خط سیاق: تفاوت میان نسخه‌ها

خظ سیاق معادلهایی هم در فرهنگ‌های دیگر دارد، که آن‌ها نیز عملاً منسوخ شده‌اند. گونه‌هایی از این خط در [[جهان عرب]] (معروف به خط «دیوانی»)، جنوب آسیا ([[هند]]، [[پاکستان]]، و [[بنگلادش]]، معروف به خط «رقم»)، و [[امپراتوری عثمانی]] (معروف به «سیاقات») استفاده می‌شده‌است. نام این خط از واژهٔ [[زبان عربی|عربی]] «سیاق» به معنی «ترتیب» گرفته شده‌است. شکل بسیاری از علائم مورد استفاده در این خط نیز مبتنی بر شکل نوشتن اعداد به زبان عربی است.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www-personal.umich.edu/~pandey/07414-siyaq.pdf |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۴ دسامبر ۲۰۱۰ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110124155029/http://www-personal.umich.edu/~pandey/07414-siyaq.pdf |archivedate=۲۴ ژانویه ۲۰۱۱ |dead-url=yes }}</ref> این شکل‌ها احتمالاً در دوران خلافت [[هشام بن عبدالملک]] (حدود ۱۰۵ تا ۱۲۵ هجری قمری) برای جایگزین کردن سیستمی که مبتنی بر سیستم حسابداری [[ساسانیان]] بوده‌است ابداع شده‌است.<ref>جواد صفی‌نژاد، ''کوششی در آموزش خط سیاق''، انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ۱۳۸۷.</ref> عده ای نیز بر این عقیده‌اند که این خط در زمان [[ترکان سلجوقی|سلجوقیان]] وارد جهان اسلام شده‌است.<ref>البهنسی، عفیف (١٩٩۵ م). معجم مصطلحات الخط العربی والخطاطین (الطبعة الأولی). بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. صفحة ٧۵</ref> کلمه سایماق در [[زبان ترکی]] به معنای شمارش می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.sozluk.net/ingilizce/saymak.html |title=نسخه آرشیو شده |accessdate=۱۳ ژانویه ۲۰۱۵ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150113184314/http://www.sozluk.net/ingilizce/saymak.html |archivedate=۱۳ ژانویه ۲۰۱۵ |dead-url=yes }}</ref> امر مفرد از این مصدر «سای» بعلاوه پسوند «اق» یعنی «سایاق» باعث به وجود آمدن اسم وسیله می‌شود که به معنی وسیله شمردن می‌باشد و عده ای نیز سیاق را معرب سیاگ یا سیاک پارسی به معنای رنگ سیاه یا سیاهه به معنای چرکنویس می‌دانند.

* [https://web.archive.org/web/20150710103517/http://old.nlai.ir/Default.aspx?tabid=1687 کوششی در آموزش خط سیاق اثر جواد صفی‌نژاد]