توسعه فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

مفهوم '''توسعه فرهنگی''' عبارت است از دگرگونی که از طریق تراکم برگشت ناپذیر عناصر فرهنگی در یک جامعه معین صورت می‌پذیرد و بر اثر آن، جامعه کنترل موثرتریمؤثرتری را بر محیط طبیعی و اجتماعی اعمال می‌کند. اصطلاح توسعه فرهنگی اولین بار توسط یونسکو در دهه ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۷ را دهه توسعه فرهنگی می‌نامند<ref>سعادت، عیوضعلی. فرهنگی</ref>

بعد از [[جنگ جهانی]] دوم، تغییرات و تحولات وسیع و گسترده ای به ویژه در روابط میان کشورهای استعمارگر و استعمار شده به وجود آمد. بعد از آنکه متفکران و روشنفکران [[کشورهای در حال توسعه]] و جهان سوم در یک فرایند طولانی سعی و خطا، متوجه شدند که الگوی توسعه غربی، نمی‌تواند پاسخگوی دردها و نیازهای آنهاآن‌ها باشد و نمی‌تواند به توسعه یافتگی بینجامد، به سوی سیاست "توسعه ی درون زا" روی آورند. در این خط مشی، به جای الگو گرفتن از فرهنگ مغرب زمین، بر فرهنگ و ارزش‌های خودی، بومی و ملی به عنوان نقطه آغازین هرگونه حرکت روبه جلو تاکیدتأکید شده و الگویی توسعه غربی، یک الگویی وارداتی شمرده شد. از آن زمان به بعد، فرهنگ آهسته آهسته در کانون توجه قرار متفکران و برنامه ریزان جهان به ویژه در کشورهای در حال خیز قرار گرفت.

در ادامه یادامهٔ این فرایند،“یونسکو“سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی [[سازمان ملل متحد]] به صورت جدی تر وارد میدان شد و به عنوان مرکز اصلی طراحی و کارشناسی فرهنگ اقدامات خود را آغاز کرد. در اثر همین تلاش‌ها و کوشش‌ها و اقداماتی که یونسکو در دهه یدههٔ هفتاد [[قرن بیستم]] انجام داد برای اولین بار مفهوم“توسعه فرهنگی“پدید آمد و از اوایل دهه یدههٔ 1980 به بعد به صورت رسمی وارد ادبیات توسعه شد.

درباره یدربارهٔ جایگاه و اهمیت توسعه یتوسعهٔ فرهنگی نکات زیر قابل تامل است:

با گذشت زمان و گسترش اجتماعات توسعه یافته، مشکلات و ابعاد مخرب توسعه یافته هم در [[کشورهای توسعه یافته]] و هم در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم آشکارتر شد. ویرانی طبیعت، افزایش آلودگی‌های زیست محیطی، تداوم فقر و نابرابری‌های اجتماعی، شیوع فساد و ....از کارکردهای پنهان توسعه در کشورهای توسعه یافته به شمار آمده است. اما در کشورهای در حال توسعه، بعد از تلاش‌ها و صرف میلیاردها [[واحد پول]] ملی، گذشت زمان نشان داد که بسیاری از این کشورها نه تنها به توسعه دست نیافتند بلکه در وضعیت نابسامانی و پریشانی فرهنگی و سردرگمی سیاسی قرار گرفتند.البته فرایند شکست توسعه در کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد، مانند فقدان دولت کارآمد، عدم انباشت سرمایه ، عدم وجود نیروی انسانی و...اما آنچه به عنوان وجه مشترک در اکثر قریب به اتفاق این کشورها به عنوان عامل و دلیل اساسی می‌تواند مطرح باشد، این است که این کشورها به جای توسعه درون زا ، به توسعه یتوسعهٔ بیرون زا روی آورند.

به عبارت دیگر توسعه را مطابق فرهنگ، تاریخ و سنت‌های خود آغاز نکرده بلکه هر آنچه را که در غرب اتفاق افتاده بود، کاملاً الگو قرار دادند.کشورهای غربی بر ویرانه‌های سنت، مدرنیته و توسعه شکوفا شدند. به عبارت دیگرآنها با دستکاری در فرهنگ و سنت خودشان، توانستند مسیر تجدد را باز کنند و به توسعه دست یابند اما کشورهای دیگر از آنجا که فرهنگ و سنت شان با فرهنگ و سنت مغرب زمین متفاوت است، نمی‌توانند گام به گام مانند آنهاآن‌ها عمل نمایند.

با مطالعه و بررسی نظریه‌ها و فعالیت‌های دهه ی70 و 80، یونسکو و کشورهای دیگر در خصوص توسعه یتوسعهٔ فرهنگی، می توانمی‌توان گفت که توسعه یتوسعهٔ فرهنگی؛ اولاً عبارت است ازایجاد تحول و خلق ارزش ها، روابط اخلاقی و هنجارهای مناسب که برای ارضای نیازهای آدمی، زمینه‌های لازم را در قالب اجتماع فراهم می کندمی‌کند. دوماً، توسعه فرهنگی مربوط به تغییر و تحولات فرهنگی در داخل یک مرزبندی سیاسی است نه معطوف به سطح بین‌الملل. سوماً، توسعه فرهنگی در دو بعد ایستایی و پویای مطرح است.

* در بعد ایستایی، توسعه فرهنگی عبارت است از توزیع عادلانه یعادلانهٔ امکانات و فرصت‌های فرهنگی برای تمام شهروندان .

1. توسعه فرهنگی، خاصیت ملی دارد و در درون هر کشور و جامعه یجامعهٔ خاص انجام می شودمی‌شود. به عبارت دیگر توسعه فرهنگی در هر کشور با کشورهای دیگر متفاوت است و کشورو جامعه می‌تواند مبتنی بر سنت‌های تاریخی خود، توسعه فرهنگی خاص خود را داشته باشد. بنابراین توسعه فرهنگی با “جهانی شدن فرهنگ“متفاوت است.

از مجموع تعاریف و نظریه‌های که درباره یدربارهٔ توسعه فرهنگی بیان شد، می توان مهممی‌توان ترینمهم‌ترین شاخص‌های توسعه فرهنگی را به قرار زیر برشمرد: