دستگاه گوارش انسان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
فعال شدن پپسينوژن ها با HCL برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
موسين ، اسفنكتر برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۸:
== دهان ==
[[پرونده:Sagittalmouth.png|بندانگشتی|راست|دهان یک مرد]]
از هنگام شروع به جویدن غذا، هضم غذا نیز شروع میگردد. دهان در اثر جویدن و [[آنزیم]]های موجود در بزاق باعث گوارش مکانیکی (توسط [دندان]ها و ماهیچههای [[فک]] پایین) و شیمیایی میشود. بزاق مخلوطی از ترشحات سه جفت غدهٔ [[زیرزبانی]]، [[زیرآروارهای]] و [[بناگوشی]] است. مادهٔ دیگری نیز در آن وجود دارد که [[موسین]](جنس گليكوپروتئيني )نام دارد و به هنگام مخلوط شدن با آب به مادهٔ چسبناک و قلیایی به نام[[موکوز]] تبدیل میشود و باعث چسبیده شدن ذرات جویدهشده به هم و تسهیل در بلع میشود. غدههای ترشحکنندهٔ موسین در سراسر لولهٔ گوارشی وجود دارند. در بزاق آنزیمی به نام [[پتیالین]] وجود دارد که یک [[آمیلاز]] ضعیف است و از غدد بناگوشی ترشح میشود. این [[آنزیم]] [[کربوهیدرات]]ها از جمله [[نشاسته]] را به [[مالتوز]] تبدیل میکند. آنزیم دیگر موجود در بزاق [[لیزوزیم]] است که باعث [[ضدعفونی]] دهان و از بین رفتن [[باکتری]]ها میشود و همچنین ضد عفونی حفره دهان را به عهده میگیرد؛ بنابراین بزاق باعث گوارش، ضدعفونی حفرهٔ دهان، کمک به [[حس چشایی]]، مرطوب نگاه داشتن دهان و تسهیل سخن گفتن میشود. پس از جویده شدن، غذا در اثر عمل بلع به مری و از طریق آن به معده راه مییابد.
دهان اولین عضو دستگاه گوارش بدن است که غذا و آب برای گوارش اول وارد این عضو میشوند. دهان شامل حفره دهان، دندانها، زبان، بزاق، لثه و سقف دهان است فک بالا ثابت است و حرکت نمیکند؛ ولی فک پائین حرکت دارد و عمل باز و بسته شدن دهان را انجام میدهد. در داخل استخوان هر فک حفرههایی وجود دارد که ریشه دندانها در آن قرار میگیرد. در این حفرات دندانها به وسیلهٔ الیاف دور دندان به استخوان فک متصل میشوند. روی آروارهها و دور دندان را لثه میپوشاند. به آرواره لثه و الیاف نگهدارنده دور دندان بافت نگهدارنده دندان گفته میشود. دهان انسان در اعمال زیادی نظیر حرف زدن خندیدن، چشیدن، گاز گرفتن، جویدن و بلعیدن غذا شرکت دارد. اولین قدم در راه گوارش غذا، خرد کرد و جویدن مواد غذایی است که توسط دندانها صورت میگیرد. هرکدام از دندانها با شکل خاص خود به عمل جویدن کمک میکنند. دندانهای پیشین برای بریدن، دندانهای نیش برای پاره کردن و دندانهای آسیا برای خرد کردن لقمه شکل گرفتهاست.
خط ۳۵:
[[پرونده:Medeh2.jpg|بندانگشتی|'''بخشی از بافت معده. بزرگنمایی: 40x ''']]
پس از جویده شدن غذا، [[زبان]] بالا میرود و به [[کام]] میچسبد. پس از آنکه گیرندههای مکانیکی گلو تحریک شدند [[زبان کوچک]] نیز بالا میرود و راه [[بینی]] را میبندد. [[اپیگلوت]] نیز راه [[نای]] را بسته و به این ترتیب غذا وارد مری میشود و توسط [[حرکات دودی]] [[ماهیچههای حلقوی]] مری به دهانهٔ معده میرسد. این بخش که [[کاردیا]](اسفنكتر يا دريچه)نام دارد در حالت عادی منقبض بوده و مانع بازگشت غذا از درون معده به مری میشود. وقتی امواج دودی به [[کاردیا]] میرسند باعث باز شدن آن و ورود غذا به درون معده میشوند. آنگاه معده توسط [[آنزیم]]ها و حرکات خود غذا را به مادهای خمیری به نام '''کیموس''' تبدیل میکنند.
مواد ترشحشده به درون معده عبارتند از [[موسین]] (که با تشکیل لایهای [[قلیایی]] از [[موکوز]] از دیواره معده در برابر شیرهٔ اسیدی معده محافظت میکند)، [[اسید کلریدریک|اسید کلریدریک(HCL)]]، [[فاکتور داخلی معده]] (که باعث جذب [[ویتامین ب۱۲]] میشود)، چند [[پروتئاز]] که بهطور کلی [[پپسینوژن]] خوانده میشوند (پپسينوژن ها با عامل اسيدي كلريدريك اسيد يا HCL فعال ميشوند)و باعث تجزیهٔ [[پروتئین]]ها به [[اسیدآمینه]] میشوند و [[گاسترین]] (محرک ترشح اسید کلریدریک) و (پپسینوژن).
|