|
== گمانه‌ها در موردِ انشان ==
نظرات مختلفی در مورد محل منطقه و شهر انشان ابراز شده‌است. این گمانه‌ها را می‌توان بر گمانه‌های نوین و قدیم تقسیم کرد. مورخین و باستان شناسان و تا پیش از کاوش ای باستانشناسانهٔ [[ویلیام سامنر]] در سال ۱۹۷۲ در [[تپه ملیان|ملیانآنزان]] (دشتِ بیضای استان فارسایذه) بیشتر موقعیت انشان را در خوزستانفارس می‌پنداشتند اما پس از این کاوش‌ها، ایده‌های نوین بر وجود انشان در دشت بیضاایذه اشاره دارد و تا کنون این فرض پابر جاست.
=== انشان در فارسایذه ===
'''اَنشان''' یا انزان نام ناحیهقدیمی مهمشهرستان عیلامیایذه درمرکزعیلامیان فارسقدیم غربی و مرکز آنبوده است. متون اکدی و سومری در اواخر هزاره سوم پیش از میلاد گواهی سرزمین انشان را می‌دهند. حاکمان عیلامی در هزاره دوم پیش از میلاد، به‌طور سنتی عنوان شاه انزان و شوشان [[شوش (شهرباستانی)|شوش]] را داشتند، انزان معمولاً لفظ عیلامی انشان بود. در اواسط هزاره‌یکم پیش از میلاد، انشان سرزمین خانگی پارس‌های هخامنشی شد.
همچنین در باور مردم شهرستان [[ایذه]] انشان یا آنزان را نام قدیمی ایذه می‌دانند که بنظر می رسد این باور با واقعیت خیلی نزدیک است<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=69205 |عنوان=نام‌های ایذه در تاریخ | ناشر = |تاریخ =شنبه 8/4/1387 |تاریخ بازبینی=}}</ref> ▼
طی سالیان اخیر سرزمین و شهر انشان همواره شریک قسمت‌های مختلف جنوب ایران گرفته می‌شد. در ۱۹۷۰، محل گسترده باستانی که تپه ملیان نامیده می‌شد واقع در دشت بیضا در غرب فارس (واقع در ۳۶ کیلومتری شمال غرب شیراز) به عنوان شهر گمشده پیشنهاد شده بود. سال‌های بعدتر، قطعه پاره آجری که کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی نشان می‌داد و در سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ در محل جمع‌آوری شد، که قسمت‌هایی از یک تعهد را دربرداشت، توسط یک شاه ایلامی اواخر هزاره دوم پیش از میلاد، اعلام شده که برای معبد واقع در انشان توصیف شده‌است. علاوه بر این، تعدادی از متون اقتصادی-ادارای حفاری شده در مَلیان در ۱۹۷۲ و بعد از آن گواهی داد که انزان، ظاهراً همان جایی است که در متون، نوشته شده بودند. این کشفیات می‌تواند به کمک شناسایی مَلیان به عنوان محل شهر باستانی انشان باشد.<ref>{{پک|Hansman|۱۹۸۷|ک=ANSHAN|ص=103-107}}</ref>
در سال ۱۳۴۹، یافته‌های باستان‌شناسی در منطقهٔ تپه مَلیان ([[شهرستان سپیدان]]) در [[دشت بیضا]]ی [[استان فارس]] این گمان را پیش کشید که [[تپه ملیان]] محل شهر گمشدهٔ انشان باشد. با یافتن پاره‌آجرهایی با خط میخی عیلامی در این محوطه، این گمان تقویت شد. این نوشته‌ها که به نام یک شاه عیلامی در هزارهٔ دوم پیش از میلاد است از هدایای او به معبد انشان نام می‌برد. با توجه به این یافته‌ها، این نظریه وجود دارد که شاید منطقه انشان شمال غربی استان فارس را در بر بگیرد.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/anshan-elamite-region</ref><ref>http://www.iranicaonline.org/articles/cyrus-ii</ref><ref>http://www.iranicaonline.org/articles/ariobarzanes-greek-form-of-old-iranian-proper-name-arya-brzana</ref><ref>http://www.iranicaonline.org/articles/ariyaramna-greek-ariaramnes-old-persian-proper-name</ref>
پَرسووَش آشوری باید همان پارسه فارسی باستان باشد که بیانگر مشخصه استان فارس است و این نباید با ناحیه پَرسووَش در استان کرمانشاه اشتباه گرفته شود و ما را گمراه کند. از همان زمان، انشان نامی سنتی برای جنوب بین‌النهرین برای ناحیه فارس شمالی محفوظ مانده‌است.<ref>{{پک|Hansman|۱۹۸۷|ک=ANSHAN|ص=103-107}}</ref>
=== انشان در خوزستان ===
[[ریچارد فرای]] در کتاب [[میراث باستانی ایران]] در اینباره چنین نظر می‌دهد:
{{نقل قول|انزان شاید بخشی از عیلام در کوه‌های شرقیِ آن سرزمین بود ولی تعیینِ درستِ مرزهای آنجا ناممکن است.<ref>ریچارد فرای، میراث باستانی ایران، 1368، صفحه 115</ref>}}
[[ویل دورانت]] اما بی هیچ تردیدی انشان را در [[خوزستان]] می‌پندارد:
{{نقل قول|ولایت انشان (شامل خوزستان و بختیاری) ساتراپ [[ماد]]ها بود.<ref>ویل دورانت، تاریخ تمدن، جلد ۱، صفحه 407</ref>}}
{{نقل قول|پسر و جانشین [[هخامنش]]، ([[چیش پیش]] ۶۴۰ تا ۶۷۵ [[پیش از میلاد]]) به خود لقب [[پادشاه شهر انشان]] داده بود و ما تصور می‌کنیم که این شهر همان [[ایذه]] کنونی است.<ref>رومن گیرشمن، ۱۳۴۶، صفحه 149</ref>}}
در [[فرهنگ معین]] نیز ''انزان و انشان''، ''نامِ قدیمِ ایذه'' درج شده‌است.<ref>فرهنگ معین، معین، 1371، جلد پنجم</ref> و بدنبال آن در [[فرهنگ دهخدا|فرهنگِ دهخدا]] و ''پیرنیا'' نیز بهمین گونه است.
▲همچنین در باور مردم شهرستان [[ایذه]] انشان یا آنزان را نام قدیمی ایذه می‌دانند که بنظر می رسد این باور با واقعیت خیلی نزدیک است<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=69205 |عنوان=نام‌های ایذه در تاریخ | ناشر = |تاریخ =شنبه 8/4/1387 |تاریخ بازبینی=}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
| 