احمدشاه درانی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{بهبود منبع}}

عفت النسا بیگم}}'''احمدشاه دُرّانی''' (اَبدالی) (۱۱۳۴–۱۱۸۶ق/ ۱۷۲۲–۱۷۷۳م) بنیان‌گذار [[امپراتوری درانی|سلسلهٔ درانی]]، پسر زمان خان ابدالی و نواسهٔ دولت خان سدوزایی بود. مادر احمدخان ابدالی زرغونه خواهر عبدالغنی خان الکوزی والی سابق [[قندهار]] در زمان [[نادر افشار]] بود. احمدخان ابدالی در سال ۱۷۲۲ میلادی متولد گردید. دربارهٔ زادگاه احمد شاه بابا اختلاف نظر وجود دارد، شماری از مورخین محل تولد احمدشاه ابدالی را [[هرات]] و شماری دیگر [[ملتان]] دانسته‌اند؛ زیرا از مدت‌ها پیش بدینسو منزلی در ملتان موجود است که سدوزائیان آن را زادگاه احمدشاه ابدالی می‌پندارند. احمدخان ابدالی در روزگار جوانی شامل ارتش نادر افشار گردید. هنگامیکه لیاقت و کفایت او برای نادر افشار ثابت شد، او را به حیث قوماندان (فرمانده) قطعات ابدالی (پشتون) و ازبک تعیین نمود. او از «خلأ قدرتی» که با قتل [[نادرشاه]] پدید آمد، بهره برد و با پشتیبانی قبایل [[پشتون]] و تشکیل [[لویه جرگه]]، تصرف خزانهٔ نادرشاه و نابسامانی سلطنت گورکانیان هند فرصت یافت تا که دولت نوپای درانی را استحکام بخشد. در همین راستا، شاه ابدالی با ایجاد وحدت سیاسی، تشکیلات لازم را برای افغانستان مستقل فراهم کرد و به نام خود سکه زد. احمدشاه ذوق ادبیات و شعر نیز داشت و از این حیث به سلاطین گورکانی هند شبیه بود.

احمدشاه در آغاز، اندیشهٔ جدا ساختن افغانستان از ایران را در سر نمی‌پرورانید و می‌خواست همچون پادشاهان سلسله‌های مختلف بر تمامی یا بخشی از قلمرو تاریخی ایران حکم‌رانی کند؛ اما وجود شرایط خاص سیاسی و اجتماعی، بعدها او را به راهی کشانید که سرانجام آن، چیزی جز جدایی افغانستان و ایران از یکدیگر نبود. افزون بر این، عملکرد سیاسی و نظامی و مرگ احمدشاه برای انگلیسی‌ها که در حال افزایش نفوذ خود در هند بودند، فرصتی مطلوب ایجاد کرد.<ref name="pubj.ricest.ac.ir">موسوی دالینی، جواد: [http://pubj.ricest.ac.ir/index.php/code11te/article/view/4727 واکاوی عملکرد سیاسی ـ نظامی احمدشاه دُرّانی و پیامدهای آن]. در نشریه: پژوهش‌نامه تاریخ اسلام. دوره ۵، شماره ۱۷ (۱۳۹۴).</ref>

 

وی در سال ۱۷۲۲ میلادی برابر به ۱۱۳۴ هجری قمری برابر به ۱۱۰۱ت هجری خورشیدی در شهر [[هرات]] خراسان بزرگ آنزمان امروز درحدود [[افغانستان]] کنونی به دنیا آمد. در سال تولد او، پدرش زمان خان فوت نمود. خانواده پدری اش از قوم سدوزائی - شاخه پوپلزائی - از قبیله‌های [[پشتون]] [[ملتان]] [[هند]] و [[ایران]] می‌آیند که امروز پس از سال ۱۹۴۸ م. مربوط استان [[خیبر پختونخوا]] (پاکستان کنونی) می‌باشد. مادرش به قول تاریخ نویسان پشتون از قوم الیکوزی شاخه بارکزی و در ارغنداب قندهار زندگی می‌کرد. دانشنامه بریتانیه هم در پیرامون زادگاهش نظریات گوناگونی را باز تاب نموده‌است.<ref>http://www.britannica.com/EBchecked/topic/10162/Ahmad-Shah-Durrani</ref>

 

== پادشاهی بر خراسان ==