احمد مشیرالسلطنه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
Tenaciouss (بحث | مشارکتها) ابرابزار |
||
خط ۲۴:
| successor3 =
| birth_date = ۱۲۶۰ (قمری)
| birth_place = [[آمل]]، [[مازندران]]
| death_date = ۱۳۳۷ (قمری) (۷۷ سال)
| death_place =
| nationality = {{پرچم|ایران|۱۹۲۵}}
| residence =
خط ۳۵:
| children =
| occupation = سیاستمدار
| profession = وزارت
|cabinet =
| religion = [[اسلام]]
خط ۴۳:
|footnotes =
}}
'''میرزا احمدخان مشیرالسلطنه''' از [[فهرست نخستوزیران ایران پس از مشروطه|نخستوزیران ایران]] در [[دوران مشروطه]] در دوران پادشاهی [[محمدعلیشاه قاجار]] بود
== زندگینامه ==
=== جوانی ===
احمد مشیرالسلطنه در ۱۲۶۰ هجری قمری در
جدیت میرزا احمد خان منشی باشی در کارها و صداقت و علاقهمندی وی باعث شد که مورد علاقهٔ ولیعهد قرار گیرد در نتیجه از این پس او علاوه بر انجام کارهای نوشتاری ولیعهد به حکمرانی چند شهر آذربایجان نیز میپرداخت و روز به روز بر اعتماد و صمیمیت او و ولیعهد افزوده میشد تا اینکه در ۱۲۹۷ هـ. ق وزیر و پیشکار کل [[آذربایجان]] شد.
خط ۵۶:
احمد مشیرالسلطنه در سال ۱۳۰۹ دوباره از طرف کامران میرزا نایب السلطنه که حکومت مرکزی با وی بود به حکومت گیلان رفت و مدت سه سال در آن جایگاه باقی ماند. در ۱۳۱۴ هـ. ق مشیرالسلطنه به وزارت خزانه منصوب شد. تا آن تاریخ وزیر خزانه محمد ولی خان نصرالسلطنه (محمد ولی خان سپهسالار) بود و بر اساس اختلافی که بین وی و امین الدوله بر سر عیار مسکوکات به وجود آمد از وزارت خزانه برکنار شد و مشیرالسلطنه به جای وی به این سمت رسید.
مشیرالسلطنه در وزارت خزانه جلوی سوءاستفاده و تقلب در عیار مسکوکات را گرفت و مقدار زیادی از بروات معوقه را که از زمان ناصرالدین شاه در دست مردم بود پرداخت نمود.
امین الدوله این اقدام مشیرالسلطنه را با دیدهٔ انتقاد نگریست و از اینکه میدید مظفرالدین شاه مبالغی از وام دریافتی از روسیه را برای واریز بدهیهای پدر خود اختصاص دادهاست انتقاد میکرد و آن را نوعی سوءاستفاده تلقی مینمود در حالیکه مشیرالسلطنه به علت داشتن احساسات شدید مذهبی و ملی هرگز اهل سوءاستفاده و دغلکاری نبود.
پس از عزل امینالدوله همچنان وزارت خزانه با مشیرالسلطنه بود و با روابطی که با اتابک داشت در کار خزانه استقلال کامل پیدا کرد. وزارت خزانه او تا دوران صدارت عینالدوله طول کشید زیرا وی در این کار تبحر خاصی داشت.▼
=== وزارتخانه ===
▲پس از عزل امینالدوله همچنان وزارت خزانه با مشیرالسلطنه بود و با روابطی که با اتابک داشت در کار خزانه استقلال کامل پیدا کرد. وزارت خزانه او تا دوران صدارت عینالدوله طول کشید.
در سفر سوم [[مظفرالدین شاه]] به فرنگ مشیرالسلطنه دارای سه شغل مهم بود که عبارت بودند از: وزارت خزانه، وزارت داخله و رئیس شورای سلطنتی. چند ماه پس از بازگشت مظفرالدین شاه از اروپا بین عینالدوله صدراعظم و مشیرالسلطنه وزیر خزانه و داخله اختلاف نظر ایجاد شد. عینالدوله با خوی استبدادی و خشونت خود میخواست تمام وزراء را تحت سلطه خود قرار دهد ولی مشیرالسلطنه به علت اینکه سالها وزیر و پیشکار ولیعهد در آذربایجان بود و عینالدوله زیردست او کار میکرد از صدراعظم تمکین نمینمود و البته شاه به هر دوی آنها محبت و عنایت داشت. کار اختلاف و دعوای عینالدوله و مشیرالسلطنه بالا گرفت و بالاخره صدراعظم پیروز شد و مشیرالسلطنه به خراسان اعزام شد
پس از استعفای عین الدوله و تبعید وی به فریمان خراسان، مشیرالسلطنه به تهران بازگشت ولی شغلی نپذیرفت
▲در سفر سوم [[مظفرالدین شاه]] به فرنگ مشیرالسلطنه دارای سه شغل مهم بود که عبارت بودند از: وزارت خزانه، وزارت داخله و رئیس شورای سلطنتی. چند ماه پس از بازگشت مظفرالدین شاه از اروپا بین عینالدوله صدراعظم و مشیرالسلطنه وزیر خزانه و داخله اختلاف نظر ایجاد شد. عینالدوله با خوی استبدادی و خشونت خود میخواست تمام وزراء را تحت سلطه خود قرار دهد ولی مشیرالسلطنه به علت اینکه سالها وزیر و پیشکار ولیعهد در آذربایجان بود و عینالدوله زیردست او کار میکرد از صدراعظم تمکین نمینمود و البته شاه به هر دوی آنها محبت و عنایت داشت. کار اختلاف و دعوای عینالدوله و مشیرالسلطنه بالا گرفت و بالاخره صدراعظم پیروز شد و مشیرالسلطنه به خراسان اعزام شد (به عنوان تبعید).
▲پس از استعفای عین الدوله و تبعید وی به فریمان خراسان، مشیرالسلطنه به تهران بازگشت ولی شغلی نپذیرفت یا به وی پیشنهاد نشد و در تمام مدت صدارت ''مشیرالدوله'' (مشیر السلطنه با مشیرالدوله میانهای نداشت و او را لایق صدراعظمی نمیدانست و غالباً از انتصاب او به صدارت انتقاد مینمود) او بیکار بود. پس از صدور فرمان مشروطیت در کابینهٔ میرزا نصرالله خان مشیرالدوله به وزارت عدلیه منصوب شد، ولی این کابینه دوام زیادی نداشت و با ورود میرزا علی اصغرخان امین السلطان (اتابک) و انتصاب وی به ریاست وزرائی بار دیگر مشیرالسلطنه از کار کنار رفت.
در ۲۱ رجب ۱۳۲۵ هـ. ق اتابک کشته شد و برای تعیین جانشین وی بین محمدعلی میرزا و مجلس اختلاف نظر حاصل شد. مجلس تمایل به ناصرالملک وزیر دارائی کابینه قبل داشت، ولی محمد علی میرزا مایل به زمامداری مشیرالسلطنه بود. سرانجام شاه پیروز شد و فرمان نخستوزیری به نام مشیرالسلطنه صادر گردید و او کابینه خود را در ۱۶ شهریور ماه ۱۲۸۶ ش به مجلس معرفی کرد. در این کابینه وزارت کشور را خود بر عهده گرفت ولی تحریکاتی از طرف بعضی از نمایندگان مجلس به عمل میآمد و با در نظر گرفتن این نکته که محمدعلی شاه قصد آشتی و سازش با مشروطه و مجلس را داشت مشیرالسلطنه را وادار به استعفا نمود و به جای او ناصرالملک همدانی به ریاست دولت رسید.
ناصرالملک نیز مدتی کوتاه نخستوزیر بود تا اینکه واقعه توپخانه پیشآمد و ناصرالملک معزول به اروپا تبعید شد و نظام السلطنه به زمامداری رسید و او نیز پس از پنج ماه نخستوزیری چون نتوانست بین شاه و مجلس را التیام دهد کنار رفت و مشیرالسلطنه بلافاصله نخستوزیر و کابینه خود را تشکیل داد و وزارت کشور را نیز عهدهدار شد و در تهران حکومت نظامی برقرار گردید. حادثه به توپ بستن مجلس و تشکیل محکمه باغشاه و اعدام عدهای از مشروطهخواهان در این دوره صورت گرفت.<ref>بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران، ج۱، ص۱۰۳.</ref>
[[پرونده:Mmdalishah.jpg|350px|بندانگشتی|راست|از راست آصفالسلطنه، [[علاالملک]]، [[مهدیقلیخان مجدالدوله|قلی مجدالدوله]]، [[موثقالدوله]]، [[مشیرالسلطنه]]، [[مسعود میرزا ظلالسلطان|شاهزاده ظلالسلطنه]] (پسر [[کامران میرزا]])، شاهزاده
=== فتح تهران ===
سطر ۸۵ ⟵ ۸۲:
== مرگ ==
مشیرالسلطنه پس از خروج از سفارت عثمانی به زندگانی شخصی خود پرداخت و غالباً وقت خود را به عبادت و رسیدگی به کار مسجد و مدرسه خود میگذرانید.
در ۱۳۲۸ هـ. ق به او سوءقصد شد و هنگامی که قصد خروج از کالسکه خود را داشت چند تیر بسویش شلیک شد. گلولهها به پای او اصابت کرد و مدتها تحت درمان و معالجه بود تا سرانجام در ۱۳۳۷ هـ. ق در ۷۷ سالگی درگذشت و در مقبره شخصی خود واقع در صحن نوی قم به خاک سپرده شد
== ویژگیها ==
مشیرالسلطنه سواد
[[مسجد مشیرالسلطنه]] در تاریخ ۲۵ مهر ۱۳۸۳ با شماره ۱۱۲۰۸ در [[آثار ملی ایران|فهرست آثار ملی]] ثبت شد.<ref>[http://chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=116543&Serv=3&SGr=22 خانه تیمورتاش، خانه رقیب عشقی شهریار نیست]، خبرگزاری میراث فرهنگی</ref>
در کتاب رهبران مشروطه جلد دوم تألیف ابراهیم صفائی دربارهٔ مشیرالسلطنه چنین
{{نقل قول|سکرتر و رئیس دفتر نداشت و بیواسطه با ارباب حاجت روبرو میشد و شخصاً به شکایت مردم رسیدگی میکرد. در زمان صدارت نخست او بود که شاهزاده مقتدری چون سیفالدوله در برابر شکایت جمعی از مردم کرمانشاه به محاکمه جلب شد. مشیرالسلطنه نیکوکار و بذال بود هر وقت از خانه بیرون میرفت یا روانه مسجد میگردید جمعی ارباب حاجت جلو او را گرفتند و او هیچکس را محروم نمیکرد. اعتقاد خالص به شاه و دین و وطن سرلوحه اعتقادات ملی و مذهبی مشیرالسلطنه بود. در راه محمدعلی شاه حتی پس از برکناری از صدارت تا پای جان ایستاد. در بحبوبه بیپولی شاه، در همان ماههای آخر بیست هزار تومان برای کمک به مخارج دربار فرستاد و تمام املاک خود را برای امور خیریه وقف کرد.}}
{{نقل قول|میرزا احمد منشی باشی مشیرالسلطنه… ابتدا منشی مخصوص ولیعهد مظفرالدین میرزا بود، بر اثر بیکفایتی و تعدی فراوان او و عمالش به مردم و غائله شیخ عبیدالله و تصرف میاندوآب و قتل مردم آن سامان از پیشکاری ولیعهد معزول شد و به تهران آمد ولی از آنجا که امنای دولت ناصری هم هیچیک از مشیرالسلطنه (لقبی است که مظفرالدین میرزا ولیعهد به او داده) با کفایتتر نبودند، وی بزودی توانست دوباره در سلک معاریف رجال ایران قرار گیرد تا اینکه در زمان مظفرالدین شاه به سمت وزیر داخله انتخاب شد.}}▼
و در کتاب ایران در زمان قاجار دربارهٔ مشیرالسلطنه چنین نوشتهاند:
▲{{نقل قول|میرزا احمد منشی باشی مشیرالسلطنه… ابتدا منشی مخصوص ولیعهد مظفرالدین میرزا بود، بر اثر بیکفایتی
و همچنین مهدی بیانی در جلد اول احوال و آثار خوشنویسان دربارهٔ مشیرالسلطنه چنین گفتهاست:
{{نقل قول|مشیرالسلطنه به کاردانی و امانت معروف و از مستوفیان و منشیان زبردستی بود. جز نستعلیق، خط شکسته را نیز خوش مینوشت. از خطوط شکسته وی چند قطعه در کتابخانه سلطنتی و قطعهای در کتابخانه آستان رضوی است.}}
== کابینه ==
{{کابینه اول مشیرالسلطنه}}
{{کابینه دوم مشیرالسلطنه}}
سطر ۱۰۶ ⟵ ۱۱۱:
{{ترتیبپیشفرض:مشیرالسلطنه، احمد}}
[[رده:اهالی ایران در سده ۱۹ (میلادی)]]
[[رده:اهالی ایران در سده ۲۰ (میلادی)]]
|