لر کوچک: تفاوت میان نسخه‌ها

'''لُر کُوچَک''' نامی است تاریخی برای منطقه‌ای که امروزه [[لرستان]] و [[ایلام]] نام دارد.<ref name="l1">{{یادکرد کتاب|عنوان=لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی|نام خانوادگی=پشتدار|نام=علی‌محمد|ناشر=علوم انسانی «ایران شناخت»|سال=۱۳۷۶|شابک=|جلد=۷|مکان=|صفحه=۱۶۰ تا ۱۸۳|پیوند نویسنده=|ترجمه=|پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/716110|تاریخ بازبینی=۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ مغول : از حمله چنگیز تا تشکیل دولت تیموری : مبحث اتابکان لرستان|نام خانوادگی=اقبال|نام=عباس|ناشر=انتشارات امیرکبیر|سال=۱۳۸۸|شابک=978-964-00-0636-8|مکان=تهران|صفحات=}}</ref> در کتب [[تاریخ گزیده]] و [[شرفنامه بدلیسی|تاریخ شرفنامه]] در خصوص لر کوچک بیان شده است که موضعی به نام لر در جایی به نام کول مانرود وجود داشته است.موضع لر خود نیز به دو ولایت بزرگ و کوچک تقسیم شده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=حمدالله مستوفی|کد زبان=Fa|تاریخ=|وب‌گاه=کتابخانه دیجیتال نور|نشانی=https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/12760|عنوان=تاریخ گزیده : فصل یازدهم ذکر اتابکان لرستان : شعبه دوم ولایت لر کوچک|صفحه=ص ۵۴۹}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=شرف الدین بدلیسی|کد زبان=Fa|تاریخ=|وب‌گاه=کتابخانه دیجیتال نور|نشانی=https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34563|عنوان=تاریخ شرفنامه : فصل چهارم در ذکر ولایت لر کوچک|صفحه=ص ۳۲}}</ref> طوایف لر کوچک قبایلی بودند از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی که در حدود بین [[عراق عجم]] و [[عراق عرب]] [[ییلاق]] و [[قشلاق]] می‌کردند و خراج خود را به دیوان [[بغداد]] می‌دادند. در سال [[۵۸۰ (قمری)|۵۸۰ هجری قمری]] یکی از رؤسای لر کوچک که [[شجاع‌الدین‌خورشید]] نام داشت منطقه [[لرستان]] و [[ایلام]] امروزی را تحت امر خود درآورد و بر قلعه معتبر مانرود که از قلعه‌های مستحکم لرستان بود تسلط پیدا کرد. اسکار مان و مردوخ کردستانی برخی ایلات لرکوچک را از مردمان کرد معرفی می‌کند.<ref name=kurdish-tribes>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes |عنوان =KURDISH TRIBES| ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]]|تاریخ =۱۶ ژوئن ۲۰۱۴ |تاریخ بازدید = ۳۰ ژوئن ۲۰۱۵}}</ref> اما [[یاسنت لویی رابینو]] اکثر همین ایلات را اصالتاً [[عرب]] دانسته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =F. Towfīq |نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/arab-iv |عنوان =ʿARAB iv. Arab tribes of Iran | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ = ۱۵ دسامبر ۱٩٨۶٧|تاریخ بازدید = ۱۰ آگوست ۲۰۱۱}}</ref> به گفته هنری راولینسون دو طایفه از طوایف لر کوچک در قرن دوازده هجری شمسی از موصل عراق به لرستان مهاجرت نمودند.<ref>راولینسون، سرهنری، سفرنامه راولینسون:گذر از ذهاب به خوزستان. ترجمه سکندر امان‌اللهی بهاروند. تهران:ترجمه1362. ص152</ref>

اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از [[اتابکان لرستان]] هستند که در فاصلهٔ سال‌های ۵۸۰ تا ۱۰۰۶(ه‍. ق) در قسمت‌های شمالی و غربی [[لرستان]] ناحیه لر کوچک حکومت می‌کرده‌اند. امرای این سلسله از اعتاب [[شجاع‌الدین‌خورشید]]، مؤسس سلطنت لر کوچک بوده‌اند و آخرین حاکم لر کوچک به دست [[شاه عباس یکم]] [[صفویان|صفوی]] کشته و سلسله اتابکان لر کوچک منقرض گردید.<ref>دائرةالمعارف فارسی، ج. ۲، ص. ۲۴۹۲</ref><ref name="mibosearch.com">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=18225&DicName=dehkhoda&word=اتابکان+لرستان |عنوان =اتابکان لر کوچک | ناشر =میبو سرچ |تاریخ = |تاریخ بازدید =۶ آبان ۱۳۸۹|زبان=فارسی}}</ref><ref name="mibosearch.com" /><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.tebyan-lorestan.ir/sub.aspx?id=92 |عنوان =لرستان در دوره اتابکان لر کوچک | ناشر =تبیان لرستان |تاریخ = |تاریخ بازدید =۶ آبان ۱۳۸۹|زبان=فارسی}}</ref> طوایف لر کوچک قبایلی بودند مخلوط از [[کرد|کردان]] آسیای صغیر و [[لر|لران]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]] که در حدود بین [[عراق]] [[عجم]] و [[عراق]] [[عرب]] [[ییلاق]] و [[قشلاق]] می‌کردند و خراج خود را به دیوان [[بغداد]] می‌دادند و به بسیار کم حکومتی مستقل داشتند. سرزمین [[لرستان]] به دو قسمت لر کوچک و [[لر بزرگ]] تقسیم می‌شود.در کتاب تاریخ مغول در صفحه ۴۴۲ و در کتاب مجمل التواریخ گلستانه در صفحه ۲۰۴ به این شرح در خصوص نواحی لر کوچک و بزرگ آمده‌است:

لرستان به معنی سکونتگاه [[مردم لر]]<ref name=l1>{{یادکردواژه‌ای کتاباست |که نامبه خانوادگیسرزمین‌های =پشتدارلرنشین |اطلاق ناممی‌گردد =علی‌محمدو |به پیوندمعنای نویسندهگستره =جغرافیایی |است عنوانکه =لرهامردم ولر لرستاندر ازآن دیدگاهسکونت ولادیمیردارند.(البته مینورسکیبا |ذکر ترجمهاین =نکته |که جلد[[لر =۷کوچک]] |که سالهمان =۱۳۷۶استان |های ناشر[[استان =علومایلام|ایلام]] انسانیو «ایرانلرستان شناخت»امروزی |مکاناست =و |مخلوط شابکاز =[[مردم کرد|کردان]] صفحهو =۱۶۰لران تابوده ۱۸۳ | پیونداست)<ref name=http"://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7161100" | تاریخ بازبینی =۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref> واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در [[عراق]] تا دشت ارژن در [[استان فارس]] در [[ایران]] و از شمال از [[استان همدان]]، تا سواحل [[خلیج فارس]] به صورت حدودی تعیین کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر =Iranica |تاریخ = |تاریخ بازدید =۶ اوت ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی}}</ref> گستره نام لرستان پیش از [[صفویان|حکومت صفویان]]، سکونتگاه [[مردم بختیاری|لرهای بختیاری]]، [[لرهای کهگیلویه]] و [[لرهای بویراحمدی]] را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.<ref name=l1 /> این منطقه نیز در [[قاجاریان|حکومت قاجاریان]] به دو بخش [[پشتکوه]] و [[پیشکوه]] تقسیم شد.<ref name=l1 /> امروزه [[استان لرستان|لرستان]] نام یکی از استان‌های غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تا کنون آورده شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =امان‌اللهی بهاروند | نام =سکندر | پیوند نویسنده = | عنوان =قوم لر | ترجمه = | جلد = | سال =۱۳۹۱ | ناشر =آگه |مکان = | شابک =۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸| صفحه =۷۷ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۶ اوت ۲۰۱۴}}</ref>