| زیرنویس تصویر = ماد در دوران دیاکودهیوک (۶۷۵ پیش از میلاد)
| دوران = ۷۲۷ تا ۶۷۵ پیش از میلاد<ref name="ReferenceA">{{پک|Schmitt|۱۹۹۴|ک=DEIOCES|زبان=en}}</ref>
| تاجگذاری = ۷۲۷ پیش از میلاد
خط ۱۰:
| تعمید =
| نام کامل =
| لقب = دیاکودَهیوکَ شاه ماد
| زادروز =
| زادگاه =
خط ۲۳:
| همسر ۲ =
| همسر ۳ =
| کاخ =
| دودمان = [[ماد]]
| آواز سلطنتی =
خط ۳۰:
| مادر =
| فرزندان = [[فرورتیش]]
| دین =زرتشتی-
| امضاء =}}
'''دیاکودَهیوکَ''' یا '''دیااُکو''' بنیان‌گذار و نخستین شاه حکومت [[ماد]] بود. نام وی در منابع گوناگون، به صورت‌های مختلفی ذکر شده‌است؛ از جمله [[هرودوت]] که نام وی را به صورت «دِیوکِس» نوشته‌است. نام دیاکودَهیوکَ برگرفته از واژهٔ [[زبان‌های ایرانی|ایرانی]] ''-Dahyu-ka'' به‌معنی سرزمین است.
تاریخِ دقیق دورهٔ حکمرانی دیاکودَهیوکَ دقیقاً مشخص نیست و احتمالاً بیش‌تر نیمهٔ اول سدهٔ هفتم پیش از میلاد را دربرمی‌گرفته‌است. بنا بر گفته هرودوت، دیاکودَهیوکَ ۵۳ سال پادشاهی کرد.
براساس نوشته‌های هرودوت، دیاکودَهیوکَ نخستین پادشاه ماد بوده که از [[آشور]]یان استقلال کسب کرده‌است. وی طرح و نقشهٔ ایجاد یک حکومت واحد ماد را در ذهن داشت و در یک دورهٔ بی‌قانونی در ماد، تلاش کرد تا عدالت را در دهکدهٔسرزمین خود اجرا کند و اعتبار و حسن شهرتی را به عنوان یک قاضی بی‌طرف بدست آورد. به این ترتیب حوزهٔ فعالیت او گسترش یافت و مردم روستاهای دیگر نیز به وی مراجعه می‌کردند تا اینکه سرانجام او اعلام کرد این جایگاه برای وی دردسرساز شده‌است و حاضر به ادامهٔ کار نیست. در پی این کناره‌گیری، دزدی و اغتشاش فزونی یافت و مادها گرد هم آمدند و این بار وی را به‌عنوان پادشاه برگزیدند.
نخستین کار دیاکودَهیوکَ پس از به پادشاهی رسیدن، گماشتن نگهبانانی برای خود و نیز ساخت پایتخت بود. شهری که دیاکودَهیوکَ برای این منظور برگزید در زبان فارسی باستان [[هگمتانه]] و به زبان یونانی ''اکباتان'' خوانده می‌شد که [[همدان]] امروزی دانسته می‌شود. هگمتانه به معنی «محل اجتماع» یا «شهری برای همه» است و اشاره‌ای است به گردهم آمدن طوایف مادی که سابقاً متفرق بودند. او در اواخر قرن هشتم پیش از میلاد، دستور داد تا یک [[دژ]] مستحکم بر روی تپه‌ای در این شهر ایجاد شود تا همهٔ امور نظامی، دولتی و خزانه‌داری در آن انجام گیرد.
[[سارگون دوم]] شاه آشور در سال ۷۱۵ پیش از میلاد، متوجه شد که دیاکو با [[روسای اول]]، شاه [[اورارتو]] متحد شده‌است. او دیاکودَهیوکَ را زیر نظر گرفت و در طی جنگ خود با [[منائیان]]، بار دیگر وارد ماد شد تا چنان‌که مدعی بود، به «هرج‌ومرج» آن‌جا پایان دهد. او در نهایت دیاکودَهیوکَ را اسیر کرد و به‌همراه خانواده‌اش به [[حمات]] (در [[سوریه]] امروزی) تبعید کرد.
برخی از [[ایران‌شناسی|ایران‌شناسان]]، دیاکودَهیوکَ را با ویژگی‌هایی که هرودوت برای او برمی‌شمارد با [[هوشنگ]] شاهنامه یکی می‌گیرند و لقب پَرَداتَ یا پیشدادی را با نخستین قانون‌گذار یکی می‌دانند. سنت دینی، هوشنگ را نخستین کسی می‌داند که پادشاهی را در ایران برقرار کرد. پس از دیاکو، پسرش [[فرورتیش]] جانشین او شد و مدت ۲۲ سال حکومت کرد.
