سلجوقیان کرمان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[طغرل‌بیگ|طغرل بن میکائیل]]، رهبری اتحادیه سلجوقیان، پس از غلبه بر [[غزنویان]] در سال ۴۲۹، امپراتوری سلجوقیان را بنیان گذاردبنیان‌گذارد. سلجوقیان به تصرف سرزمین‌های داخلی و غربی ایران ادامه دادند و باقی‌مانده [[آل بویه]] در ایران مرکزی و غربی و [[عراق]] را شکست دادند. در سال ۴۴۷ طغرل وارد [[بغداد]] مرکز [[خلافت عباسی]] شد.<ref name=ToolAutoGenRef3>{{پک|آشتیانی|۱۳۸۰|ک=ریخ ایران بعد از اسلام|ص=صص ۲۶۶–۲۷۴}}</ref> [[طغرل‌بیگ|طغرل]]، که در رأس سلجوقیان قرار داشت، تصمیم گرفت با تقسیم نقاط فتح شده و واگذاری فتح نقاط جدید به برادران و برادرزادگان، اولاً تسلط خود بر نقاط فتح شده را تثبیت کند و ثانیاً نواحی دیگر را به سرعت فتح نماید و تحت فرمان درآورد. از همین رو بود که ولایت‌ها را قسمت کرد و هر یک از خویشانش را مأمور فتح یک ناحیه کرد. [[چغری‌بیگ|چغری بیک]]، که برادر بزرگتر بود [[مرو]] و [[خراسان]] را دارالملک<ref name=ToolAutoGenRef36/> خود ساخت و موسی بر [[ولایت بست]] و [[هرات]] و [[سیستان]] و نواحی آن گمارده شد و [[قاوورد|قاورد]] پسر بزرگ چغری بیک به ولایت [[نهبندان|طبسین]] و نواحی کرمان برگزیده شد. قاورد توانست حاکم [[آل بویه|بویهی]] [[کرمان]] و [[مکران]] را شکست دهد و دارالملک کرمان را بدست بگیرد.<ref name=ToolAutoGenRef36/><ref>{{پک|Peacock|2011|ک=Early Seljuq History|ص=67}}</ref>

در نتیجه، مردمان این دیار ترجیح می‌دادند، به جای پرداختن به کشمکش​های داخلی و جنگ​های درونی که خرابی قنات​ها و ناامنی راه​ها و به‌طور کلی نابودی منابع اصلی ثروت را در پی داشت و نتایج آن دامنگیر مسلمان و غیرمسلمان می‌شد، مساهله و مسامحه را پیشه کنند و با مدارا و همراهی یکدیگر بر اوضاع خاص و دشوار طبیعی محیط زیست خود مسلط شوند.<ref>{{پک|باستانی پاریزی|۱۳۵۴|ف=سیر تحولات مذهبی در کرمان|ک=نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران}}</ref> این شرایط موجب شده‌است مردمان این دیار از تعصب مذهبی تهی باشند و مشی مدارا در پیش بگیرند، به‌طوری‌که در اغلب دوره‌ها، فرقه​های مختلف اسلامی نظیر [[سنی|اهل سنت]]، [[امامیه]]، [[اسماعیلیه]]، [[صوفیه]]، [[شیخیه]] و حتی [[خوارج]] و گروه​های تندرو و افراطی در نقاط مختلف این ایالت در مجاورت یکدیگر زندگی و تا حد زیادی در عقیده و آیین خود به اختیار عمل کنند. در دوره فرمانروایی سلجوقیان کرمان نیز، این شهر از مناطق سنی نشینسنی‌نشین ایران محسوب می​شد و [[حنفیان]] و [[شافعیان]] اکثریت جمعیت این ایالت را تشکیل داده بودند؛<ref name=ToolAutoGenRef41/><ref name=ToolAutoGenRef54>{{پک|فاطمه موسایی|۱۳۹۵|ف=نفوذ اسماعیلیه در کرمان دوره سلجوقی|ک=پژوهش‌نامه مذاهب اسلامی}}</ref> ولی جز در برخی دوره​ها که نزاع مذهبی دامنگیر کرمان شد، وجود چنین تسامحی میان فرق مختلف مذهبی دیده می​ شود. سلجوقیان کرمان با وجود اینکه رفتاری توأم با تساهل و ملاطفت از خود نشان می‌دادند؛ ولی در پیروی از روش سلجوقیان بزرگ، همواره از تسنن، به‌ویژه مذهب حنفی حمایت و در ترویج آن تلاش می‌کردند.<ref name=ToolAutoGenRef40>{{پک|الله یاری و مرسلپور|۱۳۸۱|ف=سیاست مذهبی سلجوقیان کرمان|ک=پژوهش​های تاریخی ایران و اسلام}}</ref>

حمایت برخی اسماعیلیان از شاهزادگان سلجوقی کرمان، نشان از کوشش آنان برای به‌دست‌گرفتن مجدد قدرت در این شهر دارد. برای نمونه می‌توان به پشتیبانی اسماعیلیان از [[سلجوق‌شاه]]، یکی از فرزندان [[ارسلان‌شاه یکم (سلجوقیان کرمان)|ارسلان‌شاه]] اشاره کرد که از بیم برادرش، [[محمدشاه یکم (سلجوقیان کرمان)|محمدشاه]] به [[جیرفت]] گریخته بود. سلجوق​شاه در جیرفت از سپاه برادر شکست خورد و به [[احساء]] و [[قطیف]]، مناطق شیعه‌نشین [[عمان]]، گریخت. آنجا نیز قرامطه از او حمایت کردند، به‌طوری‌که محمدشاه را بر آن داشت تا سپاهی را آماده نبرد بر ضد برادر کند.<ref>{{پک|ابوحامد کرمانی|۱۳۴۳|ک=سلجوقیان و غز در کرمان|ص= ص۴۲}}</ref> اگرچه سلجوق‌شاه در نتیجه مکاتبات محمدشاه با حاکمان عمانی دستگیر شد و مدتی را در حبس گذرانید، این ماجرا نشان از نفوذ اسماعیلیه حتی پس از افول قدرت در کرمان و داشتن روابط با برخی شاهزادگان سنی‌مذهب سلجوقی دارد.<ref name=ToolAutoGenRef54/>

در این دوره تزئینات سطوح خارجی دیوار بناها با آجر نماسازی می‌شده‌اند. کاربرد آجر در معماری این دوره بسیار رواج پیدا کرد و از انواع طرحهایطرح‌های هندسی در آجر استفاده می‌شد. هنر آجر تراشی و تزیین بنا با آجرهای تراشیده، از قرن پنجم قمری در ایران معمول بوده‌است. در کنار این تزیینات بسیار زیبای آجری، کتیبه‌ها و خطوط تزیینی، با استفاده از آجر تراشیده، یکی از ویژگی‌های معماری سلجوقیان است.<ref name=ToolAutoGenRef53/>