شورای انقلاب اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
جز تمیزکاری
خط ۱:
{{انقلاب ۱۳۵۷}}
'''شورای انقلاب اسلامی''' نهادی بود که [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] برای مدیریت [[انقلاب]] در [[ایران]] در ۲۲ دی‌ماه ۱۳۵۷ تشکیل داد<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/1199| عنوان = پیام به ملت ایران (تشکیل شورای انقلاب، دولت بختیار و احتمال کودتا)| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> و تا پیش از تأسیس [[مجلس شورای اسلامی|مجلس]] نهاد قانون‌گذار در ایران به‌شمار می‌آمد. وجود این شورا پیش از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و در ماه‌های آغازین پس از پیروزی به جهت مسائل امنیتی فاش نشده و این شورا در ابتدا به صورت محرمانه و غیر علنی فعالیت می‌کرد.
 
شورای انقلاب در تیرماه ۱۳۵۹ منحل شد. تعدادی از اعضای شورا همچون [[مرتضی مطهری]]، [[سید محمود طالقانی]]، [[محمدجواد باهنر]]، [[محمد بهشتی]] و [[ولی‌الله قرنی]] در ماه‌های آغازین پیروزی انقلاب کشته شدند و بیشتر اعضای باقی‌مانده شورا از جمله [[مهدی بازرگان]]، [[احمد صدر حاج سید جوادی]]، [[یدالله سحابی]]، [[عزت‌الله سحابی]]، [[صادق قطب‌زاده]]، [[ابوالحسن بنی‌صدر]]، [[ابراهیم یزدی]]، [[حسینعلی منتظری]]، [[علی‌اکبر معین‌فر]] و [[حبیب‌الله پیمان]] در سال‌های بعد مغضوب حکومت [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] واقع شدند.
 
== تشکیل شورای انقلاب اسلامی ==
با اوج‌گیری تظاهرات [[مردم]]، در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، اندیشه تأسیس «شورای انقلاب اسلامی» مطرح شد که با سفر [[مرتضی مطهری]] به [[پاریس]]، این اندیشه، با [[روح‌الله خمینی]] در میان گذاشته شد.
 
[[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، در اینباره چنین نوشته‌است: {{گفتاورد بزرگ}}آقای [[مطهری]]، در مراجعت از سفر [[پاریس]]، دستور [[رهبر]] عظیم الشأن [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)]] را مبنی بر تشکیل شورای انقلاب اسلامی، آوردند. [[امام خمینی]]، آقایان شهید [[مطهری]]، شهید [[بهشتی (نام خانوادگی)|بهشتی]]، [[محمد جواد باهنر|شهید باهنر]]، [[هاشمی رفسنجانی]] و [[موسوی اردبیلی]] را به عنوان هسته اولیه شورای انقلاب اسلامی تعیین و اجازه داده بودند که افراد دیگر، با اتفاق نظر این پنج نفر، اضافه شوند و در جلسات ابتدایی، تصمیم بر این شد که حتی الامکان، ترکیب شورا، از اعضای روحانی و غیر روحانی، به نسبت مساوی و نزدیک به هم باشد. ترتیب انتخاب اعضای دیگر و تکمیل آن شورا، چنین بود: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، آقایان سید [[محمود طالقانی]]، [[سید علی خامنه‌ای]]، [[محمد رضا مهدوی کنی]]، [[احمد صدر حاج سید جوادی]]، مهندس [[مهدی بازرگان]]، دکتر [[یدالله سحابی]]، مهندس [[مصطفی کتیرایی]]، سرلشکر [[ولی‌الله قرنی]]، سرتیپ [[علی اصغر مسعودی]]، به اتفاق آراء، به عضویت انتخاب شدند. پس از پیروزی [[انقلاب ایران (۱۳۵۷)]] و تشکیل دولت موقت، آقایان [[بازرگان]]، [[سحابی]]، [[کتیرایی]]، [[حاج سید جوادی]] و [[قرنی]]، به [[دولت]] و [[ارتش]] منتقل شدند و به جای آن‌ها، آقایان دکتر [[حسن حبیبی]]، مهندس [[عزت‌الله سحابی]]، دکتر [[عباس شیبانی]]، [[ابوالحسن بنی صدر]] و [[صادق قطب زاده]] انتخاب گردیدند و در مرحلهٔ بعد، پس از شهادت استاد [[مطهری]]، آقایان مهندس [[میر حسین موسوی]]، [[احمد جلالی]] و دکتر [[حبیب‌الله پیمان]] انتخاب شدند و آقای [[علی‌اصغر مسعودی|مسعودی]]، به کار اجرایی رفت.{{پایان گفتاورد بزرگ}}
خط ۱۲:
{{گفتاورد بزرگ}}طبعا چون امام حرف‌ها را برای ایشان زده بودند، مرجع برای ما ایشان بودند. بیشتر نص امام را از ایشان بایست می‌شنیدیم… ایشان، بیشتر از ما، مسائل فکری برایشان مطرح بود تا عملی و در گذشته هم این‌طوری بود. در شورای انقلاب اسلامی هم این‌طوری بود. خیلی مواظب بود که خطوط انحرافی فکری که آن روز در جامعه ما وجود داشت و سر و صدا هم زیاد داشت. اینها در شورای انقلاب راه پیدا نکنند.{{پایان گفتاورد بزرگ}}
 
در ۲۲ دی ۱۳۵۷ [[آیت الله خمینی]] تشکیل شورای انقلاب را اعلام نمود. وی در بخشی از اطلاعیه خویش گفت:
{{گفتاورد بزرگ}}... به موجب حق شرعی و براساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به این جانب ابراز شده‌است در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت، شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق، موقتاً تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد. اعضای این شورا در اولین فرصت مناسب معرفی خواهند شد. این شورا موظف به انجام امور معین و مشخصی شده‌است از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار داده و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد.{{پایان گفتاورد بزرگ}}
 
همپنین [[آیت اللههمچنین خمینی]] در مصاحبه با خبرنگار کانال یک تلویزیون فرانسه در رابطه با اهداف شورای انقلاب گفت:
{{گفتاورد بزرگ}} هدف این است که «شورای انقلاب» یک حکومت موقتی ایجاد کند که آن حکومت موقت، مجلس مؤسسان را تأسیس کند برای تصویب قانون اساسی و بعد بقیه کارها…<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/1212| عنوان = مصاحبه با تلویزیون فرانسه، کانال یک دربارهٔ اهداف شورای انقلاب| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> {{پایان گفتاورد بزرگ}}
 
خط ۳۶:
* [[محمدرضا مهدوی کنی]]
* [[ابراهیم یزدی]]
* [[مهدی بازرگان]]
*[[حسن حبیبی]]
* [[یدالله سحابی]]
*[[عزت‌الله سحابی]]
* [[احمد صدر حاج سیدجوادی]]
*[[ابوالحسن بنی‌صدر]]
* [[مصطفی کتیرایی]]
*[[عباس شیبانی]]
* سرتیپ [[ولی‌الله قرنی]]
*[[صادق قطب‌زاده]]
* سرتیپ [[علی اصغر مسعودی]]<ref>[http://aliafshari.com/1391/11/15/1115 سایه‌های شورای انقلاب]</ref>
 
پس از درگذشت مطهری و طالقانی و انتقال مسعودی افراد زیر به شورا اضافه شدند که پس از استعفای دولت موقت همگی جایگزین گردیدند:
* [[میرحسین موسوی]]
*[[مصطفی کتیرایی]]
* [[احمد جلالی]]
*[[علی‌اکبر معین‌فر]]
* [[حبیب‌الله پیمان]]
*[[رضا صدر]]
 
== فعالیت‌های شورای انقلاب اسلامی ==
{{اصلی|کابینه موقت شورای انقلاب}}
از اولین روز ورود [[آیت الله خمینی]] بحث‌های مهمی از قبیل تشکیل دولت، تشکیل مجلس، ایجاد [[مجلس مؤسسان]] [[مجلس خبرگان]] در این شورا مطرح شد. در اولین گام، شورا، [[مهدی بازرگان]] را به عنوان نخست‌وزیر دولت موقت پیشنهاد و [[آیت الله خمینی]] نیز او را منصوب کرد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/1259| عنوان = حکم تشکیل دولت موقت به آقای مهدی بازرگان| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> بعد از پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ '''شورای انقلاب''' و دولت موقت تحت لوای رهبری [[آیت الله خمینی]] و مشروعیت حاصله از حمایت‌های مردمی، زمام امور را به دست گرفتند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/1281| عنوان = سخنرانی در جمع طبقات مختلف مردم (پشتیبانی از دولت موقت)| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/1290| عنوان = پیام به ملت ایران (حفظ آرامش- همکاری با دولت موقت)| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> دومین اقدام شورا تشکیل «کمیته موقت انقلاب اسلامی» برای دفاع از انقلاب و مقابله با [[ضد انقلاب]] در شهرها بود که حکم انتصاب [[محمدرضا مهدوی کنی|مهدوی کنی]] به عنوان سرپرست کمیته مرکزی انقلاب اسلامی صادر شد. مصوبه مهم دیگر شورای انقلاب، تصویب اساسنامه [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] در دوم اردیبهشت ۱۳۵۸، بود. شورای انقلاب، ملی شدن بانک‌ها، سامان بخشیدن به دادگاه‌های انقلاب، برگزاری [[همه‌پرسی]] در رابطه با نظام [[جمهوری اسلامی]]، بررسی پیش نویس [[قانون اساسی]] و انتشار آن در جراید، تصویب قانون شوراهای محلی، تصویب ملی شدن صنایع بزرگ، تصویب آیین‌نامه [[مجلس خبرگان]]، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس شورای اسلامی و… را انجام داد.
 
ریاست این شورا در ابتدا بر عهده [[مرتضی مطهری]] بود<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = https://article.tebyan.net/347149/اعضای-اولیه-ی-شورای-انقلاب-چه-افرادی-بودند- |عنوان = اعضای اولیهٔ شورای انقلاب چه افرادی بودند؟| ناشر = |تاریخ = ۲۲ دی ۱۳۹۵ |تاریخ بازدید = ۶ مه ۲۰۱۸}}</ref> و پس از درگذشت او [[محمود طالقانی]] جای او را گرفت و با درگذشت وی [[ابوالحسن بنی صدر]] به ریاست آن رسید. اولین رئیس شورای انقلاب [[مرتضی مطهری]] که در شب یازدهم اردیبهشت همان سال توسط [[گروه فرقان]] ترور شد. [[محمود طالقانی]] دومین رئیس شورای انقلاب در ۱۹ شهریور همان سال درگذشت.
 
به دنبال [[بحران گروگان‌گیری در سفارت آمریکا]] در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ دولت بازرگان فردای آن روز استعفای خود را تسلیم [[آیت الله خمینی]] کرد. '''شورای انقلاب''' بیانیه مهمی خطاب به ملت صادر کرد و یادآور شد که مصمم است در فرصت محدودی، برگزاری همه‌پرسی دربارهٔ قانون اساسی، انتخابات مجلس شورای ملی و ریاست جمهوری و… را به انجام برساند. متعاقب این بیانیه اعلام شد که شورا ترکیب تازه‌ای خواهد داشت و با ادغام دولت در شورا اعضای جدید شورا انتخاب شدند و در اداره مملکت بدین ترتیب تقسیم کار شد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/2078| عنوان = حکم اداره امور کشور به شورای انقلاب و قبول استعفای آقای بازرگان| ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref>
{{کابینه دولت شورای انقلاب}}
این افراد فعالیت‌های خود را آغاز نموده و در مدت کوتاهی نسبتاً موفق شدند بر خلأ سیاسی موجود فایق آیند. همه‌پرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ۱۳۵۸ و متعاقب آن انتخابات ریاست جمهوری در بهمن ۱۳۵۸ برگزار شد و [[مجلس شورای اسلامی]] در ۷ خرداد ۱۳۵۹ افتتاح گردید. پس از انتخابات ریاست جمهوری [[ابوالحسن بنی صدر]] رئیس‌جمهور منتخب رئیس شورای انقلاب گردید.