زبان ترکی آذربایجانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Moham.s.n (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
Mahdi.305 (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴:
{{مردم آذربایجانی}}
[[پرونده:Idioma azerí.png|بندانگشتی|پراکنش گویشوران زبان ترکی آذربایجانی]]
'''زبان ترکی آذربایجانی''' (به ترکی آذربایجانی: ''آذربایجان تورکجه‌سی'' و با خط لاتین شده ''Azərbaycan Türkcəsi'') زبانی از خانواده [[زبان‌های ترکی]] است که بر زبان [[مردمان آذربایجانی|مردمان آذری]] در [[قفقاز]] و [[خاورمیانه]] با دو گویش در [[آذربایجان]] و سایر مناطق [[ایرانیان آذربایجانی|آذربایجانی نشین]] [[ایران]] و [[جمهوری آذربایجان]] تکلم جاری است. عمده تفاوت بین دو گویش در تلفظ برخی واژگان، پاره‌ای وام‌واژگان، و تفاوت‌هایی مختصر در چند مورد دستوری است.<ref name="J. Minahan 1998">J. Minahan, Miniature empires: a historical dictionary of the newly independent states, Routledge, New York 1998.</ref> این زبان در جمهوری آذربایجان [[زبان رسمی]] و در داغستان یکی از زبان‌های رسمی مصوب فدراسیون روسیه است. زبان ترکی آذربایجانی بخشی از شاخه [[زبان‌های اغوز]] زبان‌های ترکی است و به [[ترکی استانبولی]] و [[ترکمنی]] بسیار نزدیک است. ترکی آذربایجانی به عنوان [[زبان گفتاری]] همچنین در نواحی شرقی [[ترکیه]] و جنوب [[گرجستان]]<ref>[http://www.statistics.ge/main.php?pform=145&plang=1 سایت رسمی آمار دولت گرجستان]</ref> و [[داغستان]]<ref>Wixman, Ronald. ''The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook''. (Armonk, New York: M. E. Sharpe, Inc, 1984) p. 11</ref> رایج است. زبان ترکی آذربایجانی از زبان‌های [[فارسی]] و [[عربی]] در واژگان، سامانه آوایی و دستوری اثر پذیرفته است. در ایران، شهرهای [[تبریز]]، [[ارومیه]]، [[اردبیل]]، و [[زنجان]] به ترتیب بزرگترین شهرهایی اند که ترکی آذربایجانی در آن‌ها تکلم می‌شود.<ref>[http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=57&menu=004Project UCLA Language Materials]</ref><ref>L. Johanson, "AZERBAIJAN ix. Iranian Elements in Azeri Turkish" in Encyclopædia Iranica</ref>
 
این زبان در زبان‌ها و موقعیت‌های مختلف به نام‌های مختلفی نامیده می‌شود، ازجمله: '''''عجمی'''''، '''''ترکی'''،<ref name="rferl azeri">[http://www.rferl.org/content/Irans_Ethnic_Azeris_And_The_Language_Question/2103609.html Iran's ethnic Azeris and the language question]</ref>'''تورکی'''،<ref name="rferl azeri"/>'''تورکو'''<ref>شعر از شهریار:تورکو دئدیم اوخوسون‌لار اؤزلری</ref>، '''آذربایجانی'''، '''ترکی آذربایجانی''' و '''آذری'''.''
 
== گروه‌بندی زبانی ==
''ترکی آذربایجانی'' یکی از [[زبان‌های ترکی‌تبار]] و زبان اکثر مناطق ترک‌نشین ایران از جمله آذربایجان است. این زبان در کنار [[زبان ترکی استانبولی|ترکی استانبولی]] و [[زبان گاگائوز|گاگائوز]] در زیرشاخه غربی از گروه [[زبان‌های اغوز|زبان‌های اوغوز]] قرار می‌گیرد. [[زبان ترکی خراسانی|ترکی خراسان]] و [[زبان ترکمنی|ترکمنی]] زیر شاخه شرقی زبان‌های اوغوز را تشکیل می‌دهند. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Lars Johanson|کد زبان=en|تاریخ=2016|وب‌گاه=www.turkiclanguages.com|نشانی=http://www.turkiclanguages.com/www/classification.html|عنوان=turcologica|بازبینی=2019-01-26}}</ref>
 
زبان [[ترکی آذربایجانی]] به صورت دوطرفه، توسط [[ترکمن|ترکمن‌ها]] و [[مردمان ترک|ترک‌ها]] (شامل [[ترکی استانبولی]] و لهجه‌های گفتاری نظیر [[زبان ترکی قبرسی]]، [[ترکمن‌های عراق]] و [[قشقایی]]) قابل فهم است.<ref>سرواژه‌های Turkish ,Azerbaijani