آتش بهرام: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
[[پرونده:Yazdgard i back.jpg|بندانگشتی|جایگزین=|نگارهٔ [[آتشدان]] و پاسداران پیرامون آن در بسیاری از سکه‌های دوران [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانی]] دیده می‌شود.]][[پرونده:Shapurii.jpg|بندانگشتی|سکه منصوب به دوران [[شاپور دوم]] ساسانی با نگارهٔ آتشدان.|جایگزین=]][[پرونده:Fire in Yazd Zoroastrian temple.jpg|جایگزین=|بندانگشتی|آذر بهرامی که در آتشدان [[آتشکده یزد]] می سوزد.]]'''آتش یا آذرِ بَهرام (وَهرام)؛ آتش مقدس،''' والاترین [[آتش‌های مقدس زرتشتی|آتش]] در [[مزدیسنا|آیین زرتشتی]] به‌شمار می‌آید و در اسطوره‌های [[ایران باستان]] نگهبان همه آتش‌های جهان است. گمان می رود آذرِِ بهرام با (باز) یکی شدنِ آتش‌های اجاق‌های خانگی و پیشه وریِ بنا می شود. این آتش‌ها پس از گردآوری به دست موبدان پاکیزه و باز یکی می‌شوند. به گفته ی [[پارسیان هند]]، دستور کنونی ساخت آذرِِ بهرام برداشتی است از گوشه ای از کتابِ نفیِ دیوان، [[وندیداد|وَندیداد]]، که با پرسشی از [[اهورامزدا]] آغاز می‌شود<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=The religious ceremonies and customs of the Parsees|زبان=English|کد زبان=|کوشش=JJ Modi|پیوند=https://archive.org/details/religiousceremon00modi/page/210}}</ref>:
«ای دادار جهان استومند! ای اشون!
خط ۲۳:
آذَر یا آدَر، از ''آدور'' (''ādur) در'' پارسی میانه''؛'' همان ''آتش''<ref>در پهلوی آتَخش (''ātaxš) هم آمده.''</ref> از اوستایی ''آتَرش (ātarš)؛ و بَهرام یا وَِهرام'' ''(Wahrām)'' در پارسی میانه، دگرگون شدهٔ اوستایی وِرِِثرَقنَ (''vərəθraγna)'' یا سِرشتِ<ref>همان ایزد</ref> ''پیروزمندی؛'' «آتشی که بناست ''پیروزمندانه''<ref>''pad wahrāmīh''</ref> [[شعله جاویدان|همیشه فروزان بماند]]»؛ به «آتش پیروزمند» و «آتش پیروزی» تعبیر شده؛ و با اسطورهٔ [[بهرام|ایزد پیروزی]] پیوند دارد.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=ĀTAŠ – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/atas-fire|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2019-09-21}}</ref> به مرور، «آتشِ بهرام» همراه یا به جای لغت «آتشکده» به کار برده شده.
خاستگاه آیین [[شعله جاویدان|آتشانِ همیشه فروزان]] هنوز روشن نیست. و روشن نیست که آیا آتشکده‌ها از آغاز پیدایش آیین زرتشتی بنا می‌شده‌اند. به گزارش [[هرودوت]]،<ref>میانهٔ سدهٔ پنجم قبل از میلاد.</ref> مردمان دوران هخامنشی هنوز آیین‌های پرستش خود را در فضای باز<ref>بدون سقف.</ref> برگزار می‌کردند، که شاید برخی آتشگاه های بدون سقف بوده اند. به گمانی، بنای «آتشِ برتخت نشسته» (آتشِ برافروخته در محراب) و پدید آمدن آتشکده‌ها، نوآوریِ موبدان زرتشتی متاخر دوران هخامنشی بوده، که از بیم گسترش پرستشگاه‌های آناهیتا، و برای همپایی با این آیین، به پررنگ تر کردن نقش نمادین آتش برای پیروان زرتشت کوشیدند.<ref name=":2" /><ref>{{Cite journal|last=Boyce|first=Mary|date=1975|title=On the Zoroastrian Temple Cult of Fire|url=https://www.jstor.org/stable/599356|journal=Journal of the American Oriental Society|volume=95|issue=3|pages=454–465|doi=10.2307/599356|issn=0003-0279}}</ref>[[پرونده:آذران بهرام در هند و ایران امروزی.png|بندانگشتی|پراکندگی آتشان بهرام در هندوایران امروزی]]▼
▲به گمانی، بنای «آتشِ برتخت نشسته» (آتشِ برافروخته در محراب) و پدید آمدن آتشکده‌ها، نوآوریِ موبدان زرتشتی متاخر دوران هخامنشی بوده، که از بیم گسترش پرستشگاه‌های آناهیتا، و برای همپایی با این آیین، به پررنگ تر کردن نقش نمادین آتش برای پیروان زرتشت کوشیدند.<ref name=":2" /><ref>{{Cite journal|last=Boyce|first=Mary|date=1975|title=On the Zoroastrian Temple Cult of Fire|url=https://www.jstor.org/stable/599356|journal=Journal of the American Oriental Society|volume=95|issue=3|pages=454–465|doi=10.2307/599356|issn=0003-0279}}</ref>
== دوران کنونی ==
| |||