عالم قاسموف: تفاوت میان نسخه‌ها

موسیقیدان آذربایجانی و یکی از بهترین خوانندگان مقام در آذربایجان است. عظمت موسیقی شرق را می توانمی‌توان در صدای او یافت. با اینکه مرز میان کشورها را مرزهای دروغین می نامد ولی در سال ۱۹۹۹جایزه IMCیونسکو (که به جایزه نوبل موسیقی مشهور است.) را به دلیل شناساندن موسیقی «موغام» آذربایجان با عنوان بهترین خواننده، از آن خود کرد. جایزه ای که قبل از او به کسانی چون نصرت فاتح علیخان، فون کارایانکارایان، ،شوستاکوویچ، شوستاکوویچ ، برنشاین ،برنشاین، راوی شانکار و ... تعلق گرفته استگرفته‌است. بسیاری از موسیقی شناسان جهان از تکنیک هایتکنیک‌های بی نظیر او در آواز ابراز شگفتی نموده و او را یکی از افسانه هایافسانه‌های موسیقی شرق خوانده اندخوانده‌اند.

استاد عالیم تاکنون 9 آلبوم موسیقی موغام منتشر کرده او دارای دختر به نام فرغانه قاسم اوا(به ترکی آذربایجانی: FərganəQasımova) است که تاکنون با پدرش ۳ آلبوم مشترکاً به بازار عرضه نموداند.او که بیشتر آلبوم هایشآلبوم‌هایش در فرانسه عرضه شده، به خاطر درخشش هنری وی در این کشور برنده جایزه GRAND Prix Dis Queشده استQueشده‌است. او تاکنون کنسرت‌هایی در کشورهای فرانسه، ایران، انگلیس، آلمان، اسپانیا، بلژیک، برزیل و ایالات متحده برگزار کرده استکرده‌است.

استاد عالیم قاسم اف در سال 1957 میلادی در منطقه شاماخی از توابع شیروان در 100 کیلومتری باکو پایتخت آذربایجان به دنیا آمد. خانواده اش در مزرعه ای اجاره ای متعلق به دولت شوروی کشاورزی میکردندمی‌کردند.او در ایام جوانی دوش به دوش والدینش کار میکردمی‌کرد. انعکاس این زندگی و رشد همراه با فقرو تنگدستی به او کمک کرد که در زندگی آینده انسان فروتن و خاکی باشد. بعدها هیچ وقت سعی در انکار سرشت روستایی خود نکرد.

پدرش خوانندهایی با صدای خوبی بود ولی از روی فروتنی هیچ وقت بهبه‌طور طور حرفه ایحرفه‌ای به دنبال خوانندگی نرفت. از سوی دیگر او از همان دوران کودکی علاقه شدید خود را نسبت به موسیقی نشان داده بود اما پول کافی برای خرید آلت موسیقی نداشت و با کمبود امکانات برای خود ساز می ساخته، والدین استاد به این علاقه فرزندشان پی برده بودند. از این رو پدرش با پوست بز دایره ای ( قاوال ) برای فرزندش می سازدمی‌سازد و مقدمه هنر نمایی این استاد بزرگ از همان دوران کودکی فراهم میشودمی‌شود.

با شروع آوازخوانی عالیم والدینش به او پیشنهاد می کنندمی‌کنند که در یک مدرسه موسیقی تحصیل نماید.با تو جه به اتفاقی که در سن 14 سالگی برای وی رخ داده بودثابت کردن توانایی و استعدادش به دیگران کمی دشوار بود: در هنگام اجرای کنسرت موسیقی محلی تماشاچیانی که در آنجا بودند فکر می کردندمی‌کردند که عالیم آلت موسیقی را بطوربه‌طور درست و به سبک سنتی در دست نگرفته استنگرفته‌است که خنده آنهاآن‌ها موجب فرار عالیم از صحنه کنسرت شد.

مدت این دوره تحصیلی 4 سال بود که شامل تکنیکهایتکنیک‌های مخصوص صدا و موغام و مجموعه آهنگهایآهنگ‌های کلاسیک آذربایجانی بود. هنگامیکه عالیم آهنگهاآهنگ‌ها را با خودش می خواند اساتیدش آنقدر تحت تاثیرتأثیر صدایش قرار گرفتند که عالیم را تشویق کردند 2 سال زودتر در امتحانات نهایی شرکت کند ولی او با نپذیرفتن این موضوع اظهار می کردمی‌کرد که برای کامل کردن تواناییهایشتوانایی‌هایش به زمان بیشتری نیاز دارد.عالیم درک کرده بود که موسیقی برایش سرگرمی نیست بلکه یک ضرورت و نیاز برای بیان استعداد منحصر بفردش و عشق و علاقه شدیدش به موسیقی بود.

در سالهایسال‌های آخر تحصیلی عالیم تکنیک صدایش را درست کرد و به آسانی امتحانات نهایی را پشت سر گذاشت اما بعدها او به این نتیجه رسید که کیفیت صدایش اهمیت بسیار بالایی در جایگاهش در موسیقی موغام دارد و اعتقاد داشت که تا آن لحظه احساسات و درک عمیق تری از موغام را بطوربه‌طور کامل نفهمیده است.

استاد در سن 22 سالگی نشان بزرگ خوانندگی ( جابار قارایغدی اوغلی نشانی ) را دریافت می کندمی‌کند و از محضر نوازندگان بزرگی همچون مرحوم بهرام منصورف و حبیب بایرامف ( نوازندگان فقید مشهور تار )ونریمان علی‌اف و آقا عبدالله‌افنهایت استفاده را میبرد . عالیم قاسم اف شاگرد مرحوم حاجی بابا حسین اف بوده.

عالیم قاسم اف زمانی آوازخوانی را بطوربه‌طور رسمی شروع کرد که آذربایجان زیر سلطه شوروی بود و در این وضعیت از موغام و موسیقی سنتی هیچ حمایتی نمی شد ،نمی‌شد، اجراها محدود بود . ضمن اینکه هنرمندان کمی موفق به حفظ تاریخ و سبک اجدادی خود شده بودند.

هرچند که افزایش شهرت عالیم با کاهش نفوذ اتحاد جماهیر شوروی همراه بود و لی عالیم در حرفه خود به صورت جهانی شناخته شد . استاد در سالهایسال‌های 1983 و 1987 جایزه هنر مدرن وسنتی در منطقه آسیای مرکزی یونسکو را از آن خود کرد.

در شرایطی سفر یک تبعه آذربایجانی به خارج از مرزهای شوروی امری نادر و غیر عادی بودکنسرتها و تورهای او یکی پس از دیگری هم در داخل کشور و هم درکشورهای دیگر مورد استقبال فراوان قرار می گرفتندمی‌گرفتند فشار این کنسرتها زیاد بود و خبرهای زیادی در تلویزیون در مورد آن بیان می شدمی‌شد.

در دوره ای که عالیم طراوت و شادابی جوانی را داشت با تامیلا اصلانوا(Tamilla Aslanova) ازدواج کرد ماحصل این ازدواج اولین دخترش بنام فرغانا (Ferghana) بود که در سال 1980 بدنیابه دنیا آمد و پس از آن دو فرزند دیگرش ،دیگرش، پسری بنام قادیر(Gadir) و دومین دخترش بنام دیلربا(Dilruba) بدنیابه دنیا آمدند ولی با همه این تغییر و تحولات در زندگیش و از بین رفتن نفوذ خارجی هاخارجی‌ها (شوروی)از شهرها و تلویزیون، عالیم زندگی و موسیقی شخصی خود را ادامه می دادمی‌داد.

در سن 27 سالگی و با بازی در نقش مجنون در اپرای لیلی و مجنون چشم هاچشم‌ها را متوجه خود ساخت و سپس مدارج ترقی در آواز آذری را به نحوی پیمود که از وی به عنوان شایسته ترینشایسته‌ترین جانشین خوانندگان صاحب نامی چون جبار قاریاغدی ،قاریاغدی، سید و خان شوشینسکی یاد می شودمی‌شود.

عالیم قاسم اف از سال 1979 میلادی در مکتب آذربایجان شروع به کار کرده استکرده‌است و در سن سی و سه سالگی توانست نشان درجه یک هنری ازکشورش آذربایجان دریافت دارد .

سبک عالیم نه تنها در بخش موسیقی موغام و سنتی آذربایجان رواج می یافت بلکه در سبک عاشیق(Ashiq) و سبک حماسی روستایی با ریشه هایریشه‌های آذربایجانی، ترکیه ای و منطقه آذری ایران نفوذ کرد. این سبک شاگردان سایر اساتید را نیز تحت تاثیرتأثیر قرار داد و اعتبار منحصر بفرد جایگاه عالیم به حدی بالا رفت که نصرت فاتح علی خان(قاوالی خواننده) که در بیان این موضوع می گویدمی‌گوید:"وقتی من موسیقی و کنسرت عالیم را تماشا کردم بسیاری از درهای بسته برایم باز شدو پاسخ بیشتر سوالهایم داد شد."

طرز بیان وسبک سنتی موغام که عالیم ارائه می دادمی‌داد در موفقیتش خیلی موثرمؤثر و کارا بود. او می دیدمی‌دید که بهترین را نمایش و اجرای موسیقی موغام در مقابل تماشاچیان و ایجاد یک بستر مناسب در این مقطع زمانی این روش است . در یکی از بیانات مشهورش می فرماید:"دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم روزانه در حال تغییر است موسیقی تنها وسیله برای ابراز احساسات درونی انسانهاست، من بدنبال تطبیق تفسیرهای نوین هستم. "

به همین ترتیب عالیم با سبک آوازخوانی و صدایش و با معرفی نواهای تازهای از قبیل نقاره(nagara) ، بالابان(double-reeded balaban) ،کلارینت(clarinet) و نوعی طبل فلزی (metal-bodied drum) در دستگاههایدستگاه‌های موغام انقلابی به پا کرد. بعلاوه او با دانستن و آگاهی به نوآوری ،در انتخاب اعضای گروهش و شاگردانش نوازندگان باتجربه را با جوانترها تمرین می دادمی‌داد زیرا اعتقاد داشت آنهاآن‌ها پرانرژی تر هستند.

در دهه 1990 شاهد کنسرت‌های متعددی در سطح گسترده در کشورهای ایران ،ایران، برزیل و ایالات متحده و سراسر اروپا بودیم.

موسیقی و سبکی که عالیم در اروپا و آمریکای شمالی به نمایش گذاشت بسیار مورد استقبال قرار گرفت . در یکی از این کنسرتها ،کنسرتها، وقتی برای شرکت در فستیوال موسیقی کلاسیک به فرانسه رفته بود بطوربه‌طور تصادفی جف بوکلی (Jeff Buckley) ملاقات کرد که این دیدار باعث ایجاد همکاری بین آنها میآن‌ها گرددمی‌گردد .

بوکلی تماشاچی موسیقی عالیم بود و آنهاآن‌ها یک قطعه موسیقی بنام "What Will You Say"باهم اجرا کردند که بطور زنده از برنامه بوکلی پخش گردید.

بوکلی به عنوان یکی از شنوندگان علاقه‌مند قاوال بسیار تحت تاثیر هنرنمایی عالیم قرار می گیرد، بطوریکه بیان می کند : "عالیم فقط با قاوال و صدای خودش هنرنمایی می کند ،هنرنمایی او واقعاً اصیل و پاک است و همه این اصالت در صدای او در درون او نهفته است." عالیم از این همکاری خشنود و راضی بود و بیان می کندمی‌کند : "که همکار آمریکاییش بسیار با استعداد است و واقعاً احساسات مردم شرق در او وجود دارد." نتایج این همکاری و عملکرد عالی استاد مقدمه معرفی موسیقی و سبک عالیم در بین شنوندگان غربی می گرددمی‌گردد.

اعلام استقلال آذربایجان از اتحاد جماهیر شوروی در سال 1999 اهمیت و اعتبار فرهنگ آذری هنرمندان را افزایش داد که این عامل باعث شد که هم سبک موغام و هم عالیم قاسم اف در سطح بین‌المللی شناخته تر شوند. عالیم در سال 1993 به عنوان هنرمند مرمدی آذربایجان نامیده می شودمی‌شود و در سال ۱۹۹۹جایزه IMCیونسکو (که به جایزه نوبل موسیقی مشهور است.) را به دلیل شناساندن موسیقی «موغام» آذربایجان با عنوان بهترین خواننده، از آن خود کرد. جایزه ای که قبل از او به کسانی چون نصرت فاتح علیخان، فون کارایانکارایان، ،شوستاکوویچ، شوستاکوویچ ، برنشاین ،برنشاین، راوی شانکار و ... تعلق گرفته استگرفته‌است.

تورها و کنسرتهای گسترده عالیم و پیشرفتش در موسیقی موغام باعث شد که سازمان یونسکو در سال 2003 موسیقی موغام آذربایجان را به عنوان شاهکار آواز خوانی و میراث مردمی وموسیقی سنتی قدیمی قرن شد و این عاملی شد که عالیم در حفظ و ترویج موسیقی موغام مصمم تر گردد. استاد در اولین فرصت موسیقی خود را برای اولین بار در سطح بین اللملی ضبط ومنتشرکرد.در سال 1996 با همکاری برادران منصوراف (Mansurov) و بدنبال آن با آلبوم هایآلبوم‌های "Art of the Mugham" و" Legendary Art of Mugham " در سال 1998ارائهموغام کلاسیک به سبک خودش را آغاز کرد.

در سال 1997 عالیم آلبوم "The Art of Mugham" و در سال 2007، "Spiritual Music of Azerbaijan"را منتشر ساخت و فرصتی یافت تا در سال 2005 کنسرتی بنام پروژه جاده ابریشم(Silk Road Project)هنرنمایی کنداین کنسرت با هدف ترویج فرهنگهایفرهنگ‌های چند ملیتی و مبادلات فرهنگی میان شرق و غرب برگزار گردید.

روزنامه نیورک تایمز با توجه به عملکرد خاص و توانایییهایتواناییی‌های ویژه استاد، نقش مالیک منصور اف و رئوف اسلام اف را در کنار عالیم در این کنسرت بسیار پررنگ جلو داده بود.

عالیم کنسرتهای زیادی را در سراسر اروپا با همکاری دخترش برگزار کرد و در همه دعوتهایی که از او برای شرکت و هنرنمایی در جشنواره هایجشنواره‌های موسیقی اصیل کشورهایی مانند مصر و فرانسه به عمل می آمد عملکردهایش فارغ از محل و مکان اجرا همیشه با تحسین و تشویق منتقدان همراه بود.

از وی به عنوان شایسته ترینشایسته‌ترین جانشین خوانندگان صاحب نامی چون جبار قاریاغدی اوغلی، سیدشوشینسکی و خان شوشینسکی یاد می شودمی‌شود. اجرای هماهنگ و تسلط نوازندگان بر تکنیک هایتکنیک‌های نوازندگی از تمرینات مداوم و پیوسته آنهاآن‌ها حکایت می کندمی‌کند. آواز عالیم قاسیم اف با پختگی کامل، صلابت و ازهمه مهمتر اوج خوانی کم نظیر وی، جنس زنگدار صدایش که با انعطافی حیرت انگیز در اوج و فرودها غلت می خورد شنونده را به حظی روحانی از این صدای اساطیری فرو می بردمی‌برد. از جمله نکات جالب توجه در کنسرت گروه عالیم قاسیم اف ،اف، حرکات دست این اسطوره آواز و خواندن اشعاری که عمدتاً در فضای تغزلی و عاشقانه سیر می کندمی‌کند و استفاده از ریتم هایریتم‌های لنگ در برخی قطعات است که حداقل در گروههایگروه‌های موسیقی کمتر سابقه داشته استداشته‌است.

استاد عالیم قاسیم اف معتقد است:اگر من قدر صدایم این نعمت خداوندی را نمی‌دانستم و شب و روز تمرین نمی‌کردم این صدا خیلی وقت پیش مرا ترک میکردمی‌کرد.من تا زمانیکه لازم نشده حنجره ام را نفروخته ام حتی شده بادوستانم به خاطر یک دهن آواز خواندن دشمن شده ام،اما حنجره ام را نفروخته ام.خب حنجره ام هم اگر مرد باشد مرا نمی‌فروشد.

· برای آوازخوانی باید در انسان حالتی ایجاد شود ،شود، آن حالت درونی را امروز ابزارهایی مانند کامپیوتر ،کامپیوتر، تلفن و خیلی نمادهای زندگی امروزی از انسان گرفته‌اند .

· تاثیر گیریتأثیرگیری یک موزیسین از مردم به معنای کار پاپ صرف نیست بلکه از واکنش هایواکنش‌های مردم می توانمی‌توان تصمیم گرفت که چگونه اثر خود را اصلاح کنیم .

· موسیقی اگر برون رفت از حالتی جماد در انسان هاانسان‌ها باشد می تواندمی‌تواند در روحشان تاثیرتأثیر داشته باشد .

· بداهه کاری درواقع خلق هنر در ساعه است و آنقدر هنرمند باید رها شود که بتواند اثری این را به دور از کلیشه هایکلیشه‌های سابقش تولید کند .