ارمنی‌های ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز تمیزکاری با ویرایشگر خودکار فارسی |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۱۵:
}}
'''ایرانی‌های ارمنی''' یا '''ارمنیان ایران''' یا '''ایرانیان ارمنی‌تبار''' {{ارمنی|իրանահայ}} گروه قومی از شهروندان [[ایران]] هستند که در تهران، تبریز،
== تاریخ ==
خط ۲۰۱:
== مهاجرت‌های گروهی ارمنی‌ها ==
* مهاجرت‌های اجباری ارمنیان به ایران و کشورهای همسایه و برگشت به ارمنستان
اولین مهاجرت ارمنیان در سده سوم میلادی در زمان [[اردشیر بابکان]] انجام پذیرفته‌است. این روند در طی دو سال یعنی از سال ۲۲۶ میلادی تا ۲۲۸ میلادی ادامه داشت.<ref>کتاب تاریخ ارمنیان، نویسنده: [[آگاتانگلوس]]، ترجمه گارون<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-سارکسیان" id="tool-.D8.B3.D8.A7.D8.B1.DA.A9.D8.B3.DB.8C.D8.A7.D9.86" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> سارکسیان،</span> نشر:تهران-نائیری ۱۳۸۰</ref> دومین مهاجرت گروهی ارمنیان در زمان حکومت [[شاپور دوم]] در سده چهارم میلادی به وقوع پیوسته‌است.<ref name="ReferenceB">آرشیو دفتر فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ایروان-ارمنستان</ref>
در سده سیزدهم ارمنیان به خاطر تجارت به ایران مهاجرت کردند و مقیم تبریز، [[مرند]]، رشت، خوی، سلماس، [[مراغه]]، [[سلطانیه]] و ری شدند. در سال ۱۵۱۴ میلادی پس از [[جنگ چالدران]] ارتش [[سلطان سلیم اول]] پس از اینکه به تبریز رسید، سه هزار نفر پیشه‌ور ارمنی را همراه با خانواده‌های آن‌ها اسیر کرد و در سال ۱۵۸۰ میلادی عثمانی‌ها چند منطقه ایران را اشغال کردند و تقریباً شصت هزار نفر از ارمنی‌های ایران به ترکیه برده شد.<ref name="ReferenceB" />
خط ۴۲۱:
«خوجا خاچیک سافرازیان» از بازرگانان معتبر ارمنستان و مقیم شهر [[جوغا]] نخجوان بود. شاه عباس در شهر جلفا سه روز مهمان خوجا خاچیک بود.<ref>آراکل داوریژتسی، تاریخ آراکل داوریژتسی، ایروان، ۱۹۸۸ میلادی، صفحه:۳۲</ref> شاه عباس خانواده سافرازیان را به کلانتری جلفا منصوب کرد. خیابانی که خانه خوجا نظر در آن بود «خیابان نظر» نامیده شد. خوجا نظر در ۱۶۱۸ میلادی درگذشت. پس از درگذشت خوجا نظر پسر او، «خوجا سافراز»، کلانتر جلفای اصفهان شد.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = در-هوهانیان|نام = هاروتیون | عنوان = تاریخ جلفای نو| ترجمه = بوغوس پطروسیان| جلد = اول| سال = ۱۸۸۰ | ناشر = |مکان = جلفا| شابک = | صفحه = ۱۰۲| پیوند = | بازیابی = ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸}}</ref>
* فلیپ دوزاگلی
«سانی» یا «ساهگلی» معروف به «فیلیپ کُنت دوزاگلی» در ۱۶۶۹ میلادی در پاریس به سر می‌برد. او به دربار [[لوئی چهاردهم]] پادشاه فرانسه راه یافت و مورد توجه درباریان و [[:w:en:Philippe I, Duke of Orléans|دوک دواورلئان]] برادر لوئی چهاردهم قرار گرفت. دوک دواورلئان پدر تعمیدی او شد و نام خود را که فیلیپ بود بر او نهاد و مواجب و مقام والایی در میان تفنگداران به وی اعطا کرد.<ref>روبرتو<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-گلنبگیان" id="tool-.DA.AF.D9.84.D9.86.D8.A8.DA.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> گلنبگیان،</span> (فیلیپ دوزاگلی و استقرار تجارت در<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-کورلاند" id="tool-.DA.A9.D9.88.D8.B1.D9.84.D8.A7.D9.86.D8.AF" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> کورلاند </span>به سال ۱۶۹۶ میلادی)، مجله بررسی‌های تاریخی، سال هفتم، شماره ۲، خرداد و تیر ۱۳۵۱ خورشیدی، صفحه:۱۱۴</ref> فلیپ دوزاگلی در ۱۶۸۲ میلادی با یکی از بستگان [[ژان باتیست تاورنیه]] ازدواج کرد. فلیپ دوزاگلی جهت تأسیس مرکزی برای داد و ستد در [[لهستان]] تلاش می‌کرد؛ پادشاه لهستان به او لقب کُنت داد. فیلیپ کُنت دوزاگلی با سمت سفیر دولت لهستان به ایران آمد. در نوزدهم سپتامبر ۱۶۹۶ میلادی دوزاگلی موافقتنامه‌ای با «دوک دوکورلاندا» در ۲۲ ماه امضاء کرد. به موجب مفاد این موافقتنامه تسهیلات بسیاری برای بازرگانان ایرانی در کشور [[لیتوانی]] فراهم می‌شد.<ref>روبرتو<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-گلنبگیان" id="tool-.DA.AF.D9.84.D9.86.D8.A8.DA.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> گلنبگیان،</span> (فیلیپ دوزاگلی و استقرار تجارت در<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-کورلاند" id="tool-.DA.A9.D9.88.D8.B1.D9.84.D8.A7.D9.86.D8.AF" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> کورلاند </span>به سال ۱۶۹۶ میلادی)، مجله بررسی‌های تاریخی، سال هفتم، شماره ۲، خرداد و تیر ۱۳۵۱ خورشیدی، صفحه:۱۶۸</ref>
=== تجارتخانه‌های ارمنیان ===
خط ۴۳۲:
تومانیان‌ها دو فروند کشتی تجاری کوچک داشتند که در [[دریای خزر]] بین بنادر انزلی و باکو کالا و مسافر حمل می‌کردند. آنان همچنین مزارع وسیعی در نقاط مختلف کشور داشتند که محصولات به دست آمده از این مزارع را به خارج صادر می‌کردند. مدتی نیز به استخراج معادن مس، زغال سنگ و گوگرد اشتغال داشتند.
* تجارتخانه بدل آرزومانیان
بدل آرزومانیان همراه با برادرانش این تجارتخانه را با سرمایه سیصد هزار تومان دایر کرد. کار تجارتخانه صدور مواد خام مورد تقاضای بازارهای روسیه بود.<ref>خسرو معتضد،<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-حاج" id="tool-.D8.AD.D8.A7.D8.AC" style="background-color: rgb(145, 145, 255);"> حاج </span>امین الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران، صفحه:۶۴۷ و ۶۴۸</ref>
* تجارتخانه آرامیان
تجارتخانه آرامیان به صدور پنبه و پشم به کشور روسیه مشغول بود.<ref>خسرو معتضد،<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-حاج" id="tool-.D8.AD.D8.A7.D8.AC" style="background-color: rgb(145, 145, 255);"> حاج </span>امین الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران، صفحه:۶۴۷</ref>
* تجارتخانه هاروتیونیان و شرکاء
این شرکت در ۱۹۱۶ میلادی در تهران تأسیس شد و به فعالیت‌های صنعتی و تجاری می‌پرداخت.<ref>خسرو معتضد،<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-حاج" id="tool-.D8.AD.D8.A7.D8.AC" style="background-color: rgb(145, 145, 255);"> حاج </span>امین الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران، صفحه:۴۱۷</ref>
* تجارتخانه اصلانیانس
این تجارتخانه در تهران تأسیس و پوست بره به کشور روسیه صادر و از آن کشور شکر وارد می‌نمود.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = معتضد|نام = خسرو | عنوان = حاج امین الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران| ترجمه = | جلد = | سال = | ناشر = |مکان = | شابک = | صفحه = ۴۰۹| پیوند = | بازیابی =}}</ref>
خط ۸۰۷:
در سال ۱۸۳۲ میلادی ۵۰۰ خانواده در تبریز زندگی می‌کردند که در سال ۱۸۳۸ میلادی به ۵۸۰ خانواده، شامل ۲۵۸۰ نفر رسید. در سال ۱۹۱۲ میلادی شمار ارمنیان تبریز به ۴۰۰۰ نفر رسید.
شمار ارمنیان ساکن شهرها و روستاهای آذربایجان بجز شهر تبریز (بنابر آمار نازار گورویانس)<ref>نازار<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-گورویانس" id="tool-.DA.AF.D9.88.D8.B1.D9.88.DB.8C.D8.A7.D9.86.D8.B3" style="background-color: rgb(255, 200, 145);"> گورویانس،</span> ارمنیان ایران، مترجم<span class="CheckDictation-marked CheckDictation-marked-داجاد" id="tool-.D8.AF.D8.A7.D8.AC.D8.A7.D8.AF" style="background-color: rgb(255, 200, 145);">:داجاد </span>بوغوسیان، تهران ۱۹۶۸م، ص ۱۶۱ و ۳۱۸</ref>
{| class="wikitable"
|-
| |||