حق‌تکثیر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Arash.pt (بحث | مشارکت‌ها)
به نسخهٔ 25733380 ویرایش Modern Sciences برگردانده شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۸:
 
== تاریخچه ==
به‌طور کلی، پیش از اختراع دستگاه چاپ و خصوصاً تا اوایل قرن هجدهم، مسئله کپی‌رایت اصولاً مطرح نبود، زیرا از یک سو، امکان تکثیر انبوه آثار ادبی و هنری فراهم نبود و سرقت علمی و ادبی هم (حداقل به شکل گسترده) وجود نداشت؛ از سوی دیگر، فرد‌محوریفردمحوری دوران مدرن شکل نگرفته بود و هر اثری حاصل فرهنگ جمعی به‌شمار می‌آمد. دیگر اینکه با توجه به دشواریِ رفت‌وآمد و ناچیز بودن حجم آثار بشری، هر نوع دسترسی به این آثار، به هر شکلی، مطلقاً مزیت و مطلوبیت محسوب می‌شد.
 
با اختراع دستگاه چاپ و به‌ویژه پس از [[انقلاب صنعتی]]، با شکل‌گیری صنعت نشر و نیز پدید آمدن صورت‌های جدید تولید آثارِ قابل‌نسخه‌برداری مثل فیلم و عکس و … مفهوم کپی‌رایت شکل گرفت و وارد حقوق و قوانین شد. تاریخچه حق تکثیر با حقوق انحصاری و امتیازات [[چاپ]] کتاب آغاز شد، ''اساسنامه آن'' در سال ۱۷۰۹ که از [[آن بریتانیای کبیر|آن ملکه بریتانیای کبیر]] نام خود را گرفته‌است، اولین اساسنامه حق تکثیر است. در ابتدا حق تکثیر تنها شامل تکثیر کتاب‌ها می‌شد، با گذر زمان محدودیت‌های دیگر از قبیل ترجمه و [[اثر اشتقاقی|آثار اشتقاقی]] به آن اضافه شد.
خط ۵۱:
تاریخچه قانون حق تکثیر در ایران مربوط می‌شود به قانون ثبت علائم تجاری که در سال ۱۳۰۴ تصویب شد<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://radio.irib.ir/iran/n5905.aspx |عنوان = وضعیت قانون کپی رایت در ایران | ناشر =رادیو ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> و در سال ۱۳۴۸ [[قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان]] به عنوان بدنه اصلی حق تکثیر در ایران تصویب شد. در ایران قانون حق تکثیر هیچگاه بدرستی اجرا نشده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.majalla.com/far/1391/02/article1201|عنوان= | ناشر =majalla.com |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>
 
در ایران مجموعه‌ای از قوانین، قانون حق تکثیر را تشکیل می‌دهند، از جمله [[قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://rc.majlis.ir/fa/law/show/96427 |عنوان =قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان | ناشر =مرکز پژوهشهای [[مجلس شورای اسلامی ایران]] |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> مصوب ۱۳۴۸، قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://rc.majlis.ir/fa/law/show/97002 |عنوان = قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی| ناشر = مرکز پژوهشهای [[مجلس شورای اسلامی ایران]] |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> مصوب ۱۳۵۲، قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.softreg.ir/rules/copyright.html |عنوان = قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای | ناشر = دبیرخانه ثبت و صدور شناسنامه نرم‌افزار|تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> مصوب ۱۳۷۹ و [[آیین‌نامه]] اجرایی آن مصوب ۱۳۸۳، قانون ثبت اختراعات، طرحهایطرح‌های صنعتی و علائم تجاری<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://rc.majlis.ir/fa/law/show/133809 |عنوان =قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری | ناشر =مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> و مواد ۶۲، ۶۳ و ۷۴ [[قانون تجارت]] الکترونیکی.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://rc.majlis.ir/fa/law/show/93997 |عنوان =قانون تجارت الکترونیکی | ناشر =مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref>
 
ایران از سال ۲۰۰۱ عضو [[سازمان جهانی مالکیت فکری]] است<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.wipo.int/wipolex/en/profile.jsp?code=IR |عنوان =سازمان جهانی مالکیت معنوی | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref> و تابحال تعدادی از پیمان‌های مربوط به [[مالکیت فکری]] را پذیرفته‌است.<ref>{{یادکرد ویکی|عنوان =مالکیت معنوی در ایران |پیوند = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Intellectual_property_in_Iran&oldid=428940460 |زبان = انگلیسی| بازیابی = ۱۴ مه ۲۰۱۱}}</ref> ایران در سال ۱۳۸۰ به پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم ملحق شد،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.wipo.int/export/sites/www/treaties/en/documents/pdf/madrid_marks.pdf |عنوان = اعضا پیمان مادرید برای ثبت بین‌المللی علائم | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref> ولی عضو [[کنوانسیون برن]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.wipo.int/treaties/en/documents/pdf/berne.pdf |عنوان = اعضا کنوانسیون برن برای نگهداری از آثار ادبی و هنری| ناشر =[[سازمان جهانی مالکیت معنوی]] |تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref><ref>{{یادکرد ویکی|عنوان =فهرست اعضا پیمانهای بین‌المللی حق تکثیر |پیوند = http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_parties_to_international_copyright_agreements&oldid=428227403 |زبان = انگلیسی| بازیابی =۱۳ مه ۲۰۱۱}}</ref> و هیچ‌یک از کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حق تکثیر نیست و در [[سازمان تجارت جهانی]] تنها ناظر است<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/org6_e.htm |عنوان = اعضا و ناظران سازمان تجارت جهانی| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref> و به [[موافقتنامه تریپس]] نپیوسته‌است. بعضی آثار ایرانی از جمله آثاری که در حال حاضر پدید می‌آیند شامل حق تکثیر در ایالات متحده نمی‌شوند و به حوزهٔ عمومی تعلق دارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.copyright.cornell.edu/resources/publicdomain.cfm |عنوان = شرایط حق‌تکثیر و مالکیت عمومی در ایالات متحده آمریکا| ناشر =Cornell University |تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.copyright.gov/circs/circ38a.pdf |عنوان = روابط بین‌المللی حق تکثیر ایالات متحده آمریکا| ناشر = دفتر حق نشر در [[کتابخانه کنگره]] ایالات متحده آمریکا|تاریخ = |تاریخ بازدید =|زبان =انگلیسی}}</ref>
خط ۵۷:
در سال ۱۳۹۰ پیش‌نویس [[لایحه جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط]] از سوی [[وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]] به [[دولت نهم جمهوری اسلامی ایران|دولت ایران]] تقدیم شد<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1069551 |عنوان =لایحه جامع «حقوق مالکیت ادبی و هنری» تقدیم دولت می‌شود | ناشر = خبرگزاری مهر|تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www2.irna.com/ar/news/view/line-10/8907137609090612.htm |عنوان =پیش نویس لایحه قانون جامع حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط عرضه شد | ناشر =خبرگزاری جمهوری اسلامی |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref> که در صورت تصویب جایگزین قوانین فعلی حق تکثیر ایران خواهد شد، در این پیش‌نویس، مدت حمایت حقوق پدیدآورندگان از ۳۰ سال به ۵۰ سال افزایش یافته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.hamshahrionline.ir/news.aspx?id=115741 |عنوان = پیش نویس قانون جامع کپی رایت تدوین شد| ناشر =همشهری‌آنلاین |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref>
 
بنابر قوانین ثبتی در ایران پس از اینکه مخترع یا همان پدیدآورنده، محصول یا اثر انحصاری خود را پس از طی مراحل عنوان شده در قوانین مربوط به ثبت رساند می‌بایست براساس تعرفه‌های موجود بصورتبه صورت سالیانه مبلغی را به عنوان '''حق مالکیت''' در وجه سازمان ثبت واریز نمایید تا در طول این مدت حق مالکیت را در انحصار خود نگه دارد.
 
== اخذ حق تکثیر ==
خط ۶۸:
''[[فهرست مدت زمان حق تکثیر کشورها]] را ببینید. ''
 
مدت زمان محافظت حق تکثیر در حوزه‌های قضایی مختلف متفاوت است، طول این مدت به عوامل متعددی بستگی دارد، مانند نوع اثر، اینکه آیا اثر منتشر شده‌است یا خیر یا اینکه اثر بوسیلهبه وسیلهٔ شخص بوجود آمده یا کار مشترک است. در ایالات متحده آمریکا این مدت برای اکثر آثار ۷۰ سال بعد از مرگ مالک حق تکثیر است. در ایران این مدت برای آثار عکاسی یا سینمایی ۳۰ سال بعد از نشر اثر می‌باشد و برای دیگر آثار ۵۰ سال بعد از مرگ ناشر است.{{مدرک}}
 
== حقوق انحصاری حق تکثیر ==
کپی‌رایت یا حق تکثیر به معنی داشتن حق کنترل در تکثیر آثار است، حق تکثیر حق انحصاری قانونی است که برای اعمال کنترل تکثیر و بهره‌برداری آثار برای یک مدت زمان خاص. مالک حق تکثیر، حق انحصاری دارد برای تکثیر و بهره‌برداری از اثر یا انتقال این حقوق به شخص یا اشخاص دیگر، همچنین وی حق قانونی برای جلوگیری از انجام این اعمال و هرگونه بهره‌برداری بوسیلهبه وسیلهٔ دیگران را دارد.
 
== نقض حق تکثیر ==