چلیپای ایرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۲۳:
ایرانیان باستان و سپس زرتشتیها برای سال‌ها از این علامت به عنوان نماد (جاودانی) استفاده می‌کرده‌اند حتی چوبی را به علامت + از [[درخت تاقوک]] یا [[درخت سرو]] بر بازو می‌بسته‌اند تا از [[چشم زخم]] در امان باشد. نشانه‌های از اینگونه علایم بر روی قبرها نیز مشاهده شده‌است [[صلیب شکسته]] که قدمت آن به حدود ۶ هزار سال پیش برمی گرددو نمونه‌هایی آن در غرب ایران و در تمدن سند نیز پیدا شده‌است نشانه حوزه تمدن[[میثرا]] است. ایرانیان قدیم به تجربه یافته بودند که خورشید - [[آب]] - باد و [[زمین|زمین عامل]] و سبب ایجاد و رویش‌ها است این ۴ عامل از عوامل خلق‌کننده هستند و بنابراین برای آن‌ها تقدس قایل بودند در این میان [[خورشید]] تقدس خاصی یافت و به عنوان [[خدا]] برای مردم شناخته شد. مردم برای خورشید شکل‌ها و نمادهای مختلفی ساختند که از میان آن‌ها می‌توان به دایره ای که ۴ بازو یا ۴ دسته بشکل صلیب داشت یا علامت+ یا علامت X از جمله آیکونهای خورشیداشاره نمود. دایره باشعاع‌های متعدد و همچنین گل لوتوس و گل آفتاب گردان از نشانهای دیگر خورشید است.
 
بنظر می‌رسد کهن‌ترین آیینی که از علامت [[صلیب]] (چلیپا) به عنوان نماددینی استفاده کرده مهرپرستان بوده‌است اما هیچ تاریخ دقیق و مشخصی برای پیدایش و چگونگی آیین میترا وجود نداردهرآنچه تا کنون گفته شده فرضیات است و نمی‌توان تاریخ دقیق برای آن تعیین کرد با یافته‌هایی که تا کنون آشکار شده می‌توان گفت کهن‌ترین دین ایرانی میترایی بوده‌است و قدیمی‌ترین علامتهای کشف شده از صلیب مربوط به آیین مهرپرستی است. کردستان و گیلان و قوم ماد و کاسی از جمله اقوام و مناطقی است که میترایی و مهرپرستی در مورد آن‌ها گزارش شده‌است([[احسان طبری]]). صلیب + ساده شده از شکلهاشکل‌ها و تصوراتی است که از خورشیدوجود داشته مانند دایره‌هایی با ۱۶- ۲۴- ۱۲ شعاع یا پرتو بنظر می‌رسد در یک دوره تکاملی تصویر خورشید از شکل گل آفتاب گردان به علامت+ ساده‌تر شده‌است و تنها با شکل + و یاضربدر و شکل ستاره پنج پر * درآوردند گفتنی است که علامت * که بر روی کلاه [[کوروش کبیر]] دیده می‌شود نیز آیکون خورشید است ولی امروزه آن را با علامت [[ستاره]] می‌شناسیم. شکل ۱۲ پر صلیب هم وجود دارد که ممکن است همزمان آیکون [[خورشید]] و ۱۲ ماه سال باشد. اما در مجموع می‌توان گفت + صلیب یا چلیپا یا چار پایه یا چهار پره، آیکون ساده خورشیدتابان است ممکن است ۴ خط آن نماد فصل‌های سال یا نماد ۴ عنصر اصلی آب - باد و خاک و نور باشد. خورشیدپرستی و [[آیین مهر]] یا میثرا در مصر و ایران و هند و بخشی از اروپا قرن‌ها قبل از مسیحیت وجود داشته‌است احتمالاً آیین [[مهرپرستی]] ابتدا در شمال غرب ایران رایج بوده‌است اما نشانه‌های بارز این آیین در ۴ صلیب آریایی نقش رستم قابل مطالعه است. دین زرتشتی ادامه آئین میترایی است. به هر حال صلیب و ایکون خورشیدموضوعی است که بتازگی و در سال ۱۳۸۳ در یک مقاله فارسی مطرح شده ولی اهمیت زیادی دارد واثبات آن می‌تواند در دنیای مسیحیت واکنش‌های سختی را در پی داشته باشدهنوز اسنادعلمی محکمی این فرضیه را پشتیبانی نمی‌کند. اما با توجه به چند نمونه چلیپای کشف شده و سنگ نگاره‌های کردستان و لرستان و گیلان که قدمت بیشتر از سه هزار ساله دارندو کشف بعضی علامتهای خورشید در قبر فرعون و همچنین در تمدن ایران - بین‌النهرین و [[هند]] اثبات این فرضیه به واقعیت نزدیک تر شده‌است. آیا مسیحیان علامت صلیب راهم مانند [[درخت سرو]] و شب [[یلدا]] و غسل تعمید از [[میترائیسم]] ایرانی گرفته‌اند؟ [http://parssea.org/?p=5292]
با توجه به اینکه اقوام آریایی و ادیان و مذاهب منطقه ایران و روم شرقی به ویژه میترائیسم این سمبل هارا بطور گسترده استفاده می‌کرده‌اند و این نمادها در دوره خشایار و داریوش به مصر نیز منتقل شده‌است؛ و حورس، خورشید خدای فرعونهای مصری هم بوده‌است. کار برد صلیب به عنوان نماد مسیحی بصورتبه صورت دایره ای بصورتبه صورت دوپایه در پایین و دوپایه در بالای دایره اولین بار در میان مسیحیان مصر و قبطی‌ها دویست سال بعد از میلاد مسیح ظاهر شده‌است که این نوع صلیب دایره دار همان صلیب خورشید پرستان است بنابراین بنظر می‌رسد که صلیب نیز همانند درخت سرو که یکی دیگر از نمادهای میترایی یا پارسی است به مسیحیت راه پیدا کرده و مسیحی شده‌است. چلیپا- سرو- گاو- شیر - عقاب - اسب از مهم‌ترین سمبل‌های ایرانی است بطوریکه پادشاهان و بزرگان و حتی افراد معمولی نام این سمبل‌ها را بر روی فرزندان خود می‌گذاشته‌اند و مهر و نشان خود را از این سمبل‌ها انتخاب می‌کرده‌اند نام اسب و شیر و شاهین از رایج‌ترین نام‌ها بوده‌است مانند صد اسپ - پاشه (باشه)(نوعی عقاب) شیراسب و کهن اسب - تیز اسب و.. ....
 
== آرامگاه داریوش بزرگ ==
خط ۵۰:
== چلیپا ==
* ارتباط چلیپا و صلیب شکسته و پرچم ایران
از کهن‌ترین زمانهازمان‌ها و از زمان درفش کاویانی تا کنون همواره در پرچم‌های رسمی ایران خورشید بنوعی وجود داشته‌است. در دوره ساسانی و بعدها در دوران صفویه شیر و خورشید دو تا از اجزا پرچم بوده و گاهی نیز تنها خورشید یا نمادی از خورشید بصورتبه صورت آیکونی یا + یا * وجود داشته‌است. صلیب شکسته را همان گردونه مهر یا آیکون خورشید پرستان نامیده‌اند.
 
== چلیپا در شعر فردوسی ==
خط ۶۵:
 
== جشن نیلوفر ==
به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن [[نیلوفر]] ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه) است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/ مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانه گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانه آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل دهی آن در [[چله تموز]] (طولانی‌ترین روز) و در ایام عمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانه گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به‌شمار آورند و گرامیداشت نیلوفر را گرامیداشت خورشید بدانند. خورشیدپرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی بصورتبه صورت پر و بال یافته و گسترده در رسوم نقوذ کرده‌است.
 
== چلیپا در تمدن هندو آرین ==