هاکوپ هوناتانیان: تفاوت میان نسخه‌ها

هاکوپ هوناتانیان پنجمین نسل از خانواده هنرمند [[هوناتانیان]] است. شیوه و روش کار او را میتوانمی‌توان ادامهٔ هنر خانوادگی خاندانش برشمرد که طی پنج نسل متوالی از پدر به پسر منتقل و حفظ شده بود. سرسلسله این خاندان، هنرمندی دوره‌گرد با نام مستعار [[نقاش هوناتان]] (۱۶۶۰ - ۱۷۲۲ میلادی) بود. او که در دوره صفویه در [[قفقاز]] زندگی میکرد، علاوه بر نقاشی، غزل‌سرایی ماهر نیز بود.

هاکوپ نقاشی را از پدرش [[مگردوم هوناتانیان]] آموخت و در سال‌های جوانی به کمک او دیوار چند کلیسا را در تفلیس و [[ارمنستان]] نقاشی کرد. در سال ۱۸۴۱ میلادی پس از اهدای یکی از نقاشی‌هایش به فرهنگستان هنر [[سن پترزبورگ]] از این فرهنگستان نشان طلا دریافت کرد و همین امر باعث به شهرت رسیدن وی به عنوان نقاش غیرکلاسیک ارمنی شد. پس از آن کارش مورد توجه و تمجید مطبوعات [[گرجی]] زبان آن دوره قرار گرفت و باعث شهرت و محبوبیت بیشتر او شد. از شمار نقاشی‌های باقی‌مانده این نقاش بین سالهایسال‌های ۱۸۴۰ تا ۱۸۵۰ میلادی می‌توان دریافت این سال‌ها دوران شکوفایی و محبوبیت هنر او بوده‌است.

موضوع نقاشی‌های او را بیشتر، چهره ثروتمندان، بازرگانها، روحانی‌ها، ارتشیان و بانوان طبقهٔ ممتاز تفلیس تشکیل می‌دهند. او نقاشی‌هایش را در اندازه کوچک می‌کشید و با دقت به جزئیات و تزئینات لباس می‌پرداخت و اغلب در رنگ‌آمیزی از رنگ‌های روشن و درخشان استفاده می‌کرد. از آنجا که بیشتر آثار هاکوپ بدون امضا هستند، به سادگی قابل تشخیص از آثار سایر هنرمندان نمی‌باشند. این موضوع به‌خصوص در مورد آثاری که در سال‌های آخر اقامتش در تفلیس کشیده‌است بیشتر صدق میکند،می‌کند، چرا که از فن و شیوه خاص موروثی خانواده‌اش فاصله گرفته‌اند. امروزه علاوه بر موزه‌های مختلف در سراسر دنیا، تعدادی از آثار این هنرمند در [[گالری ملی ارمنستان]] و [[گرجستان]] قرار دارد.

[[سرگئی پاراجانف]] فیلمساز نامدار [[مردم ارمنی|ارمنی]]- [[مردم روس|روسی]] در سال ۱۹۶۷ مستند کوتاهی دربارهدربارهٔ هاکوپ هوناتانیان با همین نام ساخته‌است.<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0173624/ فیلم مستند هاکوپ هوناتانیان ساخته سرگئی پاراجانف در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb])</ref>

هاکوپ هوناتانیان در سالهایسال‌های پایانی عمر گرایش و علاقه خاصی به نقاشی‌های شرقی، به ویژه ایرانی پیدا کرد. این شیوی هنری برای او و مردم [[قفقاز]] تازگی داشت. هاکوپ پس از مواجهه با رکود اقتصادی آن روزهای [[تفلیس]] به دلایل اقتصادی و به منظور کسب تجربه‌های جدید در سال ۱۸۶۵ میلادی (۱۲۳۹ خورشیدی) رهسپار ایران شد و در خانه دخترش در [[تبریز]] اقامت کرد و پس از یک سال اقامت در تبریز، به تهران عزیمت نمود. در تهران نخست به نام نقاش به دربار [[ناصرالدین شاه]] قاجار معرفی شد و سپس، با تجربه چندین ساله‌ای که در نقاشی چهره داشت، به کشیدن تمثال ناصرالدین شاه پرداخت. با مرگ نقاش‌باشی دربار، [[میرزا ابوالحسن غفاری]] معروف به صنیع الملک، ناصرالدین شاه پس از بازدید از این نقاشی، لقب نقاش‌باشی دربار را به او اهدا و او را به دریافت نشان علمی نایل کرد.

بنا بر روایتی زمانی که نقاش در تبریز زندگی می‌کرده‌است، خواب‌نما می‌شود و سپس شمایل [[حضرت علی]] را می‌کشد. استاد [[یحیی ذکا]] این نقاشی را یکی از اولین آثار موجود هاکوپ در ایران می‌داند. در این نقاشی علی ابن ابی طالب قبای قهوه‌ای بر تن و دستاری سبز بر سر دارد. دست راست خود را بر روی غلاف شمشیر قرار داده، در دست دیگر تسبیحی گرفته‌است و بر روی حصیری که روی تخت انداخته شده نشسته‌است. نقاش تحت تأثیر نقاشی ارمنی و کلیسایی مسیحی دو فرشته که بالای سر امام حلقهٔ گلی را نگه داشته‌اند کشیده‌است. [[پرونده:Hakob Hovnatanian - Ali ibn Abi Talib.jpg|راست|بندانگشتی|200px|شمایل [[علی بن ابی‌طالب]]]] علاوه بر هاله نور دور سر، چشمی نورانی از آسمان پرتو خود را بر سر امام ساطع می‌کند. بخش بالای شمایل دارای قوس تزیینی است که دور تا دور نقاشی را فراگرفته. این اثر در اندازه ۱۰۳×۷۲ سانتی متر، بدون تاریخ و امضا در [[گنجینه هنرهای تزئینی اصفهان]] به شمارهٔ ۶۰۸ نگه‌داری می‌شود. به نظر می‌رسد این اثر متعلق به [[شمایل خانه]] ناصرالدین شاه بوده و پس از مرگ او به دست حاجی [[محتشم السلطنه]] میرسدمی‌رسد. وجود تابلویی با ابعاد کوچکتر از این اثر با قاب زرین الماس نشان در [[موزه جواهرات ملی ایران]] دلیل ارتباط این دو اثر با دربار ناصری‌ست.<ref>[http://www.paymanonline.com/article.aspx?id=E030AEC0-8F65-4A91-91A8-385F52EDA20E خاچاطور، زویا. شمعی، پوراندخت. ((هاکوپ هوناتانیان، نقاش دربار ناصری)). فصلنامه فرهنگی پیمان. شماره ۴۶. سال دوازدهم. زمستان ۱۳۸۷]</ref>

اثر مهم دیگر نقاشی رنگ روغن تمام قد ناصرالدین شاه است. این اثر، که دو متر طول دارد، شاه را با سرداری، شلوار یراق دوزی، کلیجه ترمه خزدار، کلاه بلند و جقه پردار جواهرنشان و نشان مرصع‌کاری به شکل خورشید و تمثال امام علی در گردن به نمایش می‌دهد. وجود تمثال امام علی ارتباط این اثر را با اثر قبلی از نظر تاریخی و موضوعی آشکار میکندمی‌کند. این اثر هم اکنونهم‌اکنون در [[موزه تاریخ هنر وین]] به شمارهٔ ۲۶۹۱ نگه‌داری می‌شود.<ref>محمدزاده، مهدی. ((مدال‌های مصور و تقدیس قدرت در عصر قاجار)).گلستان هنر. س ۲. ش ۲ (شماره پیاپی ۸). تابستان ۱۳۸۶.</ref>

در میان نقاشی‌های مجموعه‌های خصوصی همچنین می‌توان به تصاویر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه که در سالهایسال‌های ۱۸۷۰ -۱۸۷۲ میلادی به تصویر کشیده شده‌اند اشاره کرد.