فاصله (موسیقی): تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز ←top: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
جز تمیزکاری یادکردها (وظیفه ۱۹) |
||
خط ۱:
'''فاصله'''، یا '''بُعد''' در موسیقی امروزه به مفهوم فاصله مابین دو [[نت]] (نتهای موسیقی) با توجه به نسبت [[فرکانس]] موجود بین آنها است.<ref name="واژهنامه">{{یادکرد | کتاب=واژه نامهٔ موسیقی ایران زمین جلد اوّل|نویسنده=ستایشگر، مهدی|ناشر=اطلاعات
فاصلهٔ بین دو صوت موسیقایی نسبت بسامدهای آنها (یعنی ارتعاشات آنها در ثانیه) است. با تقسیم بسامد ([[فرکانس]]) بیشتر به بسامد کمتر مقدار عددی آن به دست میآید. از جنبه فیزیکی، فاصله دو صوت را میتوان نسبت ارتفاعهای آنها نیز تعریف کرد. اهمیت فواصل اصوات در موسیقی ناشی از این است که احساس ناشی از [[ملودی|استماع متوالی]] یا همزمان دو صوت بستگی به فاصله آنها دارد و اگر بسامد آنها چنان تغییر کند که نسبت دو بسامد ثابت بماند، این احساس تغییر نمیکند. شیوه دیگر برای اندازهگیری فاصلهها که امروزه عمومیت یافته فرضیه [[سنت (موسیقی)|سنت]] است که بر پایه آن [[اکتاو]] به ۱٬۲۰۰ سنت تقسیم میشود.<ref>''[[دایرةالمعارف فارسی]]''، سرواژه: فاصله [فاصلهٔ موسیقی].</ref>
== فاصله در موسیقی قدیم ==
موسیقیدانان قدیم ایران از آنجا که هنوز فرکانس شناخته نشده بود، برای مشخص کردن موقعیت، نغمهها را از روی جایگاه آنها روی وتر یا سیم شناسایی میکردند. در گذشته پس از حنجره و حلق انسان، کاملترین سازهایی که میتواند همه نغمهها را ایجاد کند [[سازهای رشتهای]] و در میان آنها [[عود]] بود بنابراین در این گونه دستهبندی، فاصله یا محل هر نغمه روی رشته یا سیم معلوم و طبعاً شامل درازایی میشد و هر بعد با نسبتی که همان نسبت طولی بود مشخص میگردید.<ref>{{یادکرد | کتاب=شناخت موسیقی ایران| نویسنده=بینش، محمد تقی|ناشر=دانشگاه هنر
ابعاد در موسیقی قدیم بر پایه انواع بزرگ (کبری)، کوچک (صغری)، ملایم (مطبوع) و ناملایم (نامطبوع) تقسیماتی داشتهاست.<ref name="واژهنامه" />
[[ابونصر فارابی]] در [[کتاب موسیقی کبیر]] دربارهٔ بعدهای موسیقی چنین آوردهاست:<ref>{{یادکرد | کتاب=کتاب موسیقی کبیر| نویسنده=فارابی، ابونصر محمدبن محمدبن طرخان|ناشر=پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
{{نقل قول|اگر دو نغمه مقترن در طبقه (درجه صوتی) یگانهای قرار گیرند، مطلقاً یک نغمه بهشمار آیند، اما گاه دو نغمه در دو طبقه (درجه) قرار گیرند و میان مرتبه نغمه زیر و مرتبه نغمه بم فاصلهای از حیث زیری و بمی (حدث و ثقل) پدید آید که مقدار آن، فزونی نخستین نغمه بر نغمه دوم یا کاستی دومین از نخستین (از نظر حدت) است. ما این فاصله را که میان این دو از نظر حدت (زیری) یا از نظر ثقل (بمی) موجود است «بعد صوتی» خوانیم.}}
|