کروماتوگرافی گازی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کروماتوگرافی گازی''' {{به انگلیسی|Gas Chromatography}} یکی از روش‌های [[کروماتوگرافی]] است که برای بررسی و جداسازی مواد فرار بدون تجزیه شدن آن‌ها، بکار می‌رود. در کروماتوگرافی گازی، فاز گازی یک گاز بی اثر ( برای مثال [[هلیوم]]، [[نیتروژن]]، [[آرگون]] و [[دی اکسید کربن]]) است و به فاز متحرک گاز حامل نیز می گویند. فاز ساکن یک جسم جامد جاذب یا لایه نازکی از یک مایع غیر فرار است که به دیواره داخلی ستون یا به صورت پوششی روی سطح گلوله هایگلوله‌های شیشه ای یا فلزی قرار داده شده استشده‌است. در صورتی که فاز ساکن جسم جامد جاذب باشد اصطلاحا کروماتوگرافی گازی گویند و اگر فاز ساکن مایع غیر فرار باشد آن را کروماتوگرافی گاز مایع گویند. اما هردو به کروماتوگرافی گازی معروف هستند.

در کروماتوگرافی گازی، جداسازی اجزا یک مخلوط متناسب با میزان توزیع اجزا تشکیل دهنده مخلوط بین فاز متحرک گازی و فاز ساکن جامد یا مایع صورت میگیرد. در این روش گاز حامل مخلوط را درون ستون حرکت میدهد و بین دو فاز در حالت تعادل (گاز-مایع) اجزا تشکیل دهنده مخلوط توزیع می شوندمی‌شوند. بنابراین فاز متحرک اجزا تشکیل دهنده نمونه را به طرف بیرون ستون حرکت میدهد و هر مولکولی که با ارتباط سست‌تر جذب ستون شده است،شده‌است، زودتر و جزیی که قدرت جذب بیشتری با ستون دارد، دیرتر از ستون خارج می شوندمی‌شوند. بنابراین، اجزا مخلوط از یکدیگر جدا می شوندمی‌شوند.

کروماتوگرافی گازی برای جداسازی و شناسایی اجزا تشکیل دهنده یک مخلوط و تجزیه کمی آنهاآن‌ها نیز کاربرد دارد.

این سیستم دارای قسمتهای: منبع گازی حامل، سیستم تنظیم کنندهتنظیم‌کننده مقدار گاز، محل تزریق نمونه، ستون کروماتوگرافی، [[کوره]] و سیستم تنظیم درجه حرارت محل تزریق، آشکار ساز و سیستم [[شناساگر]] می‌باشد.

یک کپسول گاز با فشار زیاد به عنوان منبع گاز کامل استفاده می شودمی‌شود. غالبا این گاز نیتروژن با خلوص ۹۹/۹۹ درصد میباشدمی‌باشد اما گاز هایگازهای دیگری همانند هلیوم، آرگون و دی اکسید کربن نیز استفاده می شودمی‌شود.

منحنی هایمنحنی‌های وان دیمتر ارتباط میان سرعت جریان خطی گاز حامل و بازدهی و کارایی ستون را به بهترین صورت ممکن نشان می دهدمی‌دهد. یکی از نتایج سودمندی که از منحنی هایمنحنی‌های وان دیمتر قابل استخراج است سرعت جریان بهینه گاز حامل است. با چنین سرعتی کارایی سیستم کروماتوگرافی حداکثر خواهد شد زیرا در این شرایط ارتفاع هم ارز از سینی هایسینی‌های فرضی (h) کمترین مقدار خود را دارد. همچنین از نمودارهای وان دیمتر می توانمی‌توان دانست که دامنه تغییرات مجاز سرعت گاز حامل چقدر است.

* روش هایروش‌های کروماتوگرافی و راهنمای عملی استفاده، نگهداری و رفع عیب از دستگاه هایدستگاه‌های کروماتوگرافی گازی با ستون مویینه، نوشته Dean rood. ترجمه سعید امامی و حسین رحیمی.تهران، انتشارات نوپردازان ۱۳۸۳