'''[[مالیات]] بر [[ارزش افزوده]]''' «[[مالیات غیر مستقیم]]ی» است که مصرفکننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات میپردازد و دریافتکننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به [[خزانه دولت]] واریز کند. از آنجا که خود فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخته ولی مصرفکننده محسوب نمیشود، اینست که او حق دارد کل «مالیاتهای ارزش افزوده» پرداختی خود را از کل «مالیات بر ارزش افزوده»های دریافتی کسر کرده و مابه تفاوت را به [[دولت]] بپردازد. دولتها مصارف ویژهای را برای این مالیات در نظر گرفتهاند. این مالیات از مهمترین درآمدهای خزانه [[استانداری]]ها، [[شهرداری]]ها و دولتهای مرکزی محسوب میشود و معمولاً به حساب [[خزانه دولت]] مرکزی وارد و از آنجا طبق قانون و معمولاً بنا بر نسبت جمعیت بین استانها و شهرها پخش میشود.
'''مالیات بر ارزش افزوده''' به تمامی خدمات و کالاهایی تعلق میگیرد که در برابر [[پول]] در داخل کشور داد و ستد میشوند، مگر آنکه در قانون برای آن شرایط ویژه، از جمله تخفیفهایی در نظر گرفته باشند. کالاهایی که صادر میشوند از این مالیات معاف هستند: ر. ک. [[:en:Duty-free shop|Duty-free]]. به همین دلیل [[گردشگر]]ان (که در کشور محل سفر و خرید اقامت رسمی و دائم ندارند) میتوانند ضمن خرید، از فروشنده «برگه تفکیک بهای خرید و مالیات برارزش افزوده» (Export document) درخواست کنند. این برگه میبایستی ضمن خروج از کشور (حد اکثر سه ماه پس از خرید) توسط [[اداره گمرک]] مرزی، پس از رویت اجناس، تأیید شود. خریدار سپس میتواند از راههای مختلف، از جمله طی سفر بعدی از طریق خود فروشنده یا شرکتهای ویژه مستقر در بخش ترانزیت فرودگاه یا در خاک کشور مقصد، مالیات پرداختی را دریافت کند. ساکنین کشورهای [[اتحادیه اروپا]] در داخل مرزهای این اتحادیه امکان باز دریافت مالیات را ندارند. فروشگاههای واقع در [[سالن ترانزیت]] فرودگاهها، در محوطه [[سفارت خانه]]ها، [[سازمان ملل]]، [[یونسکو]]، [[فائو]] و سایر مکانهای در این رده، که خرید در آنها تحت شرایط ویژهای امکان دارد، «Duty-free shop» محسوب شده و مالیات بر ارزش افزوده را از مشتری دریافت نمیکنند.
اداره [[گمرک]] برای کالاهایی که داخل کشور میشوند (واردات تجاری، به وسیلهٔ مسافر یا از راه پست) پس از کسر مبلغ سقفی مجاز، مالیات بر ارزش افزوده بهای حقیقی یا تخمینی آن کالا را از مالک کسب میکند. در این رابطه استثناءهایی وجود دارد که قانون هر کشوری تعیین میکند. مثلاً در اکثر [[کشورهای اروپایی]] واردات [[شیر مادر]]، اعضای [[بدن انسان]]، خون و محصولات جانبی خون، برخی کشتیهای [[اقیانوس پیما]] و بسیاری اقلام دیگر از مالیات بر ارزش افزوده وارداتی معاف هستند (ر ک قوانین کشوری)