پارسوآش: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱:
'''پارسوا''' یا '''پارسوماش''' یا '''پارسواش''' یا '''پارسومش''' یا '''پارساماش''' یا '''کشور پارسوماش'''<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=1985|وبگاه=|نشانی=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false|عنوان=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false}}</ref>[[parsua]] در کتیبه‌های پادشاه [[آشور]] [[شمشی اداد پنجم]] ۸۲۳ تا ۸۱۰ [[پیش از میلاد]] و در کتیبهٔ [[سناخریب]] در سال ۶۹۱ پیش از میلاد به مناسبت [[نبرد]] در [[حلوله]] و همچنین در یک رشته از نامه‌های [[آرشیو]]، [[آشور|پادشاهان آشور]] که مربوط به حوادث ۶۵۳ تا ۶۵۲ پیش از میلاد است، به عنوان یکی از ایالات منتهی [[عیلامی]] ذکر شده‌است، پارسوماش امکان دارد که همان [[پارسوا]] در نزدیکی اردلان [[سنندج]] باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.researchgate.net/publication/303403135_Samsi-Adad_V%27s_Campaigns_into_the_Zagros_Revisited|عنوان=https://www.researchgate.net/publication/303403135_Samsi-Adad_V%27s_Campaigns_into_the_Zagros_Revisited}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/zagros/index.htm|عنوان=https://www.heritageinstitute.com/zoroastrianism/zagros/index.htm}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false|عنوان=https://books.google.com/books?id=BBbyr932QdYC&pg=PA61&dq=Parsua#v=onepage&q=Parsua&f=false}}</ref><ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۴|ک=تاریخ ایران باستان|ص=۷۵}}</ref>
نامهای جغرافیایی پارشوا، پارسوا، پارسواش و پارسوماش و انتساب
لوئیس لوین انتهای شمالی دشت ماهیدشت را که راه‌های خوبی آن نمری مربوط می‌کند و در آن تپه‌های تاریخی مهمی وجود دارد برای این ایالت تعیین نموده‌است(Levine, 1974, p.112)نامبرده در نوشته‌های جدیدتر خود ناحیه [[ماهیدشت]] شمالی و حوالی [[روانسر]] را بهترین گزینه دانسته‌است(Levine, 1977, p.138)بر اساس‌همین جایابی، پارپولا در اطلس تاریخی شرق نزدیک در دوره آشور جدید، نیکور پایتخت پارسوا را در [[روانسر]] امروزی جایابی کرده‌است.(Lanfranchi, pp.101-2؛Parpol)این جایابی مرزهای شمالی پارسو( با توجه به وسعت این ایالت و مجاورت آن با مانّا) تامنطقه [[سنندج]] و مناطق شرقی‌تر آن می‌توانست کشیده شده باشد) ملازاده، صص۱۵۶–۱۵۱(.
خط ۷:
'''بررسی و مطالعه ارتباط پارسوا با پارسوماش'''
در خصوص ارتباط پارسوا با پارسوماش نظریات متفاوتی وجود دارد. کایلر یانگ ولوئیسلوین به نوعی این دو را یکی می‌پندارند و لوین اشاره می‌کند:در اواخر دوره آشورجدیداشارات به پارسوا در منطقه غرب ایران (استان[[کردستان]]) ناپدید شده تا اینکه دوباره در دوره آشوربانیپال در مناطق خیلی جنوبی‌تر و استان فارس به آن اشاره می‌شود(Levine,1974,p.111)در همین‌جا لوین تأکید می‌کند درکتیبه‌های آشوربانیپال است. کایلر یانگ در مقاله نخست خود که به مهاجرت ایرانی‌ها به منطقه زاگرس اختصاص دارد(Young,1967,pp. 11-34)، به‌طور خلاصه ضمن اعتقاد به این مسئله که پارشوای شمال غرب، پارسوای غرب و پارسوماش جنوب غربی ایران در ارتباط باپارسی‌ها قرار دارند، به این نتیجه رسیده که:سه پارسوا یا سه گروه از پارسی‌ها در غرب ایران و تقریباً به صورت همزمان وجود داشته‌اند؛ یکی در شمال غرب، دیگری در مرزهای ایلام و آخری در فارس. بر اساس نوشته یانگ مهاجرتی از شمال غرب، به غرب و سپس جنوب غربی ایران صورت نگرفته و اشاراتی که در این زمینه وجود دارد، نتیجه برداشت نادرست از منابع است(Ibid,p.22)یانگ در مقاله جدید خود نظری تقریباً متفاوت ارائه می‌کند(Young, 2003,pp.243-244). او در اینجاضمن یکی شمردن ایالت‌هایااسامی پارسوا، پارسواش وپارسوماش محل
به احتمال قوی [[پارس]] بعدی در [[انشان]] است در زمان داریوش هخامنشی ایجاد شده و جنوب غرب ایران واستان فارس فاقد هر گونه اثری از مهاجرت اقوام آریایی در عصر آهن و بعد از آن بوده‌است.<ref>{{پک|نلسون فرای|۱۳۸۶|ک=میراث باستانی ایران|ص=۱۱۵}}</ref>
خط ۱۶:
این قوم، در همین نواحی به زندگیه شبانکارگی و کشاورزی اشتغال جسته‌اند و این نواحی را به یاد سرزمینی که در حوالی جنوب [[ارومیه|دریاچه ارومیه]] که ترکش کرده بودند به نام پارسوماش، یا پارسواش خوانده‌اند.
[[هخامنشیان|خاندان هخامنش]] به عنوان یک خانوادهٔ ممتاز، سرکردگی این طوایف را
در هر حال قبول این فرضیه که آن‌ها در [[هزاره هشتم (پیش از میلاد)|قرن هشتم]] تا [[هزاره هفتم (پیش از میلاد)|هفتم پیش از میلاد]] از ایالت شمال '''پارسوماش''' آمده‌اند، خیلی قوی است…!<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۴|ک=تاریخ ایران باستان|ص=۷۴}}</ref>
خط ۴۱:
نتیجهٔ نخستین لشکرکشی [[تیگلت پیلسر سوم]] به کوهستان [[زاگروس|زاگرس]] همانا ایجاد دو ایالت جدید پارسوا و [[بیت همبان]] در پادشاهی [[آشور]] بود. این دو ایالت تا سقوط آشور جزو آشور باقی ماندند. در عهد [[سارگون دوم]] مقام رئیس ناحیهٔ پارسوا در آشور وجود داشت<ref>پارسوآ شا. ازسال‌نامه‌ها، سطور ۶۶، ۶۷؛ کتیبهٔ رسمی سطر ۵۸. KS ص ۹۰، ۱۰۸</ref> از نامهای که [[فورر]] بدان اشاره کرده چنین بر می‌آید که پارسوا بعدها هم جزو [[آشور]] بود. در زمان [[آشور-ناصیر-پال دوم|آشور ناسیراپال]] ایالت کیشه‌سو<ref>[[کیشه‌سو|کار اوریگالی]]</ref> که شرقی‌تر از پارسوا بوده جزو آشور شمرده می‌شده.<ref>ممکن است که پارسوا نیز در این جدول دو سطر پایین‌تر تحت عنوان ناحیهٔ شهر [[نیککور]] قلمداد شده باشد.</ref>
عقیدهٔ شایع مبنی بر این است که پارسوا در ناحیه اردلان [[سنندج]] میهن پارسیان بوده و ایشان پس از تسخیر آن ناحیه بدست آشوریان از آنجا به [[پارسوآش|پارس]] هجرت کردند،<ref>این تئوری را [[هیوزینگ]] تدوین کرده</ref> نخستین اشاره به پارسیان در سال ۸۴۳ پ. م. است ولی دومین اشاره به این قبایل به سال - ۶۹۱ پ. م. - برمی‌گردد که در آن سال [[سناخریب]] با پارسواییان (پارس‌ها) در سرزمین [[عیلامیان|عیلام]] مواجه شد و با آنان در همان سرزمین جنگید.<ref>پروفسور هاید ماریکخ از زبان داریوش (صفحه 13)</ref> این رویداد از این جهت مهم است که شاه عیلام برای کمک به
== موقعیت پارسوا از نگاه مورخان ==
خط ۵۳:
[[ویدنر]] و پس از وی، [[جرج کامرون|کامرون]] و بسیاری دیگر معتقدند که کورش یکم پادشاه [[پاسارگادیان|پرسید]] متأخر نبوده بلکه سلطنت پارسوا را در کوه‌های [[زاگروس|زاگرس]] یا سرزمینی بینابین آن دو را داشته‌است؛ ولی ویدنر این نکته را که ناحیهٔ [[خودیمری]]<ref>اراضی [[استان بوشهر]]</ref> که در همان متن آمده و همزمان با [[کورش یکم|کورش‌یکم]] به آشور باج می‌داده و مسلماً با قلمرو کورش یکم مجاور بوده و در مشرق [[عیلام]] و کرانه‌های [[خلیج فارس]] یعنی در کنار پارس قرارداشته در نظر نگرفته‌است.<ref>استدلال [[ویدنر]] منتفی است و در نتیجه استنتاج‌های او را هم نمی‌توان پذیرفت.</ref>
گذشته از ایجاد ایالات پارسوا و [[بیت همبان]] یک نتیجهٔ دیگر لشکرکشی [[تیگلت پیلسر سوم]] در سال - ۷۴۴ پ. م. - عبارت بود از تصرف [[اسبان]] و دام‌ها توسط آشوریان و بردن عده‌ای پیشه‌ور پارسوایی به آشور. بعدها بخشی از ساکنان را که در ایالت جدید آشور باقی مانده بودند نیز از آنجا تبعید و منتقل کردند. سال‌نامه‌های تیگلت پیلسر سوم در وقایع سال -۷۳۸ پ. م. - می‌نویسد که عده‌ای از اسیران [[کوتیان (قوم)|کوتی]] و ساکنان [[سانگیبوتو|بیت سانگی]] را در شمال [[سوریه]] و [[فنیقیه]] شمالی مسکن دادند.
[[دیاکونوف]] در کتاب [[تاریخ ماد]] می‌نویسد آشوری‌ها ضمن حمله به پارسوا در خاک [[اتحادیه قبایل ماد|ماد]] نفوذ کردند و آخرین نقطهٔ لشکرکشی آشوریان ظاهراً دژ مادی [[زاکروتی]] بود.<ref>[http://www.irantarikh.com/ ایران تاریخ]</ref> محل این دژ محتملاً در ناحیهٔ [[اردلان]] کنونی قرار داشت، و [[شلمنسر سوم|سلمنسرسوم]] شاه آشور در این حمله برای اولین بار در سال ۸۳۴ پیش از میلاد به اقصی نقاط کشور مادی‌ها رسید.<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۴|ک=تاریخ ایران باستان|ص=۲۰۱}}</ref>
خط ۸۴:
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=فره‌وشی|نام=بهرام|پیوند نویسنده=بهرام فره‌وشی|کتاب=ایرانویج|سال=۱۳۶۸|ناشر=دانشگاه تهران|شهر=تهران}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=دیاکونوف |نام=میخائیل میخائیلوویچ |پیوند نویسنده=میخائیل میخائیلوویچ دیاکونوف|کتاب=تاریخ ایران باستان|ترجمه=روحی ارباب|سال=۱۳۸۴|ناشر=شرکت انتشارات علمی و فرهنگی|شهر=تهران}}. {{شابک|۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶}}
* ای. م. دیاکونوف. ''[[تاریخ ماد]]''. {{شابک|۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶}}
{{درگاه|ماد}}
| |||