سیستم‌عامل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سیستم‌عامل''' یا '''سامانهٔ عامل'''<ref>فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، بخش دوم فارسی، صفحهٔ ۳۹۸. ([http://www.persianacademy.ir/fa/wordspdf.aspx دانلود از فرهنگستان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090803145909/http://www.persianacademy.ir/fa/wordspdf.aspx |date=۳ اوت ۲۰۰۹ }})</ref> [[نرم‌افزار]]ی است که مدیریت منابع رایانه را به عهده گرفته و بستری را فراهم می‌سازد که [[نرم‌افزار کاربردی]] اجرا شده و از خدمات آن استفاده کنند. سیستم‌عامل جزء ضروری‌ترین نرم‌افزارهای یک سیستم کامپیوتری است.

نمونه‌هایی از محبوب‌ترین سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های نوین شامل: [[اندروید]]، [[بی‌اس‌دی]]، [[آی‌اواس]]، [[لینوکس]]، [[اواس ده]]، [[کیوان‌اکس]]، [[مایکروسافت ویندوز]]، [[ویندوز فون]] و [[زد/اواس]] می‌باشند.

[[سیستم‌عامل بی‌درنگ|سیستم‌های بی‌درنگ]] یا زمان واقعی یک سیستم عامل چند وظیفه‌ای است که معمولاً به عنوان یک کنترل‌کننده در یک کاربرد خاص استفاده می‌شوند. سیستم در این حالت می‌بایست در زمانی مشخص و معین حتماً جواب مورد نظر را بدهد. سیستم‌های کنترل آزمایش‌های علمی، [[تصویربرداری پزشکی]]، کنترل صنعتی و برخی از سیستم‌های نمایش از این دسته‌اند. هدف اصلی استفاده از سیستم‌های بی‌درنگ واکنش سریع و تضمین شده در برابر یک رویداد خارجی می‌باشد. در سیستم‌های بی‌درنگ معمولاً وسایل ذخیره‌سازی ثانویه وجود ندارد و به جای آن از حافظه‌های ROM استفاده می‌شود. سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های پیشرفته نیز در این سیستم‌ها وجود ندارند چرا که سیستم‌عامل کاربر را از سخت‌افزار جدا می‌کند و این جداسازی باعث عدم قطعیت در زمان پاسخ‌گویی می‌شود. سیستم‌هایی که در آن مهلت زمانی<ref group="یادداشت">Deadline</ref> باید پاسخ داده شود را بی‌درنگ سخت و سیستم‌هایی که مهلت زمانی را پشتیبانی نمی‌کنند بی‌درنگ نرم می‌نامند. از کاربرد سیستم‌های بی‌درنگ سخت می‌توان به کنترل موتور یک خودرو (پاسخ با تأخیر می‌تواند نتایج فاجعه‌باری را به همراه داشته باشد) و در سیستم‌های بی‌درنگ نرم می‌توان به اسکن بارکد در پایانه فروشگاه (با اینکه سرعت پاسخ‌دهی باید سریع باشد اما به حادّی سیستم‌های سخت نمی‌باشد) اشاره کرد.<ref name="مفاهیم سیستم‌عامل">{{یادکرد کتاب | زبان=فارسی | سال=1389 | شابک=978-964-49-303-8 | عنوان=سیستم عامل | تاریخ بازبینی=۱۷ اوت ۲۰۱۴ | فصل=فصل یک | مکان=صفحه 32 | ناشر=انتشارات گسترش علوم پایه | نام=حمیدرضا | نام خانوادگی=مقسمی}}</ref><ref name="Real - time Operating System s that Support Java">{{یادکرد وب | اثر=W. Arnold, K. Branson, D. Chung, R. Pesigan University of California, San Diego | تاریخ بازبینی=۱۷ اوت ۲۰۱۴ | عنوان=Real - time Operating System s that Support Java | نشانی=http://cseweb.ucsd.edu/classes/wi01/cse221/OSSurveyW01/papers/rpesigan,dchung,warnold,kbranson.real-time_operating_systems_that_support_java.pdf}}</ref>

[[چند کاربره|سیستم‌های چند کاربره]] اجازه می‌دهند تا کاربران متعدد به صورت هم‌زمان به یک سیستم کامپیوتری دسترسی داشته باشند. [[اشتراک زمانی|سیستم‌های اشتراک زمانی]] و [[کارساز وب]] را می‌توان به عنوان سیستم‌های چند کاربره طبقه‌بندی کرد. در سیستم‌های اشتراک زمانی تنها یک پردازنده قرار دارد که توسط مکانیزم‌های [[زمان‌بندی (رایانه)|زمانبندی]] بین برنامه‌های مختلف کاربرها با سرعت زیاد سوئیچ می‌شود و بنابراین هر کاربر تصور می‌کند کل رایانه در اختیار اوست.<ref name="مفاهیم سیستم‌عامل" />نسخه

=== سیستم‌عامل تک پردازنده ===

این نوع سیستمسیستم‌عامل‌ها، عامل‌ها، سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های نسل چهارم (نسل فعلی) هستند که بر روی یک پردازنده اجرا می‌شوند. از قبیل ویندوز [[ویندوز اکس‌پی|اکس‌پی]]، [[ویندوز ۹۸|۹۸]]، [[ویندوز ام‌ای|ام‌ای]] و [[ویندوز ویستا|ویستا]] که بیشتر محصول شرکت [[مایکروسافت]] می‌باشند.

این سیستم عامل‌هاسیستم‌عامل‌ها خود را مانند سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های تک پردازنده به کاربر معرفی می‌کنند، اما در عمل از چندین پردازنده استفاده می‌کنند. این نوع سیستم‌عامل در یک محیط شبکه‌ای اجرا می‌شود در این نوع سیستم یک برنامه پس از اجرا در کامپیوترهایکامپوترهای مختلف جواب نهایی به سیستم اصلی کاربر برمی‌گردد سرعت پردازش در این نوع سیستم بسیار بالاست.

* به اشتراک گذاریاشتراک‌گذاری منابع<ref group="یادداشت">Resource Sharing</ref>

در سالهای اخیر رقابت بیشتر بین سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های مایکروسافت ویندوز، اپل مک اواس و لینوکس جریان دارد که آماری که در ماه ژوییه ۲۰۱۱ توسط وبگاه [[W3Schools]] به ثبت رسیده حاکی از آن است که هم‌اکنون بیش از ۸۰ درصد کاربران اینترنت از سیستم‌عامل ویندوز استفاده می‌کنند.

از سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های مشهور کامپیوترهای شخصی می‌توان به اسامی زیر اشاره کرد:

همچنین از سیستم عامل‌هایسیستم‌عامل‌های موجود روی گوشی‌های تلفن همراه نسل جدید می‌توان به اسامی زیر اشاره کرد:

در ابتدا سیستم‌عامل روی مین فریم‌ها مستقر می‌شد و کمی بعد سیستم‌عامل میکرو کامپیوترهایمیکروکامپیوترهای ابتدایی که فقط از یک برنامه در هر زمان پشتیبانی می‌کردند و به یک زمان‌بندزمانبند بسیار ابتدایی نیاز داشتند. هر برنامه زمانی که در حال اجرا بود تحت کنترل کامل ماشین قرار داشت.

میکرو کامپیوترهایمیکروکامپیوترهای اولیه نیاز یا ظرفیت داشتن یک سیستم‌عامل پیچیده که روی مین فریم‌ها توسعه یافته بود نداشتند.

* '''ورودی/خروجی''' وقفه‌هایی که به وسیله کنترل‌کننده ورودی/خروجی تولید می‌شود، تا کامل شدن طبیعی یک عمل یا شرایط خطا را اعلام نماید.

* [[فهرست سیستم‌عامل‌ها|فهرست سیستم عامل‌ها]]

[[رده:مقاله‌های درجه خرد علوم رایانه]]