ایالات متحده آمریکا: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Fatranslator (بحث | مشارکت‌ها) جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{وزیران کنونی وزارت دفاع ایالات متحده}}+املا+تمیز+ |
Nimaganji62 (بحث | مشارکت‌ها) جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۶۸:
نام «آمریکا» اقتباسی است از نام [[آمریگو وسپوچی]] جهانگرد و کاشف ایتالیایی که توسط یک نقشه‌ساز آلمانی در سال ۱۵۰۷ میلادی ثبت شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.usatoday.com/news/nation/2007-04-24-america-turns-500_N.htm?csp=34|عنوان=Cartographer put 'America' on the map 500 years ago - USATODAY.com|ناشر=www.usatoday.com|بازبینی=2016-11-15}}</ref> «ایالات متحده آمریکا» نیز در مدارک رسمی نخستین بار در یازدهم ژوئیه سال ۱۷۷۸ میلادی استفاده شد و از آن زمان تاکنون جاری بوده‌است.<ref>[http://www.ydr.com/ci_9569289 A primer: The 'First Capital' debate - The York Daily Record<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>http://www.csmonitor.com/USA/Politics/The-Vote/2012/0816/Who-coined-the-name-United-States-of-America-Mystery-gets-new-twist</ref>
این کشور با نام‌های دیگری مانند ''ایالات متحدهٔ آمریکا''، (''اِمریکا'' یا ''آمریکا'') و ''ایالات متحده'' خوانده می‌شود. در فارسی در گذشته به آن (بطور عامیانه) ینگه دنیا<ref name="z85r9">{{یادکرد وب | نام خانوادگی=Saleminejad | نام=Hossein | عنوان=جستجوی ینگه دنیا - عنوان=جستجوی ینگه دنیا | وبگاه=واژه‌یاب، لغت‌نامهٔ دهخدا و دیکشنری انگلیسی و عربی | پیوند=http://www.vajehyab.com/?q=ینگه+دنیا|عنوان=جستجوی ینگه دنیا | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2018-01-31}}</ref> و در نوشته‌ها، ''اتازونی'' (برگرفته از واژهٔ [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] États-Unis، به معنای ایالت‌های متحد)<ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=|نویسنده=|نام=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=لغت‌نامه دهخدا|نشانی=https://www.vajehyab.com/dehkhoda/اتازونی|عنوان=معنی اتازونی|ناشر=www.vajehyab.com|بازبینی=2016-11-15}}</ref> نیز می‌گفتند. «ینگی دنیا» برگرفته از [[ترکی عثمانی]] و به‌معنی «دنیای جدید» است.<ref name="z85r9" />
== جغرافیای طبیعی ==
خط ۱۰۵:
* [[سرخ‌پوستان ایالات متحده آمریکا|سرخ‌پوستان آمریکایی]]: ۱٪
* بومیان [[هاوایی]] و جزایر [[اقیانوس آرام|پاسفیک]]: ۰٫۲٪
در این آمار، نژاد اسپانیایی‌تبار (موسوم به [[هیسپانیک]]، یا لاتینو) همراه با نژاد سفید محاسبه شده‌است. بر اساس بررسی سال ۲۰۰۰ مهاجران کشورهای دیگر به ترتیب جمعیت برابر بودند:[[مکزیک]](۱۷۳٬۹۱۹ مهاجر)، [[جمهوری خلق چین|چین]](۴۵٬۶۵۲)، [[فیلیپین]](۴۲٬۴۷۴)، [[هند]](۴۲٬۰۴۶)، [[ویتنام]](۲۶٬۷۴۷)، [[السالوادور]](۲۲٬۵۷۸)[[هائیتی]](۲۲٬۳۶۴)، [[کوبا]](۲۰٬۸۳۱)، [[جمهوری دومینیکن|جمهوری دومینکن]](۱۷٬۵۳۶)، [[روسیه]](۱۷٬۱۱۰)، [[جامائیکا]](۱۶٬۰۰۰)[[کانادا]](۱۶٬۲۱۰)، [[کره (ابهام‌زدایی)|کره]](۱۵٬۸۳۰)، [[اوکراین]](۱۵٬۸۱۰)، [[پاکستان]](۱۴٬۵۳۵)، [[کلمبیا]](۱۴٬۴۹۸)، [[بریتانیا]](۱۳٬۳۸۵)، [[بوسنی و هرزگوین]](۱۱٬۸۲۸)، [[گواتمالا]](۹٬۹۷۰)، [[ایران]](۸٬۹۱۵ بنگرید به [[ایرانیان آمریکا|ایرانیان مقیم آمریکا]])<ref>{{یادکرد|فصل= United States (review)|کتاب=Microsoft Encarta 2006|ناشر= [[مایکروسافت|Microsoft]]|شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال= 2006 |شابک= |نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en | عنوان =
== زبان ==
خط ۱۶۹:
قبل از اعلام استقلال آمریکا در سال ۱۷۷۶،<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=true&doc=2|عنوان=Our Documents - Declaration of Independence (1776)|ناشر=www.ourdocuments.gov|بازبینی=2016-11-16}}</ref> آمریکا مجموعه‌ای از مستعمرات [[اروپا|اروپایی]] بود. به‌طور مثال، [[اسپانیا|اسپانیایی‌ها]] در منطقهٔ [[فلوریدا|فلوریدای]] امروزی ساکن شدند، [[بریتانیا|بریتانیایی‌ها]] شهر [[جیمز تاون]] در [[ویرجینیا|ویرجینیای]] امروزی را آباد کردند، [[هلند|هلندی‌ها]] [[نیو آمستردام]] را که اکنون [[نیویورک]] خوانده می‌شود ساختند، و [[فرانسه|فرانسوی‌ها]] نیز در ایالت جنوبی [[لوئیزیانا]] و اطراف [[رود می‌سی‌سی‌پی|رودخانه می‌سی‌سی‌پی]] ساکن شدند. ایالت تگزاس به‌طور نمونه در [[تاریخ تگزاس|تاریخ خود]] زیر شش پرچم مختلف قرار داشته‌است.{{مدرک}}
به تدریج با رشد و توسعه کشور، بخش‌های زیادی از [[مستعمرات سیزده‌گانه]] رفته رفته شاهد درگیری و شورش علیه حکومت [[بریتانیا]] شدند. بدین ترتیب جنگ‌های [[انقلاب آمریکا]] از آوریل ۱۷۷۵ با [[نبرد لگزینگتون]] آغاز شد، و سرانجام در سال ۱۷۸۳ در پی امضای قرارداد صلح با [[بریتانیا]] پایان یافت. نهایتاً استقلال ۱۳ مستعمرهٔ آمریکای شمالی با صدور [[اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا|اعلامیه استقلال آمریکا]] در [[۴ ژوئیه]] [[۱۷۷۶ (میلادی)|۱۷۷۶]] محقق شد.<ref name="C" />
در این دوره آمریکا متشکل از ۱۳ ایالت خودمختار بود که تعارض قوانین هر ایالت مانند مالیات بر واردات باعث رکود اقتصادی و در نتیجه شورش‌هایی مانند [[شورش شیز]] شد به همین دلیل ۵۵ نماینده از ۱۲ ایالت (به جز رودآیلند) در فیلادلفیا من‌جمله [[جورج واشینگتن]]، [[بنیامین فرانکلین|بنجامین فرانکلین]] و [[جیمز مدیسون]] [[قانون اساسی ایالات متحده آمریکا]] را تصویب کردند که اکنون نیز قانون اساسی آمریکا است و از آن موقع ۲۵ اصلاحیه خورده‌است.<ref name="C">{{یادکرد|فصل= |کتاب=بنیانگذاری آمریکا و قانون اساسی آن|ناشر= ققنوس |شهر= |کوشش= |ویرایش= تاریخ جهان |سال=۱۳۸۷|شابک= |نویسنده=بجورنلوند، {{چر}}لیدیا |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=fa |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}}</ref>
خط ۱۷۷:
دو واقعهٔ بزرگ و پرتنش دیگر در تاریخ آمریکا در قرن نوزدهم یکی جنگ داخلی آمریکا و دیگری ترور [[آبراهام لینکلن]] در دهه شصت و پس از [[اعلامیه آزادی بردگان]] با استفاده از [[متمم سیزدهم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا]] توسط وی بود. سال [[۱۸۶۱ (میلادی)|۱۸۶۱]] شاهد [[جنگ داخلی آمریکا]] بود که با ۶۰۰٬۰۰۰ تلفات و ۵۰۰٬۰۰۰ نفر زخمی، خونین‌ترین جنگ در تاریخ این کشور بوده‌است.<ref>''From Lexington to Desert Storm and beyond: war and politics in the American experience''. Donald M. Snow, Dennis M. Drew. Published by M.E. Sharpe, 2000. {{ISBN|0-7656-0699-2|en}} pp.60</ref> علت این جنگ به عدول ایالت‌های جنوبی مشهور به [[ایالات مؤتلفه آمریکا]] از حاکمیت مرکزی فدرال آمریکا بازمی‌گردد که خواهان اختیارات مستقل (از جمله ادامه و گسترش اقتصاد برده داری) در اداره ممالک خود بودند. این جنگ در سال [[۱۸۶۵ (میلادی)|۱۸۶۵]] با پیروزی شمالی‌ها به فرماندهی [[یولیسیز سایمن گرانت]] بر [[رابرت ئی. لی|رابرت ای لی]]، پایان گرفت.<ref>[http://www.nps.gov/history/logcabin/html/usg2.html History: Ulysses S. Grant: The Hero of the Civil War<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
آمریکا در سالیان بعد از جنگ داخلی خود را مشغول به کشورگشایی (همانند خرید [[آلاسکا]] از روسیه) و توسعه صنعت و اقتصاد در سطح جهانی کرد. جنگ جهانی اول که هیچ صدمه‌ای به آمریکا وارد نگردانید دلیل رشد و ترقی هر چه سریعتر کشور گشت تا اینکه حادثه [[سقوط بازار آزاد آمریکا]] در ۱۹۲۹ آغازگر یک دوره رکود اقتصادی چند ساله محسوب می‌گردد که در آن نزدیک به یک چهارم جمعیت آمریکا شغل‌های خود را از دست دادند.<ref name=autogenerated1 />
با پیروزی و غلبهٔ [[نیروهای متفقین|متفقین]] در [[جنگ جهانی دوم]] و شکست نهایی [[آلمان نازی]] در این جنگ و تخریب شدید زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی اروپا، آمریکا که باز کم‌ترین خسارات را متحمل شده بود، به‌عنوان قدرت بزرگ جهانی پدیدار شد. حذف شدن [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|اتحاد جماهیر شوروی]] از صحنهٔ رقابت با آمریکا در میادینی چون [[جنگ سرد]]، [[جنگ ویتنام]]، و [[جنگ کره]]، عملاً آمریکا را رفته رفته در موقعیت منحصربه‌فردی در جهان قرار داد.<ref>''Encyclopedia of American foreign policy''. Alexander DeConde, Richard Dean Burns, Fredrik Logevall. Published by Simon and Schuster, 2002. {{ISBN|0-684-80657-6|en}} pp.309</ref>
خط ۴۴۷:
در سال ۱۷۷۶ با اعلامیهٔ استقلال، رسماً ایالات متحده آمریکا بنیانگذاری شد و چند سال بعد، در ۱۷۹۱، قانون اساسی فعلی آمریکا که شامل اصلاحیهٔ نخست متضمن آزادی‌ها و حقوق مدنی (من‌جمله جدایی نهاد دین از نهاد حکومت، آزادی در انتخاب دین و آزادی در اجرای مناسک دینی) به تصویب رسید. به یمن کثرت و تنوع ادیان ساکنان و نیز اصلاحیهٔ نخست قانون اساسی، آمریکا هیچ‌گاه صاحب دین رسمی و حکومتی نبود.<ref>راولز، صص. ۴۷۶–۴۷۷، پاورقی۷۶</ref>
با وجود [[جدایی دین از سیاست]] در آمریکا، دین اهمیت ونقش مهمی در این کشور دارد که نماد آن جمله [[توکل ما به خداست]] شعار کشور آمریکا است که بر روی اسکناس [[دلار آمریکا]] نیز نقش بسته‌است<ref name="خزانه داری آمریکا">{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |عنوان = History of 'In God We Trust' | پیوند = http://www.ustreas.gov/education/fact-sheets/currency/in-god-we-trust.shtml |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2009-04-17.</ref> گروه‌های مذهبی قدرت اثرگذاری قابل توجهی در آمریکا دارند در دهه ۱۹۲۰ این گروه‌ها توانستند دولت را ترغیب به ممنوعیت تولید و مصرف مشروبات الکلی کنند<ref>{{یادکرد|فصل= |عنوان = Religion, deviance, and social control | پیوند = http://books.google.com/books?pg=PA87&dq=1920+alcohol+prohibition+religion&lr=lang_en&ei=JPLoSdKXHoqGNv_D4I4B&id=Hmr_ZFXcOR4C&num=50&as_brr=0&as_pt=ALLTYPES|ناشر= Routledge|شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=1996 |شابک=0-415-91529-5 |نویسنده=Stark, {{چر}}Rodney |نویسندگان سایر بخش‌ها=Sims Bainbridge|ترجمه=|صفحه=87 |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}}</ref>([[اصلاحیه هجدهم قانون اساسی ایالات متحده آمریکا]] ولی با افزایش خشونت‌ها در پی گسترش قاچاق در اصلاحیه بیست و یکم برداشته شد<ref name="C" />)و بر تدریس [[نظریه تکامل]] در مدارس آمریکا به صورت محدود و در برخی ایالات محدودیت ایجاد کنند.<ref>{{یادکرد|فصل= |عنوان = Advanced Philosophy and Ethics of Religion | پیوند = http://books.google.com/books?pg=PA50&dq=Advanced+Philosophy+and+Ethics+of+Religion&lr=lang_en&id=pMFVfv0O7BYC&num=50&as_brr=0&as_pt=ALLTYPES|ناشر= Oxford University Press|شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=2002 |شابک=0-19-914873-2 |نویسنده=Dewar, {{چر}}Greg |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه=50 |زبان=en |مقاله= |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}}</ref> گروه‌های مذهبی به خصوص پروتستان‌های انجیلی و [[کاتولیک]]ها، مواضع سرسختانه‌ای را دربرابر موضوعات چون [[همجنسگرایی|همجنسگرایی]]، [[سقط جنین]] و آموزش مختلط در مدارس آمریکا، اتخاذ کرده‌اند.{{مدرک}}
بر اساس آمار سال ۲۰۰۲، ترکیب مذهبی مردم آمریکا به شرح زیر بوده‌است:<ref>Rank Order - GDP (purchasing power parity)</ref> [[پروتستانتیسم|پروتستان]] ۵۲٪، [[کاتولیک]] ۲۴٪، [[مورمون]] ۲٪، [[یهودیان آمریکا|یهودی]] ۲٪، [[اسلام در ایالات متحده آمریکا|مسلمان]] ۱٪، دیگران ۱۰٪، بدون دین ۱۰٪.{{مدرک}}
| |||