منوساکارید: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز replaced: های ← ‌های (2)، می باشد ← می‌باشد ، ه ی ← هٔ (3)، می شود ← می‌شود، می توان ← می‌توان ، رفته است ← رفت با ویرایشگر خودکار فارسی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۲۶:
اگر کربونیل در موقعیت کربن شماره ۱ باشد (که در این صورت n یا m مساوی صفر است)، این مولکول با یک گروه فرمیل H(C=O)- شروع می‌شود و یک مولکول آلدهید است. این نوع مونوساکارید، آلدوز نامیده می‌شود. در غیر این صورت، منوساکارید یک کتون است و کتوز نامیده می‌شود که در آن دارای یک گروه کتو می‌باشد (کربونیلی که بین دو کربن قرار گرفته‌است) (-(C=O)-). این گروه غالباً در موقعیت کربن شماره ۲ قرار می‌گیرد.
 
این دو نوع دسته بندیدسته‌بندی (۱: بر اساس تعداد کربن و ۲: بر اساس آلدوز یا کتوز بودن) می‌توانند ترکیب شده و نام‌هایی چون آلدوهگزوز یا کتوتریوز یا ... به وجود آورند.
 
== ایزومرهای فضایی ==
دو مونوساکارید داری شکل مولکولی یکسان (طول زنجیره کربنی یکسان و جایگاه کربونیل یکسان) ممکن است با هم متفاوت باشند. ایزومرهای فضایی مولکول‌هایی هستند که از لحاظ ویژگی‌هایی که بر شمردیم با هم یکسان هستند ولی از لحاظ جهت گیریجهت‌گیری فضایی با هم متفاوتند. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که مولکول دارای یک مرکز ایجاد کنندهٔ ایزومر فضایی باشد. این مرکز تقریباً همیشه یک کربن کایرال (Chira) است یعنی کربنی که با چهار گروه متفاوت پیوند کوالانسی برقرار کرده باشد. در ساختار خطی مونوساکاریدها، در آلدوزها، همهٔ کربن‌ها به جز کربن اول و آخر کایرال هستند. در کتوزها، همهٔ کربن‌ها به جز کربن اول و آخر و کربن دارای گروه کربونیل (که غالباً کربن شماره ۲ است)، کربن کایرال به شماربه‌شمار می‌روند.
 
برای مثال مولکول کتوتریوز (دی هیدروکسی استون) H(CHOH)(C=O)(CHOH)H فاقد کربن کایرال است و در نتیجه هیچ ایزومر فضایی نمی‌تواند داشته باشد به عبارتی دیگر فقط یک مولکول کتوتریوز داریم. یا مثلاً مولکول آلدو تریوز (گلیسرآلدهید) H(C=O)(CHOH)2H یک کربن کایرال دارد که کربن دوم آن است. در نتیجه بر اساس موقعیت H و OH- روی آن کربن می‌تواند دو حالت مختلف (دو ایزومر فضایی) داشته باشد. پس دو مولکول آلدوتریوز داریم. مونو ساکاریدهای دارای بیش از ۳ کربن، کربن کایرال بیشتر و در نتیجه تعداد انواع ایزومرهای فضایی بیشتری می‌توانند داشته باشند. تعداد انواع ایزومرهای فضایی برای یک مولکول خاص، با تعداد کربن‌های کایرال آن را بته دارد و از رابطهٔ 2c به دست می‌آید که در آن c نشان دهندهٔ تعداد کربن کایرال مولکول است. برای مثال گلوکر که یک آلدوهگزوز است دارای ۴ کربن کایرال و لذا ۲۴ یا ۱۶ ایزومر فضایی است. گالاکتوز و مانوز دو مورد از این ایزومرها هستند که هر دو دارای [[ساختار شیمیایی]] یکسان ولی جهت گذیری فضایی متفاوتی نسبت به گلوکز می‌باشند.
خط ۳۸:
 
== تک قندی ها عوامل احیا کننده هستند ==
تک قندی هارا می‌توان به وسیلهٔ عوامل اکسید کنندهاکسیدکننده و نسبتا ملایم ، نظیر یون فریک {{chem|Fe|2+}} یا کوپریک {{chem|Cu|2+}} ، اکسید نمود. کربن کربونیل به گروه کربوکسیل اکسیده می‌شود. گلوکز و سایر قندهایی که قادر به احیای یون کوپریک می‌باشند را قندهای احیاء کنندهاحیاء‌کننده می نامند. یون کوپریک گلوکز و برخی قندهای دیگر را به مجموعهٔ پیچیده ای از اسیدهای کربوکسیلیک اکسید می‌کند. این خاصیت اساس واکنش فهلینگ می‌باشد که یک آزمون نیمه-کمّی برای جستجوی وجود قندهای احیاء کنندهاحیاء‌کننده است که سال‌های زیادی برای جستجو و تعیین مقدار مقادیر افزایش یافتهٔ گلوکز در مبتلایان به دیابت قندی مورد استفاده قرار گرفته‌است . امروزه برای این منظور از روش‌های حساس تری استفاده می‌شود که متکی بر یک آنزیم ثابت شده بر روی نوار آزمایش می‌باشند و فقط نیاز به یک قطره خون دارند.<ref>اصول بیوشیمی لنینجر ، جلد اول ، ساختمان و کاتالیز ، برگردان رضا محمدی ، ویرایش ششم ، انتشارات آییژ ، ص 266</ref>
 
== جستارهای وابسته ==