شهر سوخته: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹:
| شماره ثبت =[http://whc.unesco.org/en/list/1456 ۱۴۵۶]
|طی نشست = سی و هشتم
| منطقه =[[آسیا]]-[[خاورمیانه]]-منطقهاستان سیستان و بلوچستان
| تاریخ ثبت =[[۲۰۱۴ (میلادی)|۲۰۱۴]]
| شماره ثبت ملی = ۱۸۹۸۳
خط ۱۵:
|وبگاه =http://www.shahresokhteh.com/
}}
'''شهر سوخته''' نام بقایای دولت‌شهریدولت‌ شهری باستانی در [[ایران]] است که در ۱۲۰ کیلومتری جنوب [[زابل]] و در حاشیهٔ جاده [[زابل]]-[[زاهدان]] در [[استان سیستان و بلوچستان]] (منطقه سیستان -شرق ایران) واقع شده‌استشده‌ است. شهر مزبور در روی آبرفت‌های مصب رودخانه [[هیرمند]] به [[دریاچه هامون]] و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با [[دوره برنز]] و [[تمدن جیرفت]] همزمان است.
 
در سی و هشتمین اجلاس یونسکو در تاریخ ۲۲ ژوئن ۲۰۱۴ مطابق با ۱ تیر ۱۳۹۳ شهر سوخته به عنوان [[میراث جهانی یونسکو]] ثبت گردید.<ref>[http://www.isna.ir/fa/news/0000774230/-شهر-سوخته-جهانی-شد «شهر سوخته» جهانی شد] ایسنا</ref>[[پرونده:توضیحات شهر سوخته.jpg|بندانگشتی|توضیحات در مورد ثبت شدن شهر سوخته در فهرست میراث جهانی یونسکو]]این محوطهٔ باستانی هفدهمین اثر تاریخی ایران در فهرست [[یونسکو]] محسوب می‌شود که با برخورداری از قدمت ۵۰۰۰ ساله هم‌اکنون به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین شهرهای باستانی دنیا شناخته می‌شود.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/news/410132/شهر-سوخته-هفدهمین-میراث-جهانی-ایران-زمین شهر سوخته؛ هفدهمین میراث جهانی ایران زمین] تابناک</ref>
 
شواهد و مدارک موجود در کتب تاریخ و نقشه ها نشان میدهد که تمدن شهر سوخته و مهرگره متعلق به بلوچ ها بوده است.
 
== پیشینهٔ کاوش‌ها ==
شهر سوخته یکی از آثار تاریخی و باستانی [[عصر برنز]] و هم‌دوره با [[تمدن جیرفت]] در [[استان سیستان و بلوچستان]] در [[ایران]]، به‌شمار می‌آید. شهر در ساحل رودخانه هیرمند و [[دریاچه هامون]] و در کنار جاده کنونی زابل بنا شده بوده‌است. [[کلنل بیت]]، یکی از مأموران نظامی [[بریتانیا]] از نخستین کسانی است که در دوره [[قاجار]] و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره کرده و نخستین کسی است که در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و تصور نموده خاکسترهای بازمانده در اطراف تپه به دلیل رخ دادن یک آتش‌سوزی است. پس از او [[سر اورل اشتین]] با بازدید از این محوطه در ۱۹۳۷، اطلاعات سودمندی در خصوص این محوطه بیان کرده‌است. سپس شهر سوخته توسط باستان‌شناسان [[ایتالیا|ایتالیایی]] به سرپرستی [[مارتیسو توزی]] از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ مورد بررسی و کاوش قرار گرفته‌است. پس از آن [[سازمان میراث فرهنگی]]، صنایع‌دستی و گردشگری بلوچستان و سیستان تا به امروز مسئولیت کاوشگری در این بتپه را به عهده داشته‌است.
 
حملهٔ اقوام مهاجم همسایه و تغییر مسیر رودخانه [[هیرمند]] را از جمله مهم‌ترین دلایل افول تمدن شهر سوخته ذکر کرده‌اند. برخلاف تصور عام، در واقع در این شهر آتش‌سوزی رخ نداده‌است. حتی شواهدی بر وجود جنگ‌افزار هم در شهر سوخته یافت نشده. شهر سوخته یک تمدن وابسته به صنعت بوده؛ بنابراین کوره‌های بسیاری در آن فعال بوده‌اند که خاکستر آن‌ها در اطراف [[منطقه مسکونی]] تل‌انبار می‌شده‌است. همچنین، در دوران‌های پس از افول تمدن در این منطقه، مردمان کوچ‌رو برای درست کردن غذا، زمین را می‌شکافتند و آتش روشن می‌کردند. با این شرایط نخستین باستان‌شناسان وقتی از این منطقه بازدید داشتند، مشاهده کردند که یک سطح وسیع خاکستر وجود دارد؛ پس نخستین لقبی که به آن دادند، شهر سوخته بود. آنچه در شهر سوخته موج می‌زند، تخصص، همبستگی، دوستی و صلح بوده و جنگی در کار نبوده‌است.
سطر ۵۲ ⟵ ۵۴:
اشیاء [[سفال|سفالی]] اصلی‌ترین موادی هستند که تقریباً در همه گورها وجود دارند در کنار این دسته از اشیاء، هدایای دیگری ساخته شده از سنگ، چوب و پارچه در قبور دیده می‌شود.
 
== صنعت و پیشه‌ها در شهر سوخته سیستان و بلوچستان ==
شهر سوخته سیستان مرکز بسیاری از فعالیت‌های صنعتی و هنری بوده، در نوبت ششم کاوش در شهر سوخته سیستان و بلوچستان نمونه‌های جالب و بدیعی از [[زیورآلات]] به دست آمد. در جریان حفاری‌های نوبت‌های گذشته در شهر سوخته سیستان و بلوچستان مشخص شد که جهت صنایع ساخت سفال و جواهرات در این منطقه، ساکنان شهر سوخته سیستان و بلوچستان از درختان موجود در طبیعت اطراف برای سوخت استفاده می‌کرده‌اند.
 
[[پرونده:نقش مهر 5000 ساله بر روی گل.JPG|بندانگشتی|نقش مهر ۵۰۰۰ ساله بر روی گل]]
سطر ۱۵۶ ⟵ ۱۵۸:
* [http://chht-sb.ir/portal/index.php?option=com_content&task=view&id=44&Itemid=63 مطالب فوق برگرفته از سایت سازمان میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان است]
* [http://www.radiofarda.com/content/f3_burned_city_cradel_of_civilisation/24570363.html «شهر سوخته، گهواره تمدن جهان»] [[رادیو فردا]]
*کتاب مسابقه ی سایه ها اثر حبیب الله بلوچ
 
== پیوند به بیرون ==