ویرانههای افسوس یکی از بزرگترین مجموعههای به جای مانده از تمدن یونایان در [[مدیترانه]] شرقی است.
جاذبههای گردشگری این شهر، همه ساله جهانگردان بسیاری را به این منطقه جذب میکند. «افسوس» میزبان یکی از [[هفت کلیسای آسیا]] در کتاب «[[مکاشفه یوحنا]]» در «[[عهد جدید]]» بوده استبودهاست و شاید [[انجیل یوحنا]] در این محل به رشته تحریر درآمده باشد. همچنین بسیاری بر این باورند که «[[اصحاب کهف|هفت خفتگان افسوس]]» (در [[قرآن]]: ''أصحاب الکهف'')، که [[مسیحی]]ان و [[مسلمان]]ان آنهاآنها را مقدس میدانند، در این شهر زندگی میکردند و در غاری نزدیک به آن، سالهایسالهای بسیار به خواب رفتهاند.<ref>{{cite book|last=O'Mahony|first=Anthony|editor=[[Craig Bartholomew|Bartholomew, Craig G]]|title=Explorations in a Christian Theology of Pilgrimage|year=2004|publisher=Ashgate|location=Aldershot, England|isbn=0-7546-0856-5|pages=135–6|chapter=Louis Massignon, The Seven Sleepers of Ephesus}}</ref> کشف بسیاری از اسناد مربوط به مسیحیت و مذاهب پیشین، «افسوس» را در زمره مهمترین بقایای تاریخی قرار دادهاست.
تخمین زده میشود که شهر افسوس در زمان رومیان بین ۳۳۶۰۰ تا ۵۶۰۰۰ نفر جمعیت داشته است؛داشتهاست؛ و سومین شهر بزرگ [[آناتولی|منطقه آناتولی]] بعد از شهرهای [[سارد]]یس و اسکندریه ترواس بوده استبودهاست.<ref name=hans252to257>{{cite book |last= Hanson |first= J. W. |chapter= The Urban System of Roman Asia Minor |title= Settlement, Urbanization, and Population |year= 2011 |publisher= Oxford University Press |location= Oxford, England |isbn= 978-0-19-960235-3 |pages= 252–257 |editor1-last= Bowman |editor1-first= Alan |editor2-last= Wilson |editor2-first= Andrew |series= Oxford Studies on the Roman Economy |volume= 2}}</ref>
== نام افسوس ==
افسوس (به ترکی افس) نام خویش را از واژه ''هتیتی آپاشا'' گرفته استگرفتهاست. از آنجا که یونانیها حرف «ش» را در زبان خود نداشتند و از این رو این نام در زبان ایشان از ''آپاشا'' به ''افسوس'' مبدل گشت.
آپاشام یا افسوس یکی از مراکز تجمع [[هیتیها]] و تمدن میکنهای بود و یکی از مهمترینمهمترین شهرهای آسیای کوچک بشمار میرفته که تاریخچه آن به ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح میرسد. اولین بار در سال ۲۹۶ پ.م. محل این شهر توسط [[لیسیماخوس]] به مکان امروز منتقل گشته و بصورت بندری مهم متعلق به کشور [[پرگامون]] گردید.
== باستانشناسی ==
تاریخچه [[باستانشناسی]] در شهر افسوس به سال ۱۸۶۳ میلادی بازمیگردد. در آن زمان باستانشناسی به نام [[جان ترتل وود]]، از سوی [[موزه بریتانیا]] مسوولیت کاوش در [[معبد آرتمیس]] را به عهده گرفت. درسالدر سال ۱۸۶۹ او موفق به کشف پیادهرویی از معبد شد. در سال ۱۸۷۴ اکتشافات متوقف گردید و بار دیگر توسط [[اتو بندورف]] که یک [[باستانشناس]] آلمانی بود در سال ۱۸۹۵ از سر گرفته شد.
باستان شناسان تخمین میزنند که تنها ۱۵ درصد از شهر باستانی افسوس کشف شده استشدهاست و از زیر خاک بیرون آورده شده استشدهاست.{{نیازمند منبع}}