماشه) در ساحل خلیج فارس تا روستای [[مل گنزه]] واقع درحاشیه جاده ساحلی و مرز شرقی منطقه را جاده ساحلی تشکیل می‌دهد که پس از عبور از روستای مل گنزه، درواحمد (درومل.Dorvamal)، نرکوه، گزخون، زیدون، شیبرم، بردخون کهنه، بردخون نو و مخدان به رودخانه مند می‌پیوندد.
 
==== پوشش گیاهی منطقه مند ====
منطقه مند از نظر پوشش گیاهی به سه قسمت متمایز تقسیم می‌گردد:
* بخش شمالی آن شامل گزدان‌های حاشیه رودخانه مند و نوار باریکی به طول تقریبی۱۴ کیلومتر و عرض۵ کیلومتر با وسعتی در حدود ۷۰ کیلومتر مربع در حاشیه جنوبی رودخانه مند دارای پوشش گیاهی مناسب از انواع گرامینه و درختان گز و اشک و کهور بوده و به دلیل وجود مراتع خوب و پناهگاه و آبشخور مناسب مهمترینمهم‌ترین زیستگاه آهوان در منطقه محسوب می‌گردد.
* ناحیه غربی و جنوب غربی که بر روی هم بیش ازکل مساحت منطقه را شامل می‌گردد، به دلیل مجاورت با دریا به صورت لجن زار و پوشیده از گل‌ولای می‌باشد. اجتماعاتی از درختچه‌های گز و بوته‌های شور به صورت پراکنده در این ناحیه دیده می‌شوند که پناهگاه وحوش منطقه می‌باشند. درحاشیه شرقی جزیره‌ام الگرم و حاشیه غربی پوزه ماشه (در منتهی الیه جنوب غربی منطقه) اجتماعات کوچکی از درختان ماندابی ([[حرا]]) گونه Avicennia Marina دیده می‌شود.
 
==== حیات وحش منطقه مند ====
* پستانداران: مهمترینمهم‌ترین پستاندار منطقه [[آهو]] است. منطقه مند از زمان‌های گذشته یکی از زیستگاه‌های مهم آهو در [[استان بوشهر]] بوده‌است. در سال ۱۳۶۵ طغیان رودخانه مند و نفوذ آب به داخل منطقه امن باعث از بین رفتن بخش اعظم جمعیت آهوی این منطقه گردید به‌طوری‌که پس از فرو نشستن آب رودخانه لاشه ۲۰۰ راس آهو توسط محیط بانان درسواحل دریا و جزایر منطقه شمارش شده‌است. بر اساس سرشماری به عمل آمده درسالدر سال ۱۳۷۷ جمعیت آهوی منطقه مند ۳۰۵ راس است. از سایر پستانداران منطقه می‌توان به گرگ، روباه، سیاه گوش و کفتار اشاره کرد.
* پرندگان بومی منطقه شامل [[قار ساحلی]]، [[حواصیل خاکستری]]، [[باکلان]]، انواع [[کاکایی]]، [[چکاوک]]، [[کاکلی]]، [[قمری]]، [[فلامینگو]]، [[درنا]]، [[هوبره]] و انواع بازهای شکاری می‌باشد.
 
خط ۱۱۳:
 
== مناطق مهم اقتصادی و نظامی ==
* از مهمترینمهم‌ترین فعالیت‌های شهرستان فعالیت شرکت بازرگانی زرین بام دنیا به عنوان شرکتی پیشرو در عرصه اقتصادی و بازرگانی می‌باشد.
* پل‌ها: پل موجود بر روی رودخانه بردستان بطول ۱۰۵ – پل موجود بر روی رودخانه مند بطول ۱۳۰۰ متر
* مراکز نظامی و انتظامی: ناحیه مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که در مرکز شهر دیّر واقع شده‌است.
خط ۱۳۴:
بندر دیر، بتانه و بی خاتی (بی‌بی خاتون) و بردستان از بنادر قدیمی سواحل خلیج فارس محسوب می‌شوند. بنابر عقیده بسیاری از مورخین، قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد. دیر آباد زمان ساسانیان در دامنه تپه‌ها و پیرامون تلی به نام «تل‌سوز» بوده که اکنون آثار و بقایای آن برجاست. «... در عصر ساسانیان محمودآباد بوده‌است و آثار برجای مانده در دیر آباد زمان ساسانیان در منطقه، تپه‌ها و اطراف تلی به نام تل سوز (تل سبز) اکنون به عنوان یکی از آثار تاریخی منطقه محسوب می‌گردد.» همچنین «... آثار و بقایای شهرها و آبادی‌های کهن بسیاری وجود دارد که بردستان، دیر، بتانه (بتخانه) و بی خاتی (بی‌بی خاتون) از آن جمله هستند.»
 
مؤلف فارسنامه ناصری، قصبه این ناحیه را بردستان می‌نامد و سپس از دیر به عنوان قصبه منطقه نام می‌برد. مؤلف فارسنامه ابن بلخی نامهاینام‌های قدیمی بندر دیر را «[[نجیرم]]» و «نجیرام» ذکر می‌کند. در نقشه‌های قدیمی به ویژه در نقشه‌ای که در کتاب جغرافیای تاریخی سیراف درج گردیده، محل کنونی بندر دیر به نام نجیرم ثبت شده‌است. نامهاینام‌های «دیّر» و «دایر» در السنه سالخوردگان بگوش می‌خورد.
 
وجود ناحیه بردستان و بندر بتانه در اطراف دیر و آثار تاریخی باقی‌مانده حکایت از سوابق تاریخی این شهر دارد. در عصر عیلامی‌ها نیز بتانه را بتنه می‌خوانده‌اند که هر سال در این شهر بازار بزرگی بر پا می‌شده‌است. همچنین کاربرد واژه بتخانه واینکه بقول مستوفی، دیرهای فراوانی در این منطقه قرار داشته، این نقطه را تأیید می‌نماید که معابد و پرستشگاه‌های ادیان مختلف در بطانه فراوان بوده‌است. بنادر دیّر، بتونه و بردستان در عصر ساسانیان معمور و آباد بوده‌اند. در کتاب تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس تألیف محمد ابراهیم کازرونی آمده‌است که: «دیر» چهار برجیست در کنار دریا و بقدر پنجاه، شصت خانه چوب نخل و آن قلعه منجمله بلوک بردستان است. [[رضا طاهری]] مؤلف [[از مروارید تا نفت]] / تاریخ خلیج فارس پیشینهٔ دوران قرن‌های اولیه اسلامی دیر را در بندر نجیرم جستجو می‌کند و نجیرم را با بردستان کنونی یکی می‌داند.