پارس: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز ←top: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:منطقههای تاریخی ایران |
||
خط ۹:
بر اساس آنچه در تقسیمات کتابهای دوره امپراتوری اسلامی ([[معجم البلدان]] و کتاب ابن حوقل، مقدسی، [[استخری]] و جغرافی نویسان اسلامی قرون وسطی) آمدهاست، ایالت یا «اقلیم فارس جنوب» ایران و کرانهٔ خلیج فارس که در غرب آن [[خوزیه]] ([[اهواز]]) و [[بصره]] (پسراه) و آپالو (ابله) و در شرق آن مکران، کرمانیا و در شمال شرقی آن [[خراسان]] وجود داشت.
عربها این منطقه را اقلیم فارس و مردم این منطقه را فارسی مینامیدند. اما اروپاییان در تمام دورههای تاریخی همه اقلیمهای ایرانی را پارس و پرسیا نامیدهاند. پارسها قومی از نژاد [[آریایی]] بودند که با [[اسب
[[امپراتوری هخامنشی]] بر یکجانشینی این قوم تأثیر زیادی گذاشت.
خط ۱۷:
اروپاییها که جنوب ایران را با نام پارس میشناختند همواره سرزمین ایران را با گونههای مختلف واژههایی که از پرسیس یونانی مشتق شده میگفتند و این نام را البته بر همهٔ سرزمین و فلات ایران نیز اطلاق میکردند همانگونه که نام شهر مراکش را به کل سرزمین مغرب عربی و نام بندر موسمبیک را بر کل موزامبیک میگفتند.
در [[شاهنامه]] نیز که بیشتر از ۷۲۰ بار نام ایران برده شدهاست پارس - زابلستان- خراسان- کرمان - مکران - مازندران - طبرستان - و... نام ایالتهای ایران هستند.
در ایران یکی از قومی که پارسی هستند و بیشترین شباهت را به آریاییها دارند [[قوم بختیاری]] است به گونه ای که بسیاری از تاریخ شناسان و زبان شناسان بر این باورند گویش بختیاری از [[زبان پارسی میانه
== منطقه ==
خط ۴۱:
=== شکلگیری قوم پارس ===
در پارسی باستان (کتیبههای هخامنشی) [[پارسه]]
از قوم پارس دو خاندان بزرگ، به شاهنشاهی رسیدهاند :
:* [[هخامنشیان]]
:* [[ساسانیان]]
مُعرب آن فارس است.<ref name="ReferenceA"/>
دانشمندان زبان پارسی باستان را خویشاوند [[زبان سقلابیان بالت]]
در نیمه ٔ اول از هزاره ٔ اول [[ق. م.]] سه قدرت بزرگ در نواحی شمال [[دجله]] و [[فرات]] با هم رقابت داشتند که از میان آنها ایرانیان توانستند بر دو رقیب دیگر یعنی [[اورارتو]] (آرارات) و [[آشور]] چیره شوند و شاهنشاهی وسیعی به وجود آورند.
نام این قوم برای اولین بار در سالنامههای پادشاهان [[آشور]] در شرح لشکرکشی آنان به حدود جبال [[زاگرس]] به میان آمدهاست. آشوریان این قوم را در ۸۴۴ ق. م. شناختهاند. با این دلایل قوم پارسی قبلاً در شمال غربی ایران کنونی در مغرب و جنوب غربی دریاچه ٔ[[ارومیه]] مستقر بوده و سپس به تدریج به جنوب متمایل شده و این انتقال در نتیجه ٔ فشار [[اورارتو]] و [[آشور]] بودهاست. این قوم به احتمال قوی در حدود سال ۷۰۰ ق. م. در مغرب جبال بختیاری جایگزین شدند و مرکز حکومت آنها مطابق نوشته ٔ آشوریان '''[[پارسوماش]] ''' (که اکنون [[مسجدسلیمان]] خوانده میشود)
پارسیان پس از ورود به این سرزمین تحت قیادت [[هخامنش]] حکومت کوچک خود را تشکیل دادند. پس از مرگ هخامنش پسرش [[چیش پیش]] پادشاه شهر [[انشان]] نامیده شد و رسماً در قلمرو وسیعتری به فرمانروایی پرداخت و ایالت تازهای را که پارسه نامیده شد (فارس کنونی) به دیگر متصرفات خود پیوست.<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان =از کتاب ایران تألیف گیرشمن ترجمه ٔ معین صص ۵۹ - ۱۰۹| بازیابی =۰۸/۰۶/۲۰۱۱}}</ref>
خط ۶۴:
شاهنشاهان بزرگ این خاندان به ترتیب عبارتند از:
# [[کورش]] (۵۵۹-۵۳۰ ق. م.).
# [[کمبوجیه دوم]] (۵۳۰-۵۲۲ ق. م.).
سطر ۷۴ ⟵ ۷۳:
# [[اردشیر سوم (هخامنشی)]] (۳۵۹-۳۳۸ ق. م.)
# [[آرسس]] (۳۳۸-۳۳۶ ق. م.)
# [[داریوش سوم]] (۳۳۶-۳۳۰ ق. م.)
[[داریوش سوم]] پس از مرگ اردشیر سوم و مسموم شدن فرزند او به روی کار آمد و دیری نپایید که به دست نیروهای تازه نفس [[اسکندر مقدونی]] و خُدعه و بی وفایی سرداران خود از میان رفت، و با قتل او نخستین شاهنشاهی قوم پارس منقرض گردید.<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان =ایران باستان پیرنیا ج ۱ | بازیابی =}}</ref>.
=== دومین پادشاهی قوم پارس ===
قوم پارس همچنان در این سرزمین زیست میکرد، و در حدود''' پانصد سال''' بعد از سقوط امپراطوری هخامنشی خاندان دیگری که خود را از نسل [[داریوش سوم]] و بازمانده ٔ خاندان هخامنشی میشمرد در پارس نیرو گرفت و دومین شاهنشاهی بزرگ قوم پارس را به وجود آورد.
[[ساسان]] جد این سلسله در [[شهر استخر]] در معبد آناهیتا (ناهید) مقامی ارجمند داشت. پسر او [[بابک|پاپک]] با دختر یکی از امرای محلی ازدواج کرد و به وسیلهٔ ٔ کودتایی قدرت را از دست او گرفت و بعدها مؤسس سلسله ٔ[[ساسانی]] شناخته شد و جلوس او(۲۰۸ م.) مبداء تاریخ جدیدی بهشمار رفت.<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان =از کتاب ایران گیرشمن ترجمه ٔ معین صص ۲۹۰-۲۹۱ | بازیابی =}}</ref>.
از فرزندان [[بابک|پاپک]] به ترتیب این کسان به تخت شاهی نشستهاند :
:۱- [[اردشیر بابکان]] (پسر [[بابک]]).
:۲- [[شاپور]] پسر اردشیر.
:۳- [[هرمز اول]] پسر شاپور.
:۴- [[بهرام اول]]
:۵- [[بهرام دوم]] پسر بهرام اول.
:۶- [[بهرام سوم]] پسر بهرام دوم.
:۷- [[نرسه]] (نرسی) پسر دیگر شاپور اول.
:۸- [[هرمز دوم]].
:۹- [[شاپور دوم]].
:۱۰- [[اردشیر دوم (ساسانی)]].
:۱۱- [[شاپور سوم]].
:۱۲- [[بهرام چهارم]].
:۱۳- [[یزدگرد اول]].
:۱۴- [[بهرام پنجم]] ([[بهرام گور]]).
:۱۵- [[یزدگرد دوم]].
:۱۶- [[کواد]] اول
:۱۷- خسرو[[انوشیروان]].
:۱۸- [[هرمز چهارم]].
:۱۹- [[خسرو دوم]] ([[خسرو پرویز]]).
:۲۰- [[کواد دوم]] ([[شیرویه]]).
:۲۱- [[اردشیر سوم (ساسانی)]].
:۲۲- [[شهروراز]].
:۲۳- [[خسرو سوم]].
:۲۴- [[پوراندخت]].
:۲۵- [[آذرمیدخت]].
:۲۶- [[هرمز پنجم]].
:۲۷- [[خسرو چهارم]].
:۲۸- [[پرویز دوم]].
:۲۹- [[فرخزاد خسرو پنجم]].
:۳۰- [[یزدگرد سوم]].
سطر ۱۴۰ ⟵ ۱۳۹:
* [[پارسوآش]]
==
* کتاب «خلیج فارس نامی کهن تر از تاریخ». محمد عجم ۱۳۸۳انتشارات پارت. مبحث پارس و نامهای ایران
[http://www.zoodi.com/Persian-Gulf/4-defin-persia.htm]
سطر ۱۴۷ ⟵ ۱۴۶:
{{استانهای ساسانیان}}
[[رده:ساتراپیهای هخامنشیان]]▼
[[رده:نامهای تاریخی ایران]]▼
[[رده:استانهای شاهنشاهی ساسانی]]▼
[[رده:استان فارس]]
▲[[رده:استانهای شاهنشاهی ساسانی]]
[[رده:واژهها و عبارتهای یونانی]]▼
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:تاریخ ایران باستان]]
▲[[رده:ساتراپیهای هخامنشیان]]
[[رده:منطقههای تاریخی ایران]]
▲[[رده:نامهای تاریخی ایران]]
▲[[رده:واژهها و عبارتهای یونانی]]
|