'''قلعه مچی''' یا '''قلعه رییس هاقلعچه''' و بناههای وابسته آن مربوط به [[دوره صفوی]] در [[شهرستان زابل]] در سه کیلومتری شرق حوضدار [[سیستان]] و ۶ کیلومتری [[شهر سوخته]] و ۷۰ کیلومتری جنوب غربی شهر [[زابل]]جای گرفته است.این قلعه بزرگترین قلعه دوران صفوی و مربوط به خوانین بلوچ ایل رئیس هاست که حکومت مناطقی دستشان بود حدود سیصد سال پیش بخاطر یک وصلتی با سربندی ها که منجر به کشتار و جنگ شد مجبور به مهاجرت از این منطقه و رفتن به شهر جالق سراوان شدن.قلعه مچی(نخل خرما)یا قلعه رستم یادگار رئیسی ها در سیستان فعلی است،شاه منصور،رئیس خسرو،رئیس چاری،رئیس پیروزشاه و رئیس جمال و رئیس عارف و رئیس رستم حاکمان این طایفه اند این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۰۹|۰۹|۱۳۷۷|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۲۱۳۵ بهعنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://web.archive.org/web/20151023092637/http://iranshahrpedia.ir:80/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان = دانشنامهٔ تاریخ معماری ایرانشهر|نشانی بایگانی = http://web.archive.org/web/20150406043613/http://iranshahrpedia.ir/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip|تاریخ بایگانی=۲۳ اکتبر ۲۰۱۵ | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۰۱۱-۰۵-۱۹}}</ref>
== معماری ==
این قلعه مقر و کاخ خاندان بلوچ رئیسی (ملک محمد رئیسی) فرمانروایان جنوبی منطقهسیستان میباشد که از خشت و گل ساخته شدهاست. ارتفاع ایوان شمالی این قلعه از زمین ۱۰ متر و دهانه آن ۵/۷ متر پهنا دارد. در این منطقه باقی مانده یک آسیاب بادی نیز وجود دارد که نمونههای آن در دوران اسلامی و در تمام نقاط سیستان وجود داشتهاست.
این ساختمان رادر زمان صفویّه شاهان کیانی سیستان ساختهاند ودر احیاءالملوک هم دکتر ستوده آن را قلعهٔ کافی نامیدهاست. است. در این منطقه کتیبهای از سال ۱۱۳۰ هجری قمری (۱۷۱۷ میلادی) مربوط به میرجعفرخان کشف شدهاست.
== وجه تسمیه ==
قلعه مچی در ناحیه تاریخی حوضدار در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی زابل قرار دارد و از آنجا که در سراسر منطقه نخلستانهای فراوانی وجود داشت و مچ نیز به زبان بلوچیمحلی به معنی درخت خرما میباشد، قلعه به این نام مشهور شدهاست.<ref name="Savosh">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.savosh.com/fa/قلعه-مچی-زابل |عنوان=قلعه مچی زابل |ناشر=مجله گردشگری ساوش}}</ref>